Aktywa to zasoby majątkowe przedsiębiorstwa. Powstają one na skutek przeszłych zdarzeń, które w przyszłości mają powodować korzyści ekonomiczne. Czym różnią się aktywa trwałe oraz obrotowe? Przeczytaj, czym są aktywa!
Aktywa i pasywa oznaczają zasoby majątkowe, które posiada każda firma. To budynki, środki transportu, maszyny i środki pieniężne będące w posiadaniu wskazanego podmiotu gospodarczego. Charakteryzuje je wiarygodnie określona wartość i cel, jakim są przyszłe korzyści ekonomiczne. Aktywa w przedsiębiorstwie dzieli się na trwałe i obrotowe, co wynika z okresu ich użytkowania oraz możliwości upłynnienia.
Czym są aktywa? Definicja
Aktywa to zasoby majątkowe posiadane przez każde przedsiębiorstwo. Obowiązujące normy wskazują, że mają one określoną wartość, a ich klasyfikacja bazuje na możliwości upłynnienia w gotówkę. Aktywa powstają na skutek przeszłych zdarzeń, które w przyszłości prowadzą do osiągnięcia korzyści ekonomicznych.
Ustawa o rachunkowości, która je definiuje, pozwala nazywać tak zasoby majątkowe firmy, które:
- są ekonomicznie kontrolowane przez przedsiębiorstwo;
- mają wiarygodną wartość;
- powstały w wyniku przeszłych zdarzeń;
- mają zdolność generowania korzyści majątkowych.
Rodzaje aktywów. Aktywa obrotowe i aktywa trwałe
Aktywa w przedsiębiorstwie dzielone są na trwałe i obrotowe. Taki podział wynika z okresu ich użytkowania, na który wskazuje między innymi ekonomiczna przydatność, a także możliwość sprzedaży lub wzrastająca płynność.
Przedsiębiorstwo może także posiadać aktywa bieżące. Zaliczają się do nich gotówka, należności, zapasy czy inwestycje krótkoterminowe (papiery wartościowe).
Aktywa trwałe
Aktywa trwałe tworzące majątek trwały to lokaty, prawa autorskie, licencje, znaki towarowe, a nawet know-how, czyli praktyczne informacje dotyczące sposobów postępowania w firmie. W ich skład wchodzą też nieruchomości i grunty, maszyny i urządzenia czy inwentarz żywy, czyli rzeczowe aktywa trwałe. Są to zasoby majątkowe o dużej wartości i długim okresie użytkowania, który zazwyczaj jest dłuższy niż 1 rok.
Aktywa trwałe to:
- wartości niematerialne i prawne;
- prawa do patentów, wzorów i znaków handlowych;
- know-how firmy;
- rzeczowe aktywa trwałe (środki trwałe, środki trwałe w budowie);
- należności długoterminowe (udzielone pożyczki długoterminowe, leasing);
- inwestycje długoterminowe.
Aktywa obrotowe
Aktywa obrotowe dość szybko zmieniają postać naturalną i przynoszą korzyści ekonomiczne w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Wśród aktywów obrotowych, tak jak trwałych, także są aktywa rzeczowe. Tutaj jednak oznaczają te, które są przeznaczone do zbycia albo zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Jako aktywa obrotowe rozumie się również aktywa finansowe i pieniężne (środki płatnicze, środki zgromadzone na rachunkach bankowych i w kasie, waluty obce czy bony skarbowe).
Aktywa obrotowe to:
- aktywa rzeczowe (zapasy, np. towary, materiały, półprodukty, produkty gotowe);
- aktywa finansowe;
- aktywa pieniężne;
- kontrakty, które potwierdzają prawa majątkowe bądź zobowiązanie do wyemitowania własnych instrumentów finansowych;
- prawo do wymiany instrumentów finansowych i otrzymania aktywów pieniężnych;
- należności krótkoterminowe (z tytułu dostaw i usług);
- rozliczenia międzyokresowe.
Aktywa netto – co to jest?
Aktywa netto to kapitał własny przedsiębiorstwa. Jest to wartość majątku pomniejszona o wszelkie jej zobowiązania. Wysokość aktywów netto ustala się po to, by dokonać wyceny firmy, a ich wartość ma świadczyć o wielkości organizacji. Obliczenia tego rodzaju nie są specjalnie skomplikowane. Aby ustalić aktywa netto, wystarczy odjąć wysokość długów od sumy składników majątku. Wartość aktywów netto zawsze odpowiada wartości kapitału własnego.
Aktywa nabywane są przez zakup bądź wytworzenie. Wszystkie zasoby ujmowane są w księgach rachunkowych oraz w bilansie rocznym. Warunkiem zaliczenia zasobów w poczet aktywów jest podleganie przez składniki majątku kontroli i wartość możliwa do oszacowania. Powinny także w przyszłości zapewniać korzyści wynikające z tytułu ich posiadania.
Czym w praktyce są aktywa netto?
Aktywami netto są:
- majątek;
- długi.
W skład majątku wchodzą zasoby posiadające wartość ekonomiczną, których zadaniem jest generowanie korzyści. Są to nabyte aktywa oraz prawa, czyli na przykład nieruchomości, gotówka, środki transportu, udziały w spółce i papiery wartościowe. Długi są zaś zobowiązaniami do spełnienia świadczeń na rzecz konkretnych osób lub instytucji. Mogą to być pożyczki i kredyty czy zobowiązania wobec dostawców.
Czym różnią się aktywa i pasywa?
Aktywa to zasoby majątkowe, a pasywa stanowią źródła finansowania tych zasobów. To właśnie one pokazują, skąd pochodzą środki gospodarcze na zakup aktywów.
Pasywa dzieli się na kapitał własny i kapitał obcy. Kapitał własny to:
- kapitał podstawowy/zakładowy;
- kapitał zapasowy;
- kapitał z aktualizacji wyceny;
- kapitał rezerwowy.
Kapitał własny a kapitał obcy
Kapitał obcy obejmuje środki przekazane do dyspozycji na określony czas, po którym powinny zostać zwrócone. Mogą to być zobowiązania długo- i krótkoterminowe. Długoterminowe mają termin spłaty dłuższy niż rok. Krótkoterminowe należy spłacić maksymalnie do roku.
Do kapitału obcego zaliczane są:
- pożyczki i kredyty bankowe;
- zobowiązania wobec kontrahentów;
- zobowiązania publicznoprawne (na przykład wobec pracowników).
Pasywa jako źródło finansowania aktywów
Aktywa i pasywa to nieodłączny element zarządzania działalnością gospodarczą. Są niezbędne do prowadzenia pełnej księgowości firmy, pozwalają też sprawdzić jej sytuację finansową.
Wykaz aktywów i pasywów to sprawozdanie finansowe, które powinna przedstawić każda firma. Bilans sporządzany jest na zakończenie roku obrotowego i wskazuje na sytuację w danym dniu. Należy przygotowywać go co najmniej raz do roku, ale jeśli istnieje taka potrzeba, dokument można opracowywać częściej. Szczegółowe zestawienie to najlepszy sposób, aby ocenić stan majątkowy przedsiębiorstwa.
Co umieścić w bilansie aktywów i pasywów?
Aby móc uzyskać aktualny obraz działalności, wykaz powinien zawierać takie informacje jak:
- nazwa i adres firmy;
- dzień bilansowy;
- pozycje i grupy aktywów oraz ich wartość całkowita;
- pozycje i grupy pasywów oraz ich wartość całkowita;
- suma bilansowa;
- data i miejsce przygotowania bilansu;
- podpis osoby odpowiedzialnej za bilans oraz przedsiębiorcy.
Aktywa trwałe i obrotowe, czyli majątek firmy w pigułce
Definicja aktywów określona jest przez Ustawę o rachunkowości oraz Międzynarodowe Standardy Rachunkowości. W świetle tych dokumentów są to zatem zasoby kontrolowane przez daną jednostkę, które powstały w wyniku zdarzeń z przeszłości, i z których jednostka ma uzyskać korzyści ekonomiczne. Można zatem stwierdzić, że aktywa to wszelkie zasoby mające na celu przyniesienie korzyści dla firmy.
Rodzaje aktywów wynikają z ich stopnia płynności. Na tej podstawie wyodrębniono aktywa trwałe (niski stopień płynności) i aktywa obrotowe (wysoki stopień płynności). Można także wyróżnić aktywa bieżące, przez które rozumiana jest ta część majątku firmy bezpośrednio zaangażowana w jej bieżące funkcjonowanie.
Ważnym aspektem prowadzonej działalności są aktywa netto. To one odzwierciedlają wartość firmy, wskazując na wartość aktywów wolnych od wszelkiego rodzaju zobowiązań. Wykorzystuje się je głównie w celach księgowych.
Aktywa i pasywa mają ze sobą ścisły związek, chociaż pasywa stanowią niejako przeciwieństwo aktywów. Określenie to dotyczy źródeł finansowania umożliwiających zaopatrzenie jednostki w aktywa. Analiza pasywów pozwala zweryfikować, jak odbyło się finansowanie aktywów w firmie. Przedsiębiorca wykazuje to poprzez bilans, czyli sprawozdanie finansowe.
- Cash flow – co powinieneś wiedzieć o rachunku przepływów pieniężnych?
- Co warto wiedzieć o kapitale zakładowym spółki kapitałowej?
- Cena brutto i cena netto – czym się różnią? Brutto i netto w świetle podatku VAT
- Wskaźniki finansowe – jak mogą zobrazować kondycję przedsiębiorstwa?
- Największe banki w Polsce – poznaj aktualną listę