Bilans to dokument istotny w każdym przedsiębiorstwie. Musi zawierać określone elementy, a jego poprawne wykonanie nie zawsze jest proste. Warto zatem wiedzieć, jak sporządzić bilans. Tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Bilans to jedno z najbardziej podstawowych pojęć w księgowości. Jest to coś, co każdy powinien znać. Trzeba go wykonać, aby zbadać kondycję finansową firmy i następnie wdrażać wszelkie działania – zarówno kontynuacyjne, jak i naprawcze. Czasami wykonywanie bilansu może kojarzyć się z przykrym obowiązkiem, lecz warto wykorzystać to narzędzie do własnych celów. Jeśli wyniki okażą się negatywne, to zestawienie może stać się podstawą do opracowania strategii pomocowej. Dowiedz się, jakie są elementy bilansu, jak się go spisuje i jak brzmi definicja tego pojęcia.
Co to jest bilans? Definicja
Bilansem nazywa się podstawowy, obowiązkowy element sprawozdania finansowego w firmie. Jest to zestawienie wszystkich elementów, na jakie składa się majątek firmy, a także wyszczególnienie źródeł finansowania. Bilans sporządza się zazwyczaj pod koniec okresu sprawozdawczego. Najczęściej termin ten jest zbieżny z końcem roku kalendarzowego, aczkolwiek nie jest to regułą.
Jakie mogą być rodzaje bilansu finansowego?
Nie każdy bilans musi mieć taką samą formę, choć wzór wykonywania jest zazwyczaj zbliżony. Poszczególne wersje mogą różnić się w zależności od formy i czasu stworzenia. W ramach pierwszej kategorii wyróżnia się:
- bilanse publikacyjne, służące syntetycznemu ukazaniu danych;
- sprawozdawcze, zawierające wszystkie istotne dane;
- uproszczone, z wyłącznie wybranymi faktami.
Skupiając się na czasie stworzenia dokumentu wyróżnia się przede wszystkim:
- akty otwarcia;
- akty zamknięcia, które określają stan finansów na dany rok.
Oprócz nich można też wykonać bilans:
- skumulowany;
- jednostkowy;
- likwidacyjny;
- krótkookresowy.
Znajomość tych wszystkich form sprawia, że możesz wybrać najlepszy dokument dla potrzeb twojej firmy w danej chwili.
Kiedy bilans może być sporządzany?
Sporządzanie bilansu na otwarcie bądź zamknięcie roku jest najczęściej spotykaną, ale nie jedyną formą jego zastosowania. Dokument powinno się stworzyć także w momencie zakończenia działalności firmy, na przykład w wyniku bankructwa. Należy także wykonać akt dzień przed zmianą prawną firmy, na przykład przed przejęciem przez inną spółkę.
Jeśli w ramach tego samego przedsiębiorstwa powstaje nowa jednostka – na przykład w sytuacji połączenia lub rozdziału dwóch oddziałów – to również należy sporządzić sprawozdanie. Podobna sytuacja dotyczy restrukturyzacji bądź przekształcenia podmiotu.
Z czego powinien się składać bilans przedsiębiorstwa?
Bilans każdego przedsiębiorstwa zawiera inne dane, uzależnione od danego podmiotu. Musi jednak zawierać te same elementy. Podstawowe z nich to:
- nazwa oraz adres podmiotu, którego dotyczy dany akt;
- data i miejsce sporządzenia;
- określenie typu dokumentu;
- moment bilansowy, czyli dzień, w którym wycenia się pasywa i aktywa;
- suma aktywów i pasywów – trzeba tu pamiętać o wspomnianej równowadze bilansowej;
- podpisy osób odpowiedzialnych za gospodarowanie finansami firmy.
Jakie cechy powinien mieć bilans finansowy?
Bilans powinien być stworzony według określonego schematu, ale musi także posiadać pewne cechy, które są niezwykle przydatne przy jego późniejszym odczytywaniu. Przede wszystkim dokument powinien:
- być zupełny, czyli obejmować wszystkie operacje, które dokonały się w danym zakresie czasu;
- spełniać warunek sprawdzalności i rzetelności, czyli posiadać wiarygodne źródła informacji i same dane;
- zachować ciągłość, czyli jeden akt zamyka rok rozliczeniowy, ale jednocześnie otwiera następny;
- być przejrzysty, co wpływa na odbiór całego tekstu.
Bilans finansowy – czym są aktywa i pasywa?
Najważniejszą częścią bilansu finansowego są aktywa i pasywa. Do pierwszych zalicza się tak zwane:
- aktywa trwałe – należności długoterminowe, niektóre rozliczenia międzyokresowe, ale też przedmioty i wartości prawne i niematerialne;
- aktywa obrotowe – należności i inwestycje krótkoterminowe, zapasy;
- wpłaty na kapitał podstawowy wraz z udziałami własnymi.
Do pasywów wlicza się:
- kapitał własny – należą do niego kapitały:
- własny;
- zapasowy;
- z aktualizacji wyceny;
- odpisy z zysku netto;
- rezerwy na zobowiązania i same zobowiązania.
Złota reguła bilansu – rachunkowość
Z tworzeniem bilansu rachunkowości związane są reguły określające stopień pokrycia aktywów trwałym funduszem. Złotą zasadą określa się te aktywa, które w 100% pokrywa kapitał własny. Może to być udziały własne lub wszelkich inwestorów, na przykład wspólników, akcjonariuszy czy udziałowców.
Aktywa stanowią wówczas część majątku długoterminowego. Oznacza to w praktyce, że mają niewielkie tempo zmiany na gotówkę. Ta zaś musi być sfinansowana przez środki, które zostały oddane do rezerwy na dłuższy czas.
Srebrna reguła – bilans firmy
Srebrna reguła bilansu firmy mówi, że kapitał stały w firmie powinien być wyższy lub przynajmniej równy aktywom stałym. Kapitałem stałym nazywa się w tej definicji kapitał własny, który powiększono o zobowiązania o charakterze długoterminowym. Wysoka wartość kapitałów stałych oznacza również dużą swobodę i niezależność finansową danego przedsiębiorstwa.
Ogólnie utarta i praktykowana zasada mówi ponadto, że kapitał własny powinien finansować minimum 2/3 aktywów stałych. Niestety, nie każdy rodzaj działalności gospodarczej będzie pozwalał na zastosowanie tej zasady.
Według jakich zasad powinien być sporządzony bilans?
Oprócz podstawowych elementów bilansu istnieją również podstawowe zasady jego sporządzania. Godne zapamiętania są zasady:
- ostrożności – wycena aktywów i pasywów powinna zostać odnotowana zgodnie z rzeczywistymi kosztami;
- kontynuacji działalności – zakłada się tutaj, że dane przedsiębiorstwo będzie cały czas kontynuować działalność. Wyjątkiem może tutaj być sytuacja, w której konieczne okaże się ogłoszenie stanu upadłości bądź likwidacji;
- memoriału – w bilansie powinny znaleźć się wszystkie przychody oraz wydatki, które obejmują dany rok obrotowy, niezależnie od terminu rzeczywistej spłaty;
- zakazu kompensat – wartość składników pasywów i aktywów jest ustalana oddzielnie i niezależnie od pozostałych elementów;
- współmierności – w sporządzanym dokumencie ujmuje się te elementy, które jeszcze nie zostały poniesione, pod warunkiem, że dotyczą one danego roku obrotowego, za który wykonuje się bilans.
Kiedy i gdzie powinno się złożyć bilans?
Bilans to dokument służący przede wszystkim przedsiębiorstwu. Pomaga on zorientować się w ogólnych kwestiach finansowych za cały rok i w głównej mierze dlatego jest tworzony. To jednak nie jest jego jedyne zadanie.
Sprawozdanie jest także dowodem wszystkich transakcji, co pozwala wykryć ewentualne nadużycia w tym polu oraz kontrolować działalność finansową firmy. Z tego powodu bilans powinien być złożony w odpowiednich urzędach. Do urzędu skarbowego powinien trafić w przeciągu 10 lub 30 dni, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Do sądu rejestrowego akt trafia zaś najpóźniej 15 dni po utworzeniu.
Wiesz już, jak sporządzić bilans i jak ważny jest ten dokument finansowy. Jego wiarygodne i rzetelne sporządzanie może dać wiele informacji o rzeczywistej kondycji firmy. Warto zatem przyłożyć się do jego przygotowania, by móc później wykorzystywać zestawienie w planowaniu strategii rozwoju firmy.
- Pasywa – definicja, rodzaje oraz wszystko, co warto o nich wiedzieć
- Wskaźnik rentowności przedsiębiorstwa – istota, rodzaje, wzory, interpretacja
- Zawieszenie działalności a ZUS. Składki ZUS w czasie zawieszenia działalności gospodarczej. Czy przedsiębiorca musi opłacać składki zdrowotne w trakcie zawieszenia działalności?
- Inwentaryzacja – kiedy należy przeprowadzić spis z natury?
- Średnie przedsiębiorstwo – sprawdź, jakie kryteria musi spełniać Twoja firma, aby zakwalifikowała się do sektora MŚP!
