Papiery wartościowe to nie tylko akcje i obligacje. Sprawdź, jakie jeszcze instrumenty finansowe można określić tym mianem oraz zbierz kilka najważniejszych informacji na temat inwestowania!
Pojęcie papierów wartościowych jest zapewne każdemu znane. Zazwyczaj jego brzmienie nasuwa na myśl akcje i obligacje. Tymczasem okazuje się, że rynek finansowy oferuje znacznie szerszy wachlarz instrumentów określanych tym mianem. Postanowiliśmy stworzyć krótkie kompendium wiedzy zawierające najpotrzebniejsze informacje na temat papierów wartościowych. Mamy nadzieję, że przyda się nie tylko początkującym inwestorom, ale również innym ludziom, którzy chcieliby nieco poszerzyć swoją ekonomiczną wiedzę. Zapraszamy do lektury!
Czym są papiery wartościowe?
Papiery wartościowe są dokumentami potwierdzającymi oraz gwarantującymi posiadanie określonych praw majątkowych. Mogą one przyjąć formę papierową, ale w dzisiejszych czasach coraz częściej są zapisem elektronicznym na rachunku inwestora. Aby zbyć lub spieniężyć papiery wartościowe niezbędne jest spełnienie jednego warunku – okazanie papieru wartościowego.
Papiery wartościowe cechują się zbywalnym charakterem. Oznacza to, że można je przekazać osobie trzeciej. Ich zasadniczą funkcją jest umożliwianie inwestowania kapitału. Najpopularniejsze inwestycje odbywają się na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW). Kapitał można inwestować również w inne formy inwestycyjne, na przykład w: nieruchomości, złoto i dzieła sztuki.
Cechy papierów wartościowych
Papiery wartościowe, niezależnie od ich rodzaju, posiadają szereg cech wspólnych. Wśród tych najważniejszych należałoby wymienić:
- potwierdzanie i gwarantowanie posiadania określonego prawa majątkowego;
- obrót papierami wartościowymi wykazuje masowy charakter;
- papiery wartościowe cechują się łatwością we wzajemnej wymienialności;
- papiery wartościowe są szeroko rozproszone;
- papiery wartościowe są instrumentem umożliwiającym przenoszenie wartości w prosty sposób;
- papiery wartościowe nie wykazują wartości użytkowej;
- decyzje o zakupie papierów wartościowych motywowane są głównie chęcią osiągnięcia zysków.
Rodzaje papierów wartościowych
Wachlarz rodzajów papierów wartościowych jest naprawdę szeroki. Dla ułatwienia ich identyfikacji stosuje się rozmaite kryteria podziału omawianych instrumentów finansowych. Do najczęściej spotykanych instrumentów zalicza się: akcje, obligacje, czeki, weksle, kwity depozytowe, listy zastawne, listy hipoteczne oraz bony skarbowe.
Warto wiedzieć, że od listopada 2018 roku wszystkie papiery wartościowe za wyjątkiem weksli muszą zostać zarejestrowane w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych.
Przy podziale papierów wartościowych można stosować następujące kryteria:
- spełniane funkcje prawne:
- instrumenty reprezentujące wierzytelności pieniężne (na przykład: weksle, czeki, obligacje, bony skarbowe, listy zastawne, listy hipoteczne, losy loteryjne);
- instrumenty uprawniające do zarządzania rzeczami;
- instrumenty uprawniające do współwłasności majątkowej (na przykład akcje);
- posiadany charakter dochodowy:
- papiery o dochodzie stałym (na przykład obligacje);
- papiery o dochodzie zmiennym (na przykład akcje);
- oznaczenie osoby uprawnionej:
- instrumenty imienne;
- instrumenty na okaziciela;
- instrumenty na zlecenie;
- czas ważności papieru:
- papiery wartościowe krótkoterminowe;
- papiery wartościowe średnioterminowe;
- papiery wartościowe długoterminowe;
- spełniane cele gospodarcze:
- papiery rynkowe;
- papiery nierynkowe;
- spełniane funkcje ekonomiczne:
- instrumenty finansowe rozliczeniowe;
- instrumenty finansowe dłużne;
- instrumenty finansowe zaspokajające popyt na pieniądz;
- instrumenty finansowe służące do inwestowania;
- instrumenty finansowe bodźcowe;
- instrumenty finansowe ograniczające ryzyko;
- instrumenty finansowe, które potwierdzają tytuł własności.
Obostrzenia przy odpłatnym zbywaniu papierów wartościowych
Należy pamiętać, że dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega opodatkowaniu. Mowa tutaj o podatku dochodowym w wysokości 19%. Mianem dochodu określa się różnicę pomiędzy kwotą z tytułu odpłatnego zbycia instrumentów finansowych a kosztami ich nabycia.
Odpłatne zbycie papierów wartościowych generuje dodatkowo obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej PIT-38.
Gdzie i w jaki sposób można inwestować w papiery wartościowe?
Podstawowym miejscem, gdzie odbywa się obrót papierami wartościowymi w Polsce jest Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Każdy z inwestorów ma tutaj takie samo prawo do dostępu do informacji, nabywania i zbywania instrumentów finansowych. Obrót papierami wartościowymi na GPW w Warszawie odbywa się na podstawie ściśle określonych reguł. Aby móc inwestować na Giełdzie Papierów Wartościowych, konieczne jest posiadanie rachunku inwestycyjnego w banku lub biurze maklerskim. Każda inwestycja powinna być poprzedzona dokładną analizą planowanej do przeprowadzenia transakcji.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oferuje akcje i obligacje emitowane przez polskich przedsiębiorców. Warto wiedzieć, że obligacje są mniej ryzykowne, ale jednocześnie wiążą się z mniejszymi możliwościami dochodowymi.
Kurs papierów wartościowych to cena poszczególnych akcji. Określany jest na podstawie danych odnośnie prognoz wartości kupna i sprzedaży. Jego obliczaniem zajmują się najlepsi giełdowi analitycy.
Musisz mieć na uwadze również fakt, iż giełda nie jest jedynym miejscem, gdzie można dokonywać inwestycji. W sieci znaleźć można wiele internetowych platform inwestycyjnych, które działają całodobowo i oferują możliwość zakupu i sprzedaży rozmaitych instrumentów finansowych.
Czym są akcje?
Akcje emitowane są przez spółki akcyjne. Nabycie takiego instrumentu daje inwestorowi prawo udziału w spółce będącej emitentem papieru wartościowego. Akcja stanowi pewien ściśle określony ułamek kapitału akcyjnego spółki. Wynika on z podziału kapitału spółki na ilość wyemitowanych akcji. Po nabyciu akcji inwestor staje się akcjonariuszem, a więc współwłaścicielem majątku spółki. Dzięki temu może liczyć na realizowanie przysługujących mu praw majątkowych i korporacyjnych, a więc na przykład na prawo do dywidendy lub prawo do podejmowania decyzji odnośnie spółki.
Akcje można podzielić na:
- akcje imienne;
- akcje na okaziciela;
- akcje zwykłe;
- akcje uprzywilejowane.
Akcje imienne
Akcje imienne zawierają w nazwie imię i nazwisko akcjonariusza. Zazwyczaj należą one do założycieli danej spółki. Posiadacze takich papierów wartościowych wpisywani są do księgi akcyjnej, która musi być na bieżąco aktualizowana.
Akcje na okaziciela
Akcje na okaziciela nie są rejestrowane, co zdecydowanie ułatwia procedurę zmiany ich właściciela. Za posiadacza akcji na okaziciela uznaje się akcjonariusza, który ją nabył. Właśnie takie instrumenty finansowe są przedmiotem obrotu giełdowego.
Akcje zwykłe
Emitentami akcji zwykłych mogą być spółki akcyjne oraz komandytowo-akcyjne. Dają one akcjonariuszowi prawo do uczestnictwa w walnych zgromadzeniach spółki oraz posiadania na nich prawa głosu, prawo do udziału w zyskach wypracowanych przez spółkę oraz prawo do pierwszeństwa w nabywaniu kolejnych akcji.
Akcje uprzywilejowane
Akcje uprzywilejowane wiążą się z dodatkowymi benefitami. Wśród tych najpopularniejszych znajdują się: większy udział w wypłacanej dywidendzie, dodatkowe głosy podczas głosowań walnego zgromadzenia spółki oraz dodatkowe uprawnienia w przypadku likwidacji spółki. Warto podkreślić, że akcjami uprzywilejowanymi mogą zostać jedynie akcje imienne.
Czym są obligacje?
Akcje mają charakter udziałowy, natomiast obligacje cechują się charakterem wierzycielskim. Ich funkcjonowanie zbliżone jest do pożyczki. Emitent obligacji zobowiązuje się, że w okresie posiadania obligacji przez inwestora, będzie mu wypłacał konkretnie określone oprocentowanie, a po upływie konkretnego czasu (termin wykupu) – zwróci inwestorowi wartość nominalną obligacji.
Najpopularniejszym emitentem obligacji jest Skarb Państwa. Obligacje mogą również pochodzić od miasta stołecznego Warszawy, innych miast, gmin, banków i przedsiębiorstw prywatnych.
Posiadaczy obligacji nazywa się obligatariuszami. Posiadają oni pozycję uprzywilejowaną, ponieważ w razie ewentualnego podziału majątku, ich wierzytelności spłacane są w pierwszej kolejności.
Podsumowując, papierami wartościowymi są dokumenty potwierdzające i gwarantujące prawa majątkowe. Wśród tych najpopularniejszych wymienia się akcje i obligacje, ale spectrum instrumentów jest znacznie szersze.
- None Found
