Poznaj 5 sił Portera, czyli jedną z najpopularniejszych metod analizy rynku. Zobacz, na czym polega i w jaki sposób ją przeprowadzić. Czego możesz dowiedzieć się z tak przeprowadzonego badania?
Właściwe i dokładne przeanalizowanie rynku to klucz do sukcesu, niezależnie od branży. Jedną z najpopularniejszych metod jest analiza 5 sił Portera. Dzięki zastosowaniu modelu Portera, rynek i występująca na nim konkurencja nie będzie stanowiła zagrożenia.
Model 5 sił Portera – co to jest?
Pięć sił Portera to model służący do jak najdokładniejszego zbadania sił konkurencji. Pozwala na ocenę szans i zagrożeń, które istnieją w obrębie prowadzonej przez podmiot firmy.
Model Portera w swoich założeniach bierze pod uwagę siły przetargowe nabywców i odbiorców.
Dzięki tej metodzie można również ocenić, jak kształtuje się natężenie wewnątrz konkurencyjnej walki na rynku wśród podmiotów świadczących podobne usługi. Ponadto, wykorzystanie analizy z użyciem modelu Portera pozwala oszacować możliwość pojawienia się na rynku nowych producentów w danym sektorze.
5 sił Portera – siła przetargowa dostawców
Wykorzystując metodę Portera do analizy rynku, uwzględnia się również siłę przetargową dostawców. Każda działająca firma, w zależności od branży, musi pozyskać zasoby i materiały, które umożliwią jej funkcjonowanie.
Siła przetargowa dostawcy polega na tym, że jeżeli jest duża, to dostawca może wówczas narzucać wysokie ceny.
Dzięki temu taki dostawca będzie mógł odebrać tym samym znaczną część marży osiągniętą na rynku.
Czynniki, które wpływają na siłę przetargową u dostawców
Siła przetargowa nie bierze się znikąd. Na jej wysokość, co oczywiste, wpływa szereg czynników. Z wysoką siłą przetargową dostawcy mamy do czynienia, gdy:
- liczba dostawców na rynku jest ograniczona – występowanie niewielkiej liczby dostawców tego samego towaru lub usługi zwiększa siłę przetargową, gdyż nie występuje wysoka konkurencja;
- dostawcy mogą sprzedać swoje towary z pominięciem odbiorcy – wówczas odbiorcy stają przed obowiązkiem działania na tak niskich marżach, które sprawią, że dla dostawców będzie to nieopłacalne;
- koszty zmiany dostawcy są za wysokie – wówczas przedsiębiorstwo musi mieć naprawdę ważny powód, by zdecydować się na zmianę dostawcy dóbr.
Co osłabia siłę przetargową?
Skoro przedstawione zostały już zależności wpływające na wzmocnienie siły przetargowej, to warto również uwypuklić te aspekty, które osłabiają siłę przetargową. Ma na to wpływ:
- duża liczba niewielkich dostawców – wówczas rodzi się wysoka konkurencja na rynku i te małe podmioty dostawcze muszą walczyć o klientów, a co za tym idzie są gotowe na liczne ustępstwa;
- jednolita oferta dostawców – wówczas dostawcy muszą rywalizować między sobą bazując na wartościach innych niż sam produkt;
- zagrożenie przez działające na rynku firmy tzw. integracją wsteczną – polega ona na tym, że firma sama zacznie wytwarzać produkty lub pozyska swój oddzielny kanał pozyskiwania, dostawcy muszą oferować tak wysoką jakość usług, by kupujący nie zdecydowali się na takie posunięcie.
Siły Portera, czyli analiza strukturalna sektora
Analiza strukturalna, nazywana też 5 siłami Portera, to metoda analizy i oceny sił konkurencyjnych występujących na danym rynku i w sektorze, który obejmuje dziedzinę danego przedsiębiorcy.
Jest to metoda, która swoje zastosowanie znajduje już od wielu lat, została bowiem wprowadzona w roku 1979 przez amerykańskiego ekonomistę Michaela Portera. Model 5 sił Portera to jedna z metod analizy sektorowej, która swoje zastosowanie znajduje w formułowaniu strategii organizacji. Jej założenia mówią o oddziaływaniu pięciu sił konkurencyjnych, które wpływają na atrakcyjność sektora.
Wspomniane wcześniej 5 sił, to:
- rywalizacja w sektorze między istniejącymi konkurentami;
- groźba pojawienia się nowych konkurentów;
- siła przetargowa nabywców;
- siła przetargowa dostawców;
- zagrożenie ze strony zamienników.
Zgodnie z założeniami modelu 5 sił Portera, występuje zależność między natężeniem konkurencyjności a potencjałem rentowności danego sektora. Przedstawia się to tak, że im mniejsza konkurencyjność, tym większa rentowność. Analogicznie sprawa przedstawia się w przypadku odwrócenia obu tych wartości.
Dzięki swojej uniwersalności model Portera znajduje swoje zastosowanie w niemal każdej gałęzi gospodarki.
Analiza 5 sił Portera – od czego zacząć?
Analizę metodą Portera warto rozpocząć od oceny wielkości i atrakcyjności sektora. Przez sektor rozumie się wszystkie firmy działające na zbliżonym obszarze i takie, które wytwarzają podobne produkty oraz świadczą zbliżone usługi.
Wartość analizy 5 sił Portera powinna być wyrażana w postaci rocznej sumy obrotów firmy w obrębie badanego sektora. Informacje na ten temat można pozyskiwać z internetu, z rozmaitych ksiąg finansowych lub na podstawie szacunku wynikającego z własnych obserwacji.
Kolejną rzeczą po określeniu atrakcyjności sektora jest ocena jego dynamiki. Ocenę dynamiki sektora zawiera się w dziesięciostopniowej skali. W tym momencie analizy metodą Portera należy zastanowić się nad ofertą rynkową.
Co przez to rozumieć? Należy zbadać podobieństwo produktów i świadczonych przez konkurencję usług w danym sektorze. Warto też zwrócić uwagę na wielkość poziomu konkurencyjności między innymi podmiotami.
Natężenie konkurencji wewnątrz sektora
W modelu 5 sił Portera, na samym początku należy wnikliwie przyjrzeć się konkurencji, która działa w ramach interesującego przedsiębiorcę sektora.
Wówczas można znaleźć sposób i poszukać rozwiązania, jak wpłynąć na rynek tak, by ją pokonać. Przy analizie należy zwrócić uwagę na sposoby działania rywali, na to jak starają się walczyć o klienta. Dzięki temu łatwiej będzie wejść w biznesowe szranki i… wygrać!
5 sił Portera – siła przetargowa nabywców
W 5-cio stopniowej metodzie Portera, która pozwala na ocenę atrakcyjności sektora, jednym z ostatnich elementów, na który zwraca się uwagę, to siła przetargowa nabywców. Gdy siła przetargowa u odbiorców danego sektora jest duża, to są oni w stanie wywierać rynkową presję i wpływać na wysokość cen. Poniżej prezentujemy czynniki, które wpływają na wysokość siły przetargowej nabywców.
Siła przetargowa nabywców jest wysoka, gdy:
- ich liczba jest niewielka lub są zorganizowani w grupy, które wspólnie dokonują zakupów. Takie firmy zazwyczaj mają znaczący wpływ na kształtowanie rynku, ponieważ przejmują wyraźną część produkcji danego kontrahenta. Wówczas firmy mogą dyktować ceny i obniżać marże na produkty w danym sektorze;
- produkty konkurencji nie różnią się od siebie – jak wiadomo atrakcyjność sektora jest istotna w analizie metodą Portera. W przypadku, gdy konkurencja oferuje takie same produkty i usługi, to kupujący nie widzi różnicy w tym od kogo nabędzie towar. Ma to wpływ na dyktowanie cen przez nabywców poprzez zagrożenie przejścia do konkurencji;
- jest możliwość pozyskania produktu z innego źródła – chodzi tutaj o decyzję nabywcy o podjęciu się samodzielnego wytworzenia towaru.
Siła przetargowa nabywców jest słaba wówczas, gdy:
- nabywcy będą rozproszeni i niezdolni do stworzenia siatki zakupowej – wówczas siła przetargowa klientów jest zbyt słaba w stosunku do siły i ilości dostawców;
- producenci mogą opowiedzieć się za tzw. integracją do przodu – znaczy to tyle, że wytwórca towaru sprzeda go z pominięciem pośredniczących nabywców wprost do ostatecznego odbiorcy;
- koszty wynikające ze zmiany dostawcy przerosną klienta.
5 sił Portera a groźba ze strony substytutów
Wykorzystując w analizie rynku 5 sił Portera, należy zwrócić szczególną uwagę na zagrożenie płynące ze strony pojawienia się towarów i usług zastępczych – substytutowych.
Jak można się domyślić, ocena atrakcyjności sektora znacznie zmaleje, gdy zostanie on zalany dużą ilością podobnych produktów, taka sytuacja w pewien sposób rozbije rynek. Dokonując analizy tej siły Portera, która traktuje o substytutach, należy przeanalizować dany rynek pod tym kątem.
Nieocenioną pomocą może okazać się Internet, który pozwala dogłębnie prześledzić nowości związane z danym sektorem i przewidzieć wprowadzenie nowych zamienników. Świetnym rozwiązaniem może być również prasa branżowa związana z danym sektorem.
Badając rynek metodą Portera pod kątem towarów i usług zastępczych należy zwrócić uwagę na to, w jakim stopniu wpływają one na zaspokojenie potrzeb konsumentów oraz na to, jak kształtują się ich ceny rynkowe. Analizując atrakcyjność sektora przez pryzmat liczności produktów substytucyjnych warto też wejść w przysłowiowe buty klienta i zastanowić się, co sprowokuje go do wybrania zamiennika.
5 sił Portera – analiza atrakcyjności sektora
Kiedy analiza rynku zostanie przepuszczona przez pryzmat każdej siły Portera, można zacząć zadawać sobie pytania związane z oceną atrakcyjności sektora. Tym samym można też skupić się na organizacji firmy w ten sposób, aby zająć jak najlepszą pozycję strategiczną na rynku.
Wykorzystanie w analizie metody Portera to jedna z najpopularniejszych metod badania rynku. Pozwala uzyskać wielowymiarowy obraz tego, co dzieje się w poszczególnych, uzależnionych od siebie składowych działalności wewnątrz danego sektora.
Przy ocenie konkurencji z wykorzystaniem analizy 5 sił Portera, badający uzyskuje zaskakujący obraz konkurencji, ich poczynań na rynku oraz strategii obranej w ramach zdominowania danego sektora i wybicia się. Dobra znajomość rynkowych rywali jest niezbędna do właściwego prowadzenia działalności w danym sektorze.
Warto w tym celu zwrócić się do wyspecjalizowanej firmy doradczej, która dogłębnie przefiltruje wszystkie odmęty konkurencji działającej w danym sektorze. Dzięki właściwej ocenie atrakcyjności sektora łatwiej jest podejmować trafne i gwarantujące sukces decyzje.
Analiza rynku z wykorzystaniem metody 5 sił Portera pozwala na dokładne przeskanowanie interesującego nas sektora. Dzięki właściwym działaniom, które wynikną z wniosków wyciągniętych z metody Portera, można być zawsze o krok przed konkurencją!
Najczęściej zadawane pytania
Z jakich elementów składa się 5 sił Portera?
Przeprowadzając analizę sektora, z którym przedsiębiorca chce się związać, należy wziąć pod uwagę 5 czynników. Są to:
- rywalizacja w sektorze;
- ryzyko pojawienia się nowych konkurentów;
- ryzyko pojawienia się substytutów produktów;
- siła przetargowa nabywców;
- siła przetargowa dostawców.
Jak zrobić analizę 5 sił Portera?
Analizę metodą Portera warto rozpocząć od oceny wielkości konkurencji i atrakcyjności sektora. Następnie można przechodzić do omawiania kolejnych wskaźników,
Co decyduje o atrakcyjności sektora?
O atrakcyjności sektora decyduje szereg czynników służących do oceny wartości danego sektora i opłacalności wejścia do niego. Atrakcyjność sektora oceniana jest na podstawie porównania z innymi branżami, a metoda 5 sił Portera pomaga opracować odpowiednią strategię biznesową.
- Czym jest benchmarking?
- Dumping – na czym polega i dlaczego jest objawem nieuczciwej konkurencji?
- Holding – grupa kapitałowa. Co warto o niej wiedzieć?
- FMEA – na czym polega analiza FMEA rodzajów i skutków możliwych błędów?
- Cykl życia produktu – czym jest i jakie fazy się na niego składają?