Zgoda na wykorzystanie wizerunku to bardzo ważny aspekt i nie należy go bagatelizować. Pojęcie wizerunku figuruje w Kodeksie Cywilnym jako dobro osobiste człowieka. W myśl tego łatwo zauważyć, że należy się mu należyta ochrona. Co należy wiedzieć o wyrażeniu zgody na wykorzystanie wizerunku w różnych dziedzinach?
Zgodę na upublicznienie wizerunku najlepiej sporządzić na piśmie. Jednak żaden z dokumentów prawnych nie warunkuje obowiązku wyrażenia pisemnej zgody na upublicznienie wizerunku na podstawie wzoru. W Internecie bez trudu można znaleźć gotowy wzór zgody na wykorzystanie wizerunku, co ułatwi kompozycję odpowiedniego wzoru dokumentu.
Zgoda na publikację wizerunku pracownika. Jak to robić zgodnie z prawem?
Pracodawca nie może wykorzystać wizerunku pracownika bez uzyskania zgody pracownika, którego to dotyczy. W tym celu niezbędna jest zgoda na publikację wizerunku pracownika. Jak powinna ona wyglądać i co powinno się w niej znaleźć?
Wizerunek to jedna z danych osobowych i jest wskazany jako dobro osobiste, a mowa o tym w artykule 23 Kodeksu cywilnego. Kierując się zasadami wymienionymi w tym dokumencie prawnym, można zauważyć, że pracownik ma prawo, aby zastrzec, by pracodawca nie wykorzystywał jego wizerunku bez konsultacji z nim. Szczególnie jeżeli taka publikacja może pracownikowi zaszkodzić. Widać przy tym, że zgoda na wykorzystanie cudzego wizerunku jest niezbędna do zarządzania danymi osobowymi.
Kary za rozpowszechnianie wizerunku bez zgody pracownika
Jeśli pracodawca nie ma zgody na wykorzystanie wizerunku pracownika, a mimo to posłużył się nim – na przykład na stronie internetowej lub w mediach społecznościowych, wbrew woli zatrudnionego, to może liczyć się z konsekwencjami takiego czynu, które zostały opisane w ustawie o ochronie danych osobowych i Kodeksie Cywilnym. Jeżeli wykorzystanie wizerunku pracownika nastąpiło bez jego zgody, to może się on odwołać bezpośrednio do Inspekcji Pracy. Jeżeli zaś pracodawcy wykaże się zaniedbania, zostaje on wpisany do Krajowego Rejestru Karnego i figuruje w nim jako osoba karana.
Co powinno znaleźć się na dokumencie dotyczącym wyrażenia zgody na publikację wizerunku?
Wzór dokumentu orzekającego o zgodzie na publikację wizerunku powinien być przede wszystkim jasny i czytelny. Powinno z niego również wynikać, że pracownik ma wiedzę co do celów wykorzystania jego wizerunku.
Podstawowe elementy składające się na wzór zgody na publikację wizerunku to:
- data i miejsce udzielenia takiej zgody;
- dopuszczalny zakres, sposób i cel wykorzystania wizerunku;
- zakres temporalny obowiązywania tej umowy;
- podpis wyrażającego zgodę na publikację wizerunku.
Zgoda na wykorzystanie wizerunku osoby – fotografia
W przypadku zgody na wykorzystanie wizerunku z fotografią w dokumentach, które operują wizerunkiem i powiązane są z życiem zawodowym, CV jest wśród nich zdecydowanym przodownikiem. Zgodnie z obowiązującymi zasadami nie ma obowiązku zamieszczania zdjęcia na takim dokumencie. Żądanie może skutkować skierowaniem sprawy do sądu za naruszenie ustawy o ochronie danych osobowych, aczkolwiek brak jest orzeczeń sądu, które skazałoby pracodawcę za taki wymóg.
Wyrażenie zgody na publikację wizerunku a RODO
Zgoda na upublicznianie wizerunku rządzi się swoimi określonymi ustawowo prawami. Warto natomiast wiedzieć, jak sytuuje się zgoda na publikację wizerunku w kontekście RODO. 25 maja 2018 roku weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego, które traktowało o przepływie i wykorzystywaniu danych osobowych. Sprawa jest uregulowana w podobny sposób jak obecnie i jest możliwa tylko na podstawie zgody osoby, o której wizerunek chodzi. Dostępnie obecnie wzory są aktualne, ale nie ma wystarczających wytycznych, które uprawniałyby do publikowania wizerunku wraz ze zdjęciem.
Zgoda na publikację wizerunku osób trzecich w filmie – wzór
Podmiot, którego dotyczy zgoda na publikację wizerunku w kontekście wielu aspektów sztuki filmowej, powinien oświadczyć, że wyraża zgodę na umieszczenie jego wizerunku w określony sposób przez stronę ubiegającą się o uzyskanie takiej zgody. Strona, która otrzymała zgodę na publikację wizerunku w filmie, powinien zobowiązać się do wykorzystania wizerunku w sposób określony wcześniej we wzorze umowy o zgodę na publikację wizerunku. Powinno się w niej znaleźć również to, w jaki sposób ów wizerunek zostanie wykorzystany i do jakich celów ma służyć.
W zawartej umowie, która dotyczy zgody na utrwalenie wizerunku w filmie, należy przede wszystkim zamieścić uwagę o tym, że strona zgadzająca się na taki stan rzeczy nie może wycofać swojej zgody. Wówczas należy określić rodzaj i wysokość sankcji, które będą obowiązywały stronę, która wycofa się z postanowień zawartych we wzorze umowy. Mankamentem zgody na udostępnienie wizerunku w filmie jest to, że także strona ubiegająca się o zgodę na wykorzystywanie wizerunku będzie musiała ściśle wywiązać się z umowy przyjętej na samą siebie pod karą odpowiedzialności odszkodowawczej.
W zasadzie pisemna zgoda na rozpowszechnianie wizerunku w filmie jest jednostronnym oświadczeniem woli. Jej zaletą jest głównie to, że dużo łatwiej przychodzi sformułowanie jej postanowień niż w przypadku układania postanowień umowy. Wadą jest to, że w dowolnym momencie może dojść do cofnięcia zgody, bez ponoszenia konsekwencji materialnych.
Zgoda na wykorzystanie wizerunku dziecka w szkole
W tym wypadku zgoda na upublicznienie również jest wymagana. Nieosiągnięcie statusu pełnoletności nie odbiera osobie fizycznej prawa do ochrony swojego wizerunku. W przypadku dziecka osobą decyzyjną i taką, która wyrażać będzie potencjalną zgodę, zawsze będzie rodzic lub prawny opiekun. Nawet w szkole, która chce udostępniać wizerunek dziecka w przestrzeni multimedialnej, wymagana jest uprzednia zgoda rodzica lub osoby prawnie sprawującej nad nim opiekę.
W przypadku publikacji wizerunku dziecka zgoda rodziców jest wymagana wówczas, gdy osoba małoletnia nie osiągnęła jeszcze 16 lat. Wówczas, tak jak wspomnieliśmy, zgodę na publikację wizerunku musi wyrazić rodzic lub osoba sprawująca prawną opiekę nad dzieckiem. W przypadku szkół uzyskanie zgody od rodziców ma miejsce na pierwszym spotkaniu w roku szkolnym. Warto jednak przypomnieć i mieć na uwadze, że szkoła nie ma prawa wymuszać od rodzica pozytywnego rozpatrzenia tej decyzji.
W przypadku placówek o statusie niepublicznym należy mieć na uwadze to, czy w podpisywanej umowie o kształceniu ucznia nie jest zawarta jednoznaczna zgoda na upublicznianie wizerunku dziecka. Jeżeli stan umowy na to wskazuje, według prawa mamy wtedy do czynienia z tzw. klauzulą niedozwoloną. Uzyskanie zgody na upublicznianie wizerunku w ten sposób w świetle litery prawa jest niewłaściwe i narusza zgodność z przyjętymi przepisami prawa.
Zgoda na wykorzystanie wizerunku i zezwolenie na przetwarzanie danych osobowych a zapłata za pozowanie przed aparatem
Kolejną dziedziną, która w dużej mierze łączy się z wizerunkiem, jest szeroko pojęta fotografia. Wszak można tutaj wyróżnić szeroki zakres tego pojęcia: od modela czy modelki, którzy w pełni świadomości pozują przed obiektywem po zdjęcia wykonywane osobom powszechnie znanym w przestrzeni publicznej np. aktorom lub politykom.
Zgoda na wykorzystanie wizerunku w dziedzinie fotografii ma swoje specyficzne odstępstwa. Fotograf nie musi posiadać osobnej zgody, gdy artysta zapłacił osobie za użyczenie swojego wizerunku dla fotografii. Wszystko oczywiście mogą zmieniać zapisy zawarte w umowie. W takim wypadku, jeżeli pojawia się w niej zapis o wystąpieniu zgody na rozpowszechnienie wizerunku – nawet pomimo zapłaty, to fotografujący musi taką zgodę uzyskać.
Ten stan rzeczy uzasadnia się poprzez założenie, że opłata i zgoda na nią osoby, która oddaje swój wizerunek fotografii, jest jednocześnie zgodą na udostępnienie jej wizerunku przez fotografa. Postanowienie z artykułu 81 ust. 1 zd. 1 ma jednak w tym wypadku charakter bezwzględnie obowiązujący. Wynika z niego, że tylko i wyłącznie od fotografowanego zależy zgoda na wykorzystanie jego wizerunku w fotografii i jej rozpowszechnianiu. Warto również wiedzieć, że sprzeciw osoby fotografowanej nie musi być poparty żadnym uzasadnieniem.
Zobacz również:
