Podatek liniowy to danina, która ma wiele zalet. Jej koncepcja nie jest jednak wolna od wad. Poznaj blaski i cienie tego podatku. Przekonaj się, czy ta forma rozliczenia jest dla ciebie korzystna. Dowiedz się, jaka stawka obowiązuje w Polsce.
Jakie ulgi dotyczą tego podatku, a jakie są eliminowane, gdy podatnik decyduje się na rozliczenie tym trybem? Czy liniowy podatek dochodowy może być połączony z innymi typami opodatkowania? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz poniżej. Sprawdź, czym ten podatek różni się od tego obliczanego na zasadach ogólnych.
Podatek liniowy – alternatywny sposób rozliczania dla przedsiębiorcy
Zacznijmy od definicji tego, co to podatek liniowy. Jest to danina, w której wysokość kwoty, którą musi uiścić płatnik, jest zawsze wprost proporcjonalna do podstawy opodatkowania. Inny słowy, stawka podatku liniowego jest stała i nie zmienia się niezależnie od wysokości przychodów. Stąd też bywa on też określany mianem płaskiego.
Podatek liniowy najczęściej związany jest z podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub prawnych. Gdy zastosowana zostaje koncepcja liniowa, stawka zawsze wyniesie tyle samo. Oznacza to, że każdy opłacający daninę podatnik ma do czynienia z identyczną procentową stawką.
Z podatku liniowego może korzystać wiele grup podatników. Zaliczają się do nich:
- wspólnicy spółki cywilnej, partnerskiej lub jawnej;
- komplementariusze i komandytariusze spółki komandytowej;
- osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą;
- osoby, które prowadzą działalność w działach specjalnych produkcji rolnej.
Wady i zalety podatku liniowego w 2024 roku
Jak każda forma podatkowa, tak i podatek liniowy jest przedmiotem zarówno aprobaty, jak i krytyki ze strony ekspertów ekonomicznych. Podstawowy zarzut dotyczy potencjalnego rozwoju nierówności społecznych. Krytycy tego rozwiązania podatkowego utrzymują, że płacenie daniny według tej samej stawki nie jest sprawiedliwe. Według nich sprawia, że ludzie biedniejsi muszą rekompensować budżetowi fakt, że bogatsi zapłacili mniej, niż uczyniliby to w przypadku podatku progresywnego.
Z kolei jego zwolennicy odpowiadają na ten argument innym. Twierdzą, że generuje on dodatkowy pozytywny impuls dla gospodarki. Według nich sprawia on, że przedsiębiorcy mogą skuteczniej rozwijać swoją działalność. To z kolei procentuje tym, że w dłuższej perspektywie mogą tworzyć nowe miejsca pracy, a także systematycznie wspierać budżet państwa.
Nie da się jednoznacznie ocenić pozytywnego lub negatywnego wpływu podatku na gospodarkę danego państwa. Wynika to z faktu, że prócz formy podatku dochodowego na rozwój gospodarczy wpływają inne czynniki. Zaliczają się do nich tak różnorodne aspekty jak wykształcenie obywateli, biurokracja czy rozwój technologii. Dylemat, czy wybrać liniowy, czy progresywny podatek, to w istocie wybór między dwiema wizjami życia społecznego, z których każda ma wady i zalety.
Ile wynosi podatek liniowy w różnych krajach świata?
W 2024 roku, podatek liniowy można napotkać w wielu różnych państwach. Szczególnie popularny jest w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz byłego bloku wschodniego. Stosują go między innymi Litwa, Estonia, Bułgaria i Węgry. Jest także powszechny na Bałkanach, w tym w Albanii, Serbii, Czarnogórze czy Macedonii Północnej. Niegdyś podatek o stawce 23% stosowała także Łotwa, lecz kilka lat temu kraj ten zrezygnował z owego rozwiązania.
Stawki podatkowe są niezwykle zróżnicowane. Rozpoczynają się od relatywnie niskich 10%, ale najwyższe przekraczają aż 40%. Przykładowo bardzo wysokie opodatkowanie występuje na… Grenlandii – sięga on aż 36%. Przy czym, w tym regionie ciekawie przedstawia się kwestia zależności podatek liniowy a VAT. Otóż Grenlandia to nietypowe miejsce, w którym VAT nie obowiązuje w ogóle.
Podatek liniowy – stawka podatku w Polsce
W Polsce co prawda dominują podatki progresywne, ale można rozliczać się także poprzez omawianą formę. Od 1 lipca 2022 r. liniowcy mogą zaliczyć składkę zdrowotną do kosztów lub odliczyć ją od podstawy opodatkowania. Ze względu na zapisy dotyczące ustalenia podstawy składki zdrowotnej, warto zaliczyć ją do kosztów.
Limit odliczenia składki od podstawy opodatkowania lub zaliczenia jej w koszty uzyskania przychodu w 2023 roku wynosi 10 200 zł. Kwota ta została podniesiona o 1500 zł względem 2022 roku, kiedy wynosiła 8700 zł.
Podatek liniowy od przychodu – ulgi podatkowe
Warto pamiętać o tym, że przy rozliczaniu się według zasad tego podatku eliminujesz możliwość wspólnego rozliczania dochodu razem ze współmałżonkiem. Przy liniowym w dużej mierze przestają także obowiązywać ulgi podatkowe.
Podatek ten jest najbardziej korzystny w kilku sytuacjach. Po pierwsze, wtedy gdy dochód w ciągu roku nie przekracza 100 tys. zł. Po drugie, gdy nie obowiązują lub nie interesują cię ulgi, w tym rozliczanie dochodu razem z małżonkiem. Dotyczy to także ulgi na dzieci oraz Internet. One również związane są ściśle z rozliczeniami według zasad skali podatkowej.
Korzystna jest także sytuacja, w której podatnik uzyskuje dochody zarówno z prowadzenia własnej działalności, jak i z innych źródeł. Na przykład jest gdzieś zatrudniony na zasadach umowy o pracę. W takim przypadku opłacalne jest rozliczanie przychodów z działalności poprzez podatek liniowy, a jednocześnie korzystać z ulg. Może się to wydarzyć dzięki rozliczeniu wynagrodzenia z umowy o pracę na zasadach podatku progresywnego.
Podatek liniowy – co nie podlega opodatkowaniu?
O czym powinieneś pamiętać przy składaniu deklaracji podatkowej? Po pierwsze – złóż właściwy formularz. Gdy dotyczy cię podatek liniowy, jest nim druk PIT-36 L. Przy czym, jeżeli uzyskujesz także przychody w inny sposób, np. poprzez umowę o pracę, musisz złożyć również inne odpowiednie druki.
Jeżeli rozliczasz się poprzez podatek liniowy, wiele ulg cię omija. Nie oznacza to jednak, że nie obowiązują cię w tym przypadku żadne odliczenia. Co prawda nie mają zastosowania ulgi typowe dla podatników CIT, natomiast wciąż zastosowanie ma część ulg typowych dla PIT.
Zestawienie ulg i odliczeń, z których możesz skorzystać przy rozliczaniu się w tej formie, przedstawia się następująco:
- tak zwana ulga abolicyjna związana z dochodami zagranicznymi;
- odliczenia związane ze składkami do ZUS, w tym emerytalno-rentową, chorobową i wypadkową;
- ulgi dotyczące składek zdrowotnych – ta ulga jest odliczana do wartości 7,75% podstawy wymiaru podatku;
- 1% podatku, który podatnik przeznacza na organizacje pożytku publicznego;
- ulgi związane z Indywidualnym Kontem Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE);
- odliczenia dotyczące działalności badawczo-rozwojowej;
- odliczenie tak zwanej straty podatkowej;
- ulgi związane z kosztami uzyskania przychodu.
Warto dodać, że w 2019 wprowadzona została jeszcze jedna ulga, z którą wiąże się podatek liniowy – tak zwana ulga termomodernizacyjna. Mogą z niej korzystać podatnicy, którzy są właścicielami albo współwłaścicielami nieruchomości podlegającej tego rodzaju modernizacji.
Kiedy nie opłaca się zmiana formy opodatkowania na podatek liniowy?
Zmienienie formy opodatkowania na podatek liniowy może przynieść podatnikowi wiele korzyści, głównie jednak w przypadku spełnienia określonych warunków. Nie każdy i nie zawsze zyska na zasadach charakterystycznych dla tej daniny.
Tym samym, ostateczna decyzja o korzystaniu z podatku liniowego musi zostać gruntownie przemyślana. Warto dokonać stosownych kalkulacji. Musisz zastanowić się, jakie wartości są kluczowe – prostota reguł opodatkowania czy też możliwość korzystania z większej liczby ulg. Przemyśl te kwestie, zanim w 2023 roku postanowisz rozliczać się w ten sposób.
Ocena podatku zależy z pewnością od zmienności perspektywy podatnika. Jego wpływ na rozwój krajobrazu gospodarczego w różnych krajach jest trudny do określenia. Wiąże się to z występowaniem wielu zmiennych wpływających na tego rodzaju diagnozy. Z pewnością jednak podatek liniowy ma swoje zalety i może stanowić interesujące rozwiązanie dla wielu płatników.
ŹRÓDŁA
https://pl.wikipedia.org/wiki/Podatek_liniowy
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-podatek-liniowy-w-dzialalnosci-gospodarczej-czy-to-sie-oplaca