Każda umowa o pracę może zostać rozwiązana zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika. Zazwyczaj jednak konieczne jest zachowanie odpowiedniego okresu wypowiedzenia. Sprawdziliśmy, kiedy jest możliwe wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia!
Niekiedy bardzo opłacalnym byłoby natychmiastowe rozwiązanie umowy o pracę. Niestety Kodeks pracy przewiduje ograniczony katalog przypadków, w których wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia będzie zgodne z prawem. Sprawdziliśmy, kiedy taka sytuacja może mieć miejsce i jak powinno wyglądać pismo rozwiązujące stosunek pracy. Zapraszamy do lektury!
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia – co to oznacza?
Wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia skutkuje natychmiastowym ustaniem stosunku pracy. Rozwiązanie umowy w ten sposób polega na oświadczeniu jednej ze stron, że umowa, która dotychczas obowiązywała dwie strony, nagle przestaje obowiązywać. W takim wypadku strona wypowiadająca umowę powinna wskazać przyczyny swojej decyzji. Rozwiązanie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia może dotyczyć zarówno umów zawartych na czas określony, jak i tych zawartych na czas nieokreślony. Żeby jednak sytuacja była zgodna z zapisami zawartymi w kodeksie pracy, muszą zostać spełnione pewne przesłanki, a strona wypowiadająca umowę powinna spełnić konkretne warunki.
Wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia – obowiązkowe elementy
Wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania terminu wypowiedzenia, które jest składane przez pracodawcę, zawsze powinno zawierać w treści pouczenie o tym, że pracownik ma prawo do złożenia do sądu pracy odwołania od treści tego dokumentu.
Wypowiedzenie umowy o pracę powinno ponadto zawsze przyjąć formę pisemną, a dodatkowo zawierać dokładne wskazanie powodów, dla których umowa zostaje natychmiast rozwiązana.
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika lub pracodawcy powinno zawierać kilka podstawowych elementów:
- miejscowość i datę sporządzenia dokumentu;
- dane pracodawcy i pracownika;
- datę i ewentualny numer umowy, która obowiązuje strony;
- przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia;
- podpisy stron upoważnionych do złożenia i odbioru dokumentu.
Kiedy wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia przysługuje pracownikowi?
Zgodnie z prawem istnieją pewne przesłanki, które pozwalają na wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy. Pracownik może skorzystać z takiego prawa, jeżeli:
- otrzyma orzeczenie lekarskie, w którym stwierdzony zostanie szkodliwy wpływ wykonywanej obecnie pracy na zdrowie pracownika, a poinformowany o tym pracodawca nie przeniesie go do innej pracy w terminie wskazanym w orzeczeniu; nowa praca powinna odpowiadać aktualnemu stanowi zdrowia pracownika oraz posiadanym przez niego kwalifikacjom zawodowym; warunek ten został opisany w paragrafie 1 artykułu 55 Kodeksu pracy;
- pracodawca dopuścił się wobec niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków; w tym przypadku pracownik oprócz natychmiastowego wypowiedzenia może wnieść roszczenie o odszkodowanie, którego wartość będzie równa wynagrodzeniu, jakie przysługiwałoby pracownikowi przez czas trwania okresu wypowiedzenia (art. 55, par. 1 Kodeksu pracy).
Kiedy wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia przysługuje pracodawcy?
Paragraf 1 artykułu 52 Kodeksu pracy przewiduje sytuacje, kiedy to pracodawca może złożyć na ręce pracownika wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia. Wśród nich znajdują się:
- ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, przykładowo nieprzestrzeganie ustalonego czasu pracy, regulaminów, zasad BHP lub nie zachowanie tajemnicy służbowej;
- popełnienie przez pracownika przestępstwa w czasie trwania umowy o pracę, które to uniemożliwia mu zachowanie obecnego stanowiska pracy; przestępstwo takie musi być oczywiste lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu;
- zawiniona przez pracownika utrata uprawnień będących niezbędnymi do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Umowa wypowiedziana z winy pracownika nazywana jest zwolnieniem dyscyplinarnym.
Kiedy nie może dojść do wypowiedzenia przez pracodawcę?
Nie zawsze możliwe jest zastosowanie zwolnienia dyscyplinarnego. Paragraf 1 artykułu 52 Kodeksu pracy mówi, że pracodawca nie może rozwiązać umowy ze skutkiem natychmiastowym, kiedy upłynął więcej niż miesiąc od momentu, kiedy ten dowiedział się o zaistnieniu okoliczności, które stanowią przesłankę do zwolnienia dyscyplinarnego.
Dodatkowo, kiedy w danym zakładzie pracy funkcjonuje organizacja związkowa dbająca o prawa pracowników, to wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia jednego z jej członków nie może nastąpić bez konsultacji z tą organizacją. Co do zasady związki zawodowe mają 3 dni na dostarczenie do pracodawcy swojej opinii.
Zwolnienie z przyczyn niezawinionych przez pracownika
Zdarzają się sytuacje, w których pracownik może zostać pozbawiony pracy w trybie natychmiastowym z przyczyn przez siebie niezawinionych. Pierwszą z nich jest sytuacja, kiedy niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy lub dłużej niż łączny okres pobierania z tytułu choroby wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.
Do zwolnienia może dojść również wtedy, gdy usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy z przyczyn innych niż podane powyżej trwa dłużej niż 1 miesiąc.
Kiedy nie można wypowiedzieć umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę z przyczyn niezawinionych przez pracownika?
Występuje szereg ograniczeń dotyczących wypowiadania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia przez pracodawcę z przyczyn niezawinionych przez pracownika. Przede wszystkim umowa nie może zostać rozwiązana w okresie pobierania zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem oraz w okresie pobierania wynagrodzenia lub zasiłku z tytułu odosobnienia z uwagi na chorobę zakaźną.
Dodatkowo pracodawca nie może wypowiedzieć umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeśli pracownik stawi się do pracy po ustaniu przyczyny nieobecności. Co więcej, Kodeks pracy nakazuje, aby pracodawca w miarę swoich możliwości zatrudnił pracownika ponownie, jeśli ten w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia i z przyczyn wskazanych powyżej zgłosił się ponownie do pracy.
Roszczenia, jakie może mieć pracownik, który został zwolniony bez zachowania terminu wypowiedzenia
Pracownikowi, który nie zgadza się z przyczyną rozwiązania jego umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, przysługuje prawo do odwołania się do sądu pracy. W ramach przeprowadzanego postępowania sądowego będzie on mógł zażądać od swojego byłego pracodawcy przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach lub też odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za przysługujący mu okres wypowiedzenia.
Podsumowując, wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia przysługuje zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi. Ważne jest, aby dokument został sporządzony we właściwy sposób i z pobudek zgodnych z zapisami Kodeksu pracy.
- Jak złożyć wypowiedzenie umowy o pracę?
- Czy można złożyć wypowiedzenie w środku miesiąca?
- Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony – poznaj obowiązki pracownika i pracodawcy w związku z rozwiązaniem umowy
- Okres ochronny przed emeryturą – ile trwa? Jakiemu pracownikowi przysługuje ochrona przedemerytalna?
- W jakich sytuacjach pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? Sprawdź