16 września 2020 roku ogłoszono Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 roku. Ile w związku z jego przepisami wynosi najniższa krajowa brutto w 2021 roku? Jaka to płaca netto? Odpowiadamy!
Prawo do najniższego wynagrodzenia – co je formułuje?
Informacji na temat tego, że pracownikowi należy się przynajmniej najniższe wynagrodzenie za pracę będące minimalną stawką krajową, należy szukać w Kodeksie Pracy. To dokładniej art. 13. KP mówiący o tym, że pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę, a jego realizacją jest między innymi ustalenie jego wartości minimalnej.
Do niedawna termin płacy minimalnej dotyczył wyłącznie umów o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, czyli tych, które obowiązuje Kodeks Pracy (zgodnie z art. 2. KP). Jednak od 1 stycznia 2017 roku weszły w życie przepisy, które wprowadziły także najniższą krajową na godzinę dla umów cywilno-prawnych, a więc umowy zlecenie i o świadczenie usług na warunkach zlecenia.
W dalszym ciągu należy mieć jednak na uwadze, że pojęcie najniższej krajowej odnosi się do wynagrodzenia przyznawanego pracownikom, a nie zleceniobiorcom. Nie są to bowiem te same wartości. W corocznym Rozporządzeniu Rady Ministrów ogłaszane są jednak obie – można znaleźć tam informację zarówno o najniższej krajowej brutto, jak i najniższej stawce na godzinę.
Jaka jest najniższa krajowa brutto i netto – ile wynosi w 2021 roku?
Zgodnie z przedmiotowym Rozporządzeniem, od 1 stycznia 2021 r. obowiązuje najniższa krajowa brutto w wysokości 2800 zł. Z kolei płaca netto to 2017,67 zł. Aby wyliczyć, ile wynosi najniższa krajowa netto, należy dokonać odliczeń składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na PIT. To więc:
- najniższa krajowa brutto: 2800 zł;
- składka na ubezpieczenie emerytalne: 9,76 %, czyli 273,28 zł;
- składka na ubezpieczenie rentowe: 1,5 %, czyli 42 zł;
- składka na ubezpieczenie chorobowe: 2,45 %, czyli 68,60 zł;
- składka na ubezpieczenie zdrowotne: 9 % kwoty brutto pomniejszonej o składki na ubezpieczenie społeczne, czyli 217,45 zł;
- zaliczka na PIT: 18 % podstawy obliczenia zaliczki na PIT, czyli 181 zł;
- najniższa krajowa na rękę: 2017,67 zł.
Stawka godzinowa brutto i netto dla umów o pracę
Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę mogą być rozliczane nie tylko w tradycyjnym modelu miesięcznym, ale także w systemie godzinowym. Odbywa się to jednak nieco inaczej niż w przypadku umów cywilno-prawnych, dla których stawka ta jest stała i określana przez Rozporządzenie Rady Ministrów.
Stawka godzinowa w przypadku umowy o pracę musi dawać taki efekt, by pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze pracy zarobił przynajmniej najniższą krajową. W związku z tym jest ona kwotą zmienną dla każdego miesiąca, obliczoną na podstawie prostego wzoru:
- najniższa krajowa brutto / liczbę godzin pracujących w danym miesiącu.
Dla obliczenia stawki netto wystarczy, zamiast najniższej krajowej brutto, podstawić wartość netto.
I tak najniższa krajowa na godzinę dla umów o pracę w roku 2021 wynosi następująco:
- styczeń, maj – 152 godziny pracujące: 18,42 zł brutto, 13,27 zł netto;
- luty, listopad – 160 godzin pracujących: 17,50 zł brutto, 12,61 zł netto;
- marzec – 184 godziny pracujące: 15,21 zł brutto, 10,96 zł netto;
- kwiecień, czerwiec i październik – 168 godzin pracujących: 16,66 zł brutto, 12 zł netto;
- lipiec, sierpień, wrzesień i grudzień – 176 godzin pracujących: 15,90 zł brutto, 11,46 zł netto.
Jaki jest koszt pracodawcy przy zatrudnianiu pracownika na podstawie umowy o pracę?
Aby obliczyć koszt całkowity zatrudnienia pracownika, należy wziąć pod uwagę nie tylko wartość wypłacanego wynagrodzenia brutto, ale także składki odprowadzane przez przedsiębiorcę. Na koszt pracodawcy składają się więc:
- składka na ubezpieczenie emerytalne: 9,76%, czyli: 273,28 zł brutto;
- składka na ubezpieczenie rentowe: 6,5%, czyli: 182 zł brutto;
- składka na ubezpieczenie wypadkowe: 1,67%, czyli: 46,76 zł brutto;
- składka na Fundusz Pracy (FP): 2,45%, czyli: 68,60 zł brutto;
- składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP): 0,1%, czyli 2,80 zł;
- łączna wartość składek wynosi 573,44 zł;
- całkowity koszty zatrudnienia pracownika wynosi więc 3373,44 zł brutto (najniższa krajowa brutto + wartość składek brutto).
Najniższa krajowa – co wchodzi w jej skład?
Warto podkreślić, że najniższa krajowa nie jest tożsama z wynagrodzeniem zasadniczym. To łączna wartość, którą pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze pracy powinien otrzymywać każdego miesiąca – minimalnie. Nie oznacza to jednak, że musi stanowić podstawę jego wynagrodzenia; ma być jego sumą. Na wartość najniższej krajowej mogą składać się:
- wynagrodzenie zasadnicze – a więc to określone w umowie jako wartość miesięczna lub stawka godzinowa. W 2021 roku najniższe wynagrodzenie wynosi 2800 zł, ale wynagrodzenie zasadnicze, które jest wyłącznie jego głównym elementem, może wynosić np. 2600 zł. Do kwoty 2800 zł zostanie wówczas wyrównany pozostałymi elementami;
- nagrody i premie niebędące formą wyróżnienia pracowniczego;
- ekwiwalenty;
- dodatki – np. za umiejętności lub pracę w warunkach szkodliwych;
- dodatek wyrównawczy ze względu na obniżenie wynagrodzenia w związku z wypadkiem w pracy albo chorobą zawodową.
Do minimalnego wynagrodzenia nie mogą być natomiast wliczane:
- dodatki za nadgodziny;
- dodatki za pracę w godzinach nocnych;
- nagrody jubileuszowe;
- świadczenia socjalne i urlopowe.
Najniższa płaca a pandemia COVID-19
Każdy pracodawca jest więc prawnie zobowiązany do wypłacania osobom zatrudnionym przynajmniej minimalnego wynagrodzenia. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja związana z pracą podczas pandemii COVID-19. Zgodnie z art. 15g ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, pracodawca może obniżyć wynagrodzenie o maksymalnie 50%, gdy pracownik jest objęty przestojem ekonomicznym.
