Ryzyka zawodowe dotyczą różnych stanowisk pracy. Dowiedz się, jak przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego i jakie środki profilaktyczne zastosować, by je ograniczyć!
Wiele z wykonywanych zawodów wiąże się ściśle z określonym ryzykiem zawodowym. Nasuwa się zatem pytanie – co to jest ryzyko zawodowe? Definicję tego słowa można znaleźć w polskiej normie PN-N-18002 o Systemach zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP).Określa je ono jako prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.
Ocena ryzyka zawodowego BHP
Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo pojawienia się niepożądanych zdarzeń, które są powiązane z charakterem wykonywanej pracy i powodują straty. Definicja ryzyka zawodowego w miejscu pracy dotyczy w szczególności negatywnego wpływu na zdrowie pracownika poprzez rodzaj wykonywanych czynności. Obejmuje wszystkie zagrożenia i niebezpieczeństwa w konkretnym miejscu zatrudnienia.
Ocena ryzyka zawodowego to obowiązek, który spoczywa na pracodawcy. Dokument dotyczący oceny nie musi być jednak sporządzony bezpośrednio przez zatrudniającego. Mogą tego dokonać osoby do tego oddelegowane, które są związane z podmiotami zewnętrznymi. Najistotniejsze jest przestrzeganie wymogów prawnych, a także ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy. Zatem niezbędna jest wiedza, co do postępowania wobec urządzeń, materiałów i wykorzystywanych technologii.
Ocena ryzyka zawodowego – jak przebiega?
Ocenę ryzyka zawodowego dla każdego stanowiska pracy przeprowadza się w podobny sposób. Na samym początku należy powołać odpowiedni zespół lub podmiot zewnętrzny wyspecjalizowany w tym zakresie. Co za tym idzie, kolejnym krokiem jest szczegółowe opisanie stanowiska pracy i zasad postępowania na nim z uwzględnieniem maszyn i zagrożeń z nich płynących. Następnie należy zidentyfikować zagrożenia i oszacować prawdopodobieństwo ich występowania.
Ryzyko zawodowe – obowiązek pracodawcy o informowaniu pracownika
Według artykułu 226 Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek:
- oceny i dokumentacji ryzyka zawodowego związanego z daną pracą, a także zastosowanie środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko zawodowe na stanowisku pracy;
- poinformowanie pracownika o występowaniu ryzyka na danym stanowisku, które wiąże się z rodzajem wykonywanej przez pracownika pracy.
Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego i poinformowanie o nim pracownika przed rozpoczęciem zatrudnienia to obowiązek pracodawcy, który dotyczy każdego stanowiska. Przyszły pracownik powinien podpisać stosowne dokumenty potwierdzające, że znane mu są ryzyka w danym miejscu pracy. Ponadto, powinien on uzyskać informację o tym, jakie są środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko zawodowe.
Ryzyka zawodowe i substancje chemiczne – środki profilaktyczne
Szczególne ryzyko niesie za sobą praca z substancjami chemicznymi. Jakie środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko zawodowe należy podjąć, by je ograniczyć? Ważne jest w tym przypadku właściwe zaprojektowanie miejsca pracy z substancjami szkodliwymi. W myśl przepisów BHP należy odpowiednio wyposażyć oraz stosować procedury ograniczające. W świetle przepisów BHP istotne jest stosowanie się do wszelkich instrukcji i wytycznych, które dotyczą zarówno miejsca pracy, jak i substancji w niej wykorzystywanych.
W bardziej praktycznym wymiarze należałoby uwzględnić:
- możliwie najskuteczniejsze ograniczenie wydobywania się substancji i jej właściwości na stanowisku pracy;
- stosowanie odpowiedniego oprzyrządowania w trakcie wykonywanej pracy;
- częste kontrole i szkolenia związane z ryzykiem pracy BHP;
- zastosowanie tzw. środków ochrony zbiorowej – wentylacji, a także odpowiednich zachowań i organizacji pracy;
- zastosowanie środków ochrony indywidualnej, która powinna wynikać z zaleceń związanych z ryzykiem pracy.
Ocena ryzyka zawodowego – dokumentacja
Dokument związany z oceną ryzyka zawodowego powinien być sporządzony w formie pisemnej. Ważne, aby zawarte w nim zostały informacje dotyczące ryzyka w miejscu pracy, takie jak:
- położenie stanowiska w odniesieniu do całkowitego planu zakładu;
- powierzchnia oraz wysokość stanowiska;
- stosunek odległości na linii okna-podłoga;
- opis pomieszczeń dostępnych dla pracownika;
- wewnątrzzakładowy regulamin dotyczący poszczególnych zachowań związanych z ryzykiem zawodowym BHP;
- opis codziennych czynności wykonywanych przez pracownika na stanowisku pracy;
- informacje dotyczące urządzeń i maszyn, które będą użytkowane przez pracownika przy codziennej pracy.
Ryzyko zawodowe – przykłady
Aby lepiej zobrazować ocenę ryzyka zawodowego na stanowisku pracy oraz zastosowanie środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko zawodowe można posłużyć się pewnym przykładem. Omówmy w tym celu stanowisko kucharza. Należy w takiej ocenie zawrzeć, jaka metoda oceny ryzyka jest stosowana, np.: metoda oceny ryzyka wg polskiej Normy PN-N 18002. Przykładowy opis ryzyka na stanowisku pracy kucharza może wyglądać następująco:
Kucharz wykonuje swoją pracę w niedużej restauracji. W skład jej pomieszczeń wchodzą: kuchnia, chłodnia, magazyn suchy, mały magazynek. Przestrzeń kuchni znajduje się na parterze, na wysokości poziomu gruntu. Kucharz przyrządza potrawy, wykorzystując do tego rozmaite składniki: mięso, jaja, ryby, zioła, warzywa, owoce, rośliny, grzyby, nabiał. Aby spełnić wszystkie obowiązki dotyczące stanowiska, musi próbować swoich potraw w różnych stadiach przygotowania. Na stanowisku pracy wykorzystuje niebezpieczne przedmioty jak noże, tasaki, krajalnice, maszyny do rozdrabniania, ostre narzędzia. Kucharz używa na stanowisku pracy kuchenek gazowych, płyt grzewczych, frytownicę, kotły warzelne, lodówkę, zamrażarkę, zmywak. W kuchni zastosowano wentylację nawiewno-wywiewną, a także odciągi miejscowe (okapy). Pracuje w godzinach 8-22, a w przypadkach szczególnych do wczesnych godzin porannych.
Dodatkowo ocena zawodowego ryzyka może również zawierać wyszczególnienie zagrożeń w formie tabeli. Mówi ona o zagrożeniu, jego źródle, skutkach, jakie to zagrożenie za sobą niesie i o środkach profilaktycznych mogących zapobiec wystąpieniu ryzyka. Występowanie ryzyka na stanowisku pracy dotyczy wielu zawodów. Warto przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego, aby wiedzieć, jak je zniwelować wykorzystując środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko na miejscu pracy.
- Likwidacja stanowiska pracy – co musisz o tym wiedzieć jako pracodawca? Wypowiedzenie umowy o pracę i odprawa dla pracownika
- Badania medycyny pracy – przygotuj się na wizytę u lekarza medycyny pracy. Podstawowe badania lekarskie
- Społeczny inspektor pracy – kim jest i jakie ma uprawnienia? Poznaj społeczną inspekcję pracy
- Wypowiedzenie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia
- Okres ochronny przed emeryturą – ile trwa? Jakiemu pracownikowi przysługuje ochrona przedemerytalna?
Zobacz również:
