Rentowność jest miarą skuteczności działań podejmowanych w przedsiębiorstwach. Mierzy się ją za pomocą różnych wskaźników. Analiza rentowności pozwala na wyznaczenie pożądanych kierunków zmian. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej!
Za pomocą wskaźników rentowności można dokonać analizy skuteczności na różnych płaszczyznach działalności przedsiębiorstwa. Dzięki temu zarządzający nim wiedzą, co powinni zmienić, a co za tym idzie – w jaki sposób kształtować plany strategiczne zarządzania firmą. W artykule przybliżamy zagadnienie rentowności i odpowiadamy na najczęściej zadawane z nią pytania. Zapraszamy do lektury!
Rentowność – definicja
Mianem rentowności określa się skuteczność działań mających miejsce podczas procesu zarządzania przedsiębiorstwem. Rentowność firm liczy się przy wykorzystaniu różnorodnych wskaźników rentowności, których interpretacja pozwala ocenić poprawność funkcjonowania poszczególnych działów przedsiębiorstwa. Dzięki otrzymanym wynikom możliwe jest planowanie strategii i ocena zasadności podjętych wysiłków.
Co wpływa na rentowność przedsiębiorstwa?
Rentowność przedsiębiorstwa zależy od wielu czynników. Z tego też względu oblicza się różne rodzaje rentowności. Ważne, aby rentowność była analizowana pod kątem cykli produkcyjnych. Krótki cykl produkcyjny, charakterystyczny dla produktów o stałym poziomie sprzedaży, wiąże się z niższym poziomem rentowności. Długie cykle produkcyjne zazwyczaj cechują się wyższymi poziomami rentowności.
Wskaźniki rentowności warto porównywać w czasie w obrębie własnego przedsiębiorstwa, ale również z innymi firmami prowadzącymi działalność o podobnych charakterze.
Więcej o elementach kształtujących rentowność przedsiębiorstwa piszemy poniżej.
Rentowność sprzedaży
Rentowność ze sprzedaży to najpopularniejszy rodzaj miary skuteczności przedsiębiorstwa. Ta wielkość odnosi zysk do sprzedaży. W praktyce rentowność sprzedaży pokazuje, jaki procent przychodów od klientów pozostaje na rachunkach bankowych i w kasach przedsiębiorstwa po pokryciu przez nie wszystkich kosztów. Pogłębiona analiza wskaźnika pozwala zweryfikować poprawność struktury firmy oraz efektywność zachodzących w niej procesów.
Czynniki kształtujące rentowność sprzedaży
Rentowność sprzedaży to syntetyczny miernik zjawisk, takich jak:
- wysokość marży;
- poziom kosztów sprzedaży;
- poziom kosztów ogólnych;
- struktura kosztów stałych oraz zmiennych.
Niepokojącą jest sytuacja, kiedy rentowność spada, a więc zyski rosną wolniej od przychodów ze sprzedaży.
Rentowność kapitału własnego
Za pomocą wskaźnika rentowności kapitału będziesz mógł ustalić, czy zainwestowany kapitał przynosi odpowiednie stopy zwrotu. Miernik można obliczać na różne sposoby, ale najczęściej stosuje się ujęcie, w którym bierze się pod uwagę stosunek wielkości osiągniętego zysku po opodatkowaniu i innych odpisach do wartości zaangażowanego kapitału. Otrzymaną wartość wyraża się w procentach.
Atrakcyjność poziomu wskaźnika rentowności kapitału własnego ocenia się poprzez zestawienie wyniku z wysokością oprocentowania dostępnych na rynku lokat i obligacji państwowych. Nadwyżka rentowności powinna być na tyle wyższa, aby swoją premią rekompensować inwestorom i właścicielom poziom ryzyka związanego z prowadzeniem działalności.
Na podstawie wyników wskaźników rentowności kapitału można analizować przyczyny problemów w firmie. Mogą one wynikać ze zbyt niskiego zysku lub zbyt wysokiej sumy zaangażowanego kapitału. Szczegółowa analiza przyczyn i możliwych do zrealizowania rozwiązań może prowadzić do zmiany strategii, a w konsekwencji do:
- zwiększenia przychodów;
- zwiększenia dochodów;
- lepszego wykorzystania dźwigni finansowej;
- bardziej efektywnego gospodarowania posiadanym majątkiem.
Znajomość wskaźników rentowności własnej firmy (obecnej i prognozowanej na przyszłość) może być jednym z argumentów podczas poszukiwań inwestorów.
Rentowność inwestycji
Rentowność inwestycji nie dotyczy funkcjonowania całej firmy i wszelkich odbywających się w niej inwestycji, ale jednej konkretnej inwestycji. Za pomocą wskaźnika rentowności inwestycji możliwe jest więc ocenienie rentowności konkretnej inwestycji, czyli sprawdzenie, kiedy zwrócą się poniesione na nią nakłady środków. Znajomość tego rodzaju rentowności jest potrzebna, kiedy planujesz wejść w zupełnie nowy biznes.
Rentowność aktywów
Wskaźnik jakim jest rentowność aktywów rzadko wykorzystywany jest przez małe firmy. Najczęściej obliczają go analitycy sporych spółek. Rentowność aktywów informuje, jaka wielkość zysku generowana jest przez majątek firmy. Wskaźnik odnosi się wyłącznie do wartości aktywów i majątku trwałego. Wskaźnik informuje o rentowności gospodarowania.
Jak obliczyć rentowność firmy? Wskaźniki rentowności
Dla każdego z rodzajów rentowności sformułowano odpowiednie wzory. Prezentujemy i omawiamy je poniżej.
Rentowność sprzedaży – wzór
Podstawowym wzorem pozwalającym na obliczenie rentowności sprzedaży jest:
rentowność sprzedaży (%) = zysk/przychód ze sprzedaży x 100%, ale zdarza się, że przedsiębiorstwa liczą również:
- rentowność zysku ze sprzedaży (tzw. marżę) – należy określić, czy liczy się marżę w ujęciu kwotowym, czy procentowym; w tym przypadku warto znać dwa wzory:
- zysk ze sprzedaży = przychód ze sprzedaży – koszty wytworzenia sprzedanych produktów i koszty zakupu sprzedanych towarów oraz materiałów;
- rentowność (marża [%]) = zysk ze sprzedaży (marża w zł)/przychód ze sprzedaży;
- rentowność zysku w typie EBITDA;
- rentowność zysku brutto = zysk brutto/przychód ze sprzedaży x 100%;
- rentowność zysku netto = zysk netto/przychód ze sprzedaży x 100%.
Rekomenduje się, aby zawsze liczyć rentowność ze sprzedaży z tych samych wzorów. Wówczas możliwe będzie porównywanie w czasie otrzymanych wartości.
Wzorami, którymi najlepiej by było się posługiwać są zysk netto oraz rentowność zysku netto. Dzieje się tak, ponieważ wielkości te pokazują zysk firmy po wszystkich obciążeniach, a więc ostateczną kwotę, jaką przedsiębiorstwo zarobiło w danym okresie. Praktyka pokazuje jednak, że większość firm posługuje się kwotami brutto. Te jest łatwiej obliczyć.
Rentowność sprzedaży może być liczona w odniesieniu do całej firmy, poszczególnych klientów lub projektów.
Rentowność kapitału – wzór
Rentowność kapitału, podobnie jak rentowność sprzedaży, można policzyć na różne sposoby. Najczęściej stosowanym wzorem jest jednak:
rentowność kapitału (%) = zysk/kapitał x 100%.
Podany powyżej wzór stosuje się w przypadku działalności niefigurujących na giełdzie.
Inwestorzy oraz właściciele spółek giełdowych liczą rentowność kapitału w odmienny sposób. Wówczas wzór musi ujmować wartości najważniejsze z punktu widzenia inwestora, a więc: realnie wypłacaną dywidendę, rynkowy kurs kupna akcji i zmiany kursu akcji w czasie.
Rentowność inwestycji – wzór
Podczas obliczania wskaźników rentowności inwestycji należy pamiętać, że planowany do osiągnięcia zysk jest wartością odroczoną w czasie. Aby wyliczyć rentowność inwestycji, dokonuje się porównań wielkości spodziewanego zysku z obecnymi nakładami. Przy większych inwestycjach, opiewających na duże kwoty pieniędzy, uwzględnia się również zmianę wartości pieniądza w czasie.
Dlaczego analiza rentowności jest istotna?
Wskaźniki pozwalają na ocenę skuteczności działań podejmowanych w przedsiębiorstwie – czy przynoszą one oczekiwane rezultaty i czy są opłacalne. Rentowność przedsiębiorstwa powinna być kontrolowana regularnie. To podstawowe zadanie przedsiębiorców. Bez zysku biznes nie może istnieć, dlatego, kiedy go nie ma, warto o tym wiedzieć od razu, a najlepiej byłoby taką sytuację móc przewidzieć z wyprzedzeniem. Na to właśnie pozwalają wskaźniki rentowności.
Pamiętaj jednak, że wykonanie analizy rentowności nie będzie możliwe, jeśli nie będziesz znał poszczególnych składników składowych, takich jak: przychody, koszty i marże.
Podsumowując, analiza rentowności przedsiębiorstw służy ocenie skuteczności podejmowanych przez nie działań. Dzięki jej regularnemu wykonywaniu możliwe jest bieżące i realne planowanie przychodów i kosztów, mierzenie opłacalności podejmowanych inwestycji i mądre rozwijanie własnej firmy. Wyróżnić można cztery podstawowe rodzaje wskaźników rentowności: rentowność sprzedaży, rentowność kapitału własnego, rentowność inwestycji oraz rentowność aktywów.
- Wskaźnik rentowności przedsiębiorstwa – istota, rodzaje, wzory, interpretacja
- ROI – na czym polega Return of Investments?
- Jak przekonać się, czy firma na siebie zarabia? Poznaj odpowiedź dzięki BEP i sprawdź, jak obliczyć próg rentowności!
- Wskaźnik płynności bieżącej przedsiębiorstwa – czym jest i jak poprawić wskaźnik bieżącej płynności finansowej
- Wskaźnik rotacji należności – istota, wzór, interpretacja
