Urlop wychowawczy przysługuje rodzicom, których dzieci potrzebują opieki. Można go wykorzystać do sprawowania kurateli nad pociechami. Warto wiedzieć na przykład, czy urlop wychowawczy wlicza się do emerytury oraz jaki jest jego wymiar.
Urlop wychowawczy jest czymś zupełnie innym od urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego. Z tymi dwoma typami czasowych zwolnień z obowiązków łączy go jedynie fakt, że również wiąże się z opieką nad dziećmi. To, ile przysługuje urlopu wychowawczego, zależy przede wszystkim od stażu pracy oraz typu umowy, na jakiej zatrudnieni są rodzice. Udanie się na czasową opiekę nad dziećmi jest obwarowane różnymi przepisami, które warto znać. Z artykułu dowiesz się tego, czy na urlopie wychowawczym można pracować i jak wygląda kwestia wynagrodzenia.
Czym dokładnie jest urlop wychowawczy?
Każdy rodzic ma prawo do opieki nad swoim dzieckiem lub dziećmi. Urlop wychowawczy jest świadczeniem, które zapewnia wypełnienie tego prawa. Jest to rodzaj długiego czasowego zwolnienia z pracy, w ramach którego rodzice mogą opiekować się swoim potomstwem. Wymiar urlopu wychowawczego jest ściśle określony w przepisach. Możliwość jego wzięcia z kolei – dostępna dla obojga rodziców. Nie ma tutaj zatem znaczenia to, czy na zwolnienie idzie ojciec, czy matka, gdy oboje mają równe prawa do opieki nad dziećmi.
Urlop wychowawczy a Kodeks pracy
Kodeks pracy jest dokumentem, który określa wszelkie prawa i obowiązki zatrudnionych. Służy on także rozwiązywaniu ewentualnych sporów, jakie mogą nastąpić podczas realizowania warunków umowy. Urlop wychowawczy w Kodeksie pracy jest jednym z zapisów związanych z prawami pracownika. Jest on sprecyzowany w 186. artykule tego dokumentu. Jeśli zatem chcesz dowiedzieć się czegoś o urlopie wychowawczym z pierwszej ręki, sprawdź wspomniany przepis.
Komu przysługuje wymiar urlopu wychowawczego?
W niektórych rodzinach za wychowywanie dzieci odpowiedzialni są także dziadkowie, wujostwo lub inni członkowie rodziny. Urlop wychowawczy w wymiarze wskazanym przez przepisy przysługuje jednak wyłącznie rodzicom. Przepisy zostały skonstruowane właśnie w ten sposób, by uniknąć wszelkiego rodzaju nadużyć. Dość łatwe byłoby bowiem wówczas branie zwolnienia na opiekę nad dziećmi, by w rzeczywistości oddać się innym zajęciom.
Urlop wychowawczy jest zatem zarezerwowany wyłącznie dla rodziców. Trzeba tu zaznaczyć, że nawet oni są związani konkretnymi wytycznymi, których muszą przestrzegać.
Urlop wychowawczy – wymiar, jaki przysługuje rodzicom
To, ile trwa urlop wychowawczy, to dosyć skomplikowana kwestia. Mimo że wymiar wynosi 36 miesięcy, to w niektórych źródłach można znaleźć określenie 35+1. Jest to stwierdzenie bardziej zgodne z prawdą. Oznacza ono, że jedno z rodziców ma prawo do 35 miesięcy opieki nad dzieckiem, zaś drugie – tylko do jednego miesiąca. Puli urlopu wychowawczego nie można w żaden sposób dzielić. Nie da się zatem zrobić tak, że oboje rodzice opiekują się dzieckiem po 18 miesięcy.
Trzeba tu jednak zaznaczyć, że nie trzeba od razu wykorzystać całej puli urlopu. Można go podzielić na maksymalnie 5 niekoniecznie równych części.
Czy można przedłużyć urlop wychowawczy?
Jak już wspominaliśmy, urlop na opiekę nad dziećmi jest świadczeniem o określonej puli czasowej. Odpowiedź na pytanie, czy można przedłużyć urlop wychowawczy, jest zatem niestety przecząca.
Wyjątkową sytuacją jest tutaj śmierć jednego z rodziców lub utrata przez niego prawa do opieki nad dzieckiem. Jeżeli masz do czynienia z taką sytuacją, wówczas jedyny rodzic z pełnymi prawami otrzymuje jeden miesiąc, który normalnie przysługiwałby drugiemu rodzicowi. Urlop wychowawczy zawsze może mieć zatem długość wyłącznie 36 miesięcy. Wymiar ten można jednak skrócić. Rezygnacja powinna zostać zgłoszona na 30 dni przed planowaną datą rezygnacji.
Urlop wychowawczy – do którego roku życia dziecka obowiązuje?
Warto wiedzieć, do którego roku życia dziecka urlop wychowawczy można wziąć. Opiekę i zwolnienie z pracy można bowiem wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym pociecha kończy 6. rok życia. Jest to nieprzekraczalna data. Oznacza to, że urlop wychowawczy wzięty w roku, kiedy dziecko ma pięć lat, będzie zmniejszony do maksymalnie 12 miesięcy. Kwestia wymiaru w dużym stopniu zależy zatem od wieku potomstwa.
Wyjątkiem są tutaj dzieci z niepełnosprawnością. W ich przypadku rodzice mają prawo wziąć urlop wychowawczy aż do czasu, gdy osiągną one pełnoletniość.
Kiedy złożyć wniosek o urlop wychowawczy?
Kwestia terminów jest istotna nie tylko w przypadku długości trwania urlopu. To, kiedy złożyć wniosek o urlop wychowawczy, jest równie ważne. Każdy pracownik może złożyć dokumenty, ale powinien to zrobić minimalnie 21 dni przed datą, w której chciałby rozpocząć urlop. Po przekroczeniu tego terminu zwierzchnik powinien udzielić urlopu w przeciągu tego samego okresu. Urlop wychowawczy może też zostać anulowany przed jego rozpoczęciem. Taką wolę należy złożyć najpóźniej 7 dni przed tym, jak zwolnienie ma się rozpocząć.
Czy urlop wychowawczy jest płatny?
Urlop wypoczynkowy trwający maksymalnie 26 dni jest prawem pracowniczym i wymaga od pracodawcy wypłacania normalnej pensji. Niestety, kwestia tego, czy urlop wychowawczy jest płatny, wygląda inaczej. Z racji swojej długości zwolnienie tego typu nie podlega prawu do wynagrodzenia. Przechodząc na urlop wychowawczy, trzeba się więc liczyć z utratą źródła dochodu. Jest to jeden z powodów, dla którego rodzice mają rozdzielony czas na 35 i 1 miesiąc. Mogą oni oczywiście pójść na zwolnienie w tym samym czasie, jednak wiąże się to z czasową całkowitą utratą dochodów.
Urlop wychowawczy – ile trwa okres składek?
Mimo tego, że za urlop wychowawczy wynagrodzenie nie przysługuje, składki, na przykład emerytalne, są już inną kwestią. Niezależnie od tego, czy dana osoba jest na zwolnieniu, czy nie, składki są normalnie odprowadzane tak, jakby pracowała. Osoba na urlopie wychowawczym traci zatem prawo do wynagrodzenia, ale nie do składek, które są brane pod uwagę podczas ustalania emerytury. Podstawą wymiaru jest średnie miesięczne wynagrodzenie.
Czy urlop wychowawczy wlicza się do emerytury?
Urlop na opiekę nad dzieckiem nie koliduje z wysokością emerytury. Istotna jest tutaj kwestia odprowadzania składek, które cały czas są wypłacane, niezależnie od przebywania na urlopie. Urlop wychowawczy nie wpływa na podstawę wysokości składek, która nie może wyższa niż 60% i niższa niż 75% prognozowanego wynagrodzenia. Warto tu zaznaczyć, że składki te wypłacane są z budżetu państwa, więc nie cierpi na tym przedsiębiorca, który zatrudnia daną osobę.
Czy na urlopie wychowawczym można pracować?
Praca nie zawsze musi wykluczać się z urlopem wychowawczym. Można podjąć inne zatrudnienie, które jednak nie będzie kolidowało z czasem poświęconym dziecku. Trzeba tu zaznaczyć, że w przypadku podjęcia innego zatrudnienia, ustaje opłacanie składek ubezpieczeniowych z budżetu państwa. Urlop wychowawczy może być ponadto przyczyną obniżenia wymiaru pracy do połowy etatu. Jest to wtedy rekompensata za okres, w którym normalnie osoba opiekowałaby się dzieckiem.
Urlop wychowawczy jest jednym ze świadczeń, które przysługuje rodzicom dzieci do określonego wieku. Dobrze jest wiedzieć więcej na jego temat, by nie przegapić momentu, w którym można go wziąć.
- Urlop wypoczynkowy – po jakim okresie pracy przysługuje? Informacje dla pracownika w 2024 roku
- Urlop okolicznościowy – czym jest, kiedy i komu przypada oraz jakie są zasady jego udzielania?
- 26 dni urlopu – komu się należy? Poznaj przepisy!
- Urlop – opieka nad dzieckiem. Ile dni opieki na dziecko ci przysługuje? Dodatkowe dni wolnego na urlop opiekuńczy
- Urlop bezpłatny – co może Cię zaskoczyć?
