Zmiany w Kodeksie pracy 2022 – czego dotyczą? Najważniejsze zmiany w prawie pracy dla pracowników i pracodawców

Zadaniem prawa pracy jest ochrona zatrudnionych z uwzględnieniem aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej. W takiej sytuacji nikogo nie powinny dziwić zmiany w Kodeksie pracy. 2022 rok niesie kilka nowości. Jeśli chcesz je poznać, przeczytaj nasz tekst.

Zadaniem prawa pracy jest unormowanie relacji na linii pracodawcy – pracownicy z naciskiem na ochronę interesów tej ostatniej grupy. Rynek pracy oraz system gospodarczy dynamicznie się zmieniają, więc każdego roku konieczne są nowelizacje prawa. Jeśli chodzi o zmiany w Kodeksie pracy, 2022 rok oznacza przedefiniowanie licznych aspektów. Celem dostosowania przepisów jest polepszenie sytuacji zatrudnionych, co ma szczególne znaczenie w czasie kryzysu gospodarczego oraz czasów popandemicznych.

Dlaczego nowelizacja przepisów jest konieczna? Harmonizacja prawa polskiego i unijnego

Poza tym trzeba mieć na uwadze, że zmiany w prawie pracy są narzucane także przez przepisy unijne. Mowa tu w szczególności o następujących dyrektywach unijnych:

• Dyrektywa PE (Parlamentu Europejskiego) i Rady (UE) nr 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 186),
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającą dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 188).

Główne zmiany w Kodeksie pracy (2022)

Nie sposób w jednym zdaniu ująć wszystkich zmian przewidzianych na 2022 rok. Część z nich została wprowadzona wraz z dniem 1 stycznia, kolejne zaś są planowane do wdrożenia 1 sierpnia 2022 r. (projekt ustawy w tej kwestii jest już gotowy). Do najbardziej znaczących zmian w regulacjach prawnych należą między innymi:

• zmiany w zakresie umów na okres próbny,
• zmiany w urlopie opiekuńczym oraz ojcowskim,
• elastyczna organizacja pracy,
• prawo do jednoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy.

Czego dotyczą zmiany w wyżej wymienionych obszarach? Poniżej bardziej szczegółowo opisujemy nowe zasady w Kodeksie pracy 2022.

Umowy na okres próbny – nowe zasady

Z jednej strony wciąż możliwe jest zawieranie umów próbnych z nowymi pracownikami w celu weryfikacji ich kompetencji i postawy. Z drugiej jednak strony na pracodawców nałożone zostanie nowe ograniczenie. Zgodnie ze zmianami planowanymi na 2022 rok czas obowiązywania umowy o pracę powinien zostać dostosowany od przewidywanego okresu zatrudnienia dla danego pracownika. W związku z tym umowa próbna będzie mogła zostać zawarta na okres wynoszący:

• miesiąc – jeśli stosunek pracy będzie trwał nie krócej niż sześć miesięcy;
• dwa miesiące – w przypadku planowanego zatrudnienia na okres od sześciu do dwunastu miesięcy.

W uzasadnionych przypadkach, tzn. gdy będzie wymagać tego specyfika stanowiska, możliwe jest wydłużenie okresu próbnego do sześciu miesięcy.

Urlop opiekuńczy – nowe zmiany w przepisach kodeksu pracy 2022

Jeśli zapowiadane zmiany w Kodeksie pracy 2022 zostaną wprowadzone w sierpniu, pracownicy uzyskają prawo do skorzystania z urlopu opiekuńczego. Będzie on przysługiwał pracownikom w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym. Zgodnie z nowymi zasadami urlop może zostać przyznany, jeśli pracownik zostanie zmuszony nad chorym członkiem rodziny, który boryka się z problemami medycznymi. Jest tak, ponieważ problemy rodzinne spowodowane poważnymi względami medycznymi mogą utrudnić wykonywanie pracy.

Zmiany przewidują urlop, jeśli konieczna opieka nad osobą zamieszkującą w tym samym gospodarstwie domowym. Zalicza się do nich m.in.:

• dziecko;
• rodzic;
• małżonek.

Jak ma to wyglądać w praktyce?

1. Uzyskanie tego rodzaju urlopu będzie poprzedzone złożeniem wniosku w okresie nie późniejszym niż trzy dni przed okresem, którego dotyczy prośba.
2. Trzeba przy tym pamiętać, że zwolnienie od pracy w celu opieki najprawdopodobniej będzie miało bezpłatny charakter.
3. Czas przeznaczony na urlop wychowawczy nie wlicza się również do okresu zatrudnienia (stażu pracy). Mimo to urlop jest świetnym rozwiązaniem, gdy konieczna jest np. natychmiastowa obecność pracownika w szpitalu.

Urlop ojcowski w 2022 roku – co się zmieniło?

Niestety, w tym przypadku zmiany w Kodeksie pracy w 2022 r. dla pracujących ojców nie są korzystne. Jak przedstawia się aktualna sytuacja? Obecnie rodzic może skorzystać z dwutygodniowego urlopu do czasu ukończenia przez dziecko drugiego roku życia. Co więcej, ojciec dysponuje prawem do 100% zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu. Niestety, wszystko wskazuje na to, że – zgodnie ze zmianami planowanymi na sierpień 2022 roku – urlop ojcowski będzie można wykorzystać jedynie do czasu ukończenia przez dziecko dwunastego miesiąca życia.

Elastyczna organizacja pracy w 2022 r.

Zmiany w Kodeksie pracy 2022 mają na celu aktywizację zawodową młodych rodziców oraz ułatwienie im wykonywania pracy. Nowelizacja przepisów przewiduje tzw. elastyczny tryb pracy. Oznacza to, że:

• zatrudnieni, którzy mają dziecko w wieku do ósmego roku życia, uzyskają liczne udogodnienia zwiększające ich szanse na rynku pracy,
• opisywana grupa pracowników może ubiegać się o dostosowanie trybu pracy, np. z zastosowaniem ruchomego, indywidualnego lub przerywanego czasu pracy. Jeśli zajdzie taka potrzeba, pracodawca powinien dać zatrudnionemu możliwość pracy w weekendy lub pozwolić przejść na system skróconego tygodnia pracy.

Oczywiście, pracodawca nie zawsze będzie w stanie umożliwić pracownikom preferencyjne rozwiązania. Może to wynikać ze specyfiki danej firmy, co jest często spotykane w przedsiębiorstwach produkcyjnych, logistycznych itp.

Prawo do jednoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy

Najaktywniejsi pracownicy starają się szukać dodatkowego zatrudnienia. Niestety, czasem można spotkać się z sytuacją, w której pracodawca zastrzega w umowie, że osoba zatrudniona nie będzie podejmować pracy w innym przedsiębiorstwie. Zgodnie z planowanymi zmianami tego typu zakaz nie będzie mógł zostać wprowadzony przez pracodawcę, a pracownik nie może być w żaden sposób dyskryminowany z tego powodu.

Jednak pracownik zatrudniony na więcej niż jednym etacie powinien pamiętać o pewnym istotnym aspekcie. Jednoczesne pozostawanie w stosunku pracy u innego pracodawcy może doprowadzić do narastającego zmęczenia, a co za tym idzie – mniejszej staranności w wypełnianiu powierzonych obowiązków. To właśnie dlatego decyzja o nawiązaniu stosunku pracy z innym pracodawcą powinna być przemyślana.

Co jeszcze zmieni się w Kodeksie pracy dla pracowników?

Wyżej wymienione kwestie to ważne, ale nie jedyne zmiany w Kodeksie pracy w 2022 roku. Oprócz tego projekt ustawy zakłada między innymi nowe udogodnienia dla pracowników. Pracodawca nie będzie mógł osobie zatrudnionej zlecić pracy w nadgodzinach, porze nocnej lub delegacji, jeśli pracownik nie wyrazi na to zgody i jest rodzicem dziecka do ósmego roku życia. Obecnie z podobnego rodzaju udogodnienia mogą korzystać pracujący rodzice, jednak wiek ich dziecka to nie więcej niż cztery lata.

Jak widzisz, zmiany w Kodeksie pracy 2022 są liczne. Dotyczą one licznych kwestii – od urlopu rodzicielskiego, przez nieodpłatne szkolenia zawodowe, aż po informację o warunkach zatrudnienia. Pozornie część z nich może wydawać się niewiele znacząca, ale w rzeczywistości wywierają one duży wpływ na sytuację pracowników.

Zobacz też:

• Kodeks pracy 2022 – wprowadzone i planowane przez Radę Ministrów zmiany w prawie pracy dla pracowników
• Urlop na poszukiwanie pracy. Kiedy możesz z niego skorzystać?
• Urlop wychowawczy – jaka jest jego definicja, ile trwa i wszystkie inne najważniejsze informacje na jego temat
• 12 dni dodatkowego urlopu dla urzędników. Uprzywilejowani pracownicy PIP
• Zaległy urlop – jak go wykorzystać i czy przepada? Sprawdź!