Zadaniem prawa pracy jest ochrona zatrudnionych z uwzględnieniem aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej. W takiej sytuacji nikogo nie powinny dziwić zmiany w Kodeksie pracy. 2022 rok niesie kilka nowości. Jeśli chcesz je poznać, przeczytaj nasz tekst.
Zadaniem prawa pracy jest unormowanie relacji na linii pracodawcy – pracownicy z naciskiem na ochronę interesów tej ostatniej grupy. Rynek pracy oraz system gospodarczy dynamicznie się zmieniają, więc każdego roku konieczne są nowelizacje prawa. Jeśli chodzi o zmiany w Kodeksie pracy, 2022 rok oznacza przedefiniowanie licznych aspektów. Celem dostosowania przepisów jest polepszenie sytuacji zatrudnionych, co ma szczególne znaczenie w czasie kryzysu gospodarczego oraz czasów popandemicznych.
Dlaczego nowelizacja przepisów jest konieczna? Harmonizacja prawa polskiego i unijnego
Poza tym trzeba mieć na uwadze, że zmiany w prawie pracy są narzucane także przez przepisy unijne. Mowa tu w szczególności o następujących dyrektywach unijnych:
- Dyrektywa PE (Parlamentu Europejskiego) i Rady (UE) nr 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 186),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającą dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 188).
Główne zmiany w Kodeksie pracy (2022)
Nie sposób w jednym zdaniu ująć wszystkich zmian przewidzianych na 2022 rok. Część z nich została wprowadzona wraz z dniem 1 stycznia, kolejne zaś są planowane do wdrożenia 1 sierpnia 2022 r. (projekt ustawy w tej kwestii jest już gotowy). Do najbardziej znaczących zmian w regulacjach prawnych należą między innymi:
- zmiany w zakresie umów na okres próbny,
- zmiany w urlopie opiekuńczym oraz ojcowskim,
- elastyczna organizacja pracy,
- prawo do jednoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy.
Czego dotyczą zmiany w wyżej wymienionych obszarach? Poniżej bardziej szczegółowo opisujemy nowe zasady w Kodeksie pracy 2022.
Umowy na okres próbny – nowe zasady
Z jednej strony wciąż możliwe jest zawieranie umów próbnych z nowymi pracownikami w celu weryfikacji ich kompetencji i postawy. Z drugiej jednak strony na pracodawców nałożone zostanie nowe ograniczenie. Zgodnie ze zmianami planowanymi na 2022 rok czas obowiązywania umowy o pracę powinien zostać dostosowany od przewidywanego okresu zatrudnienia dla danego pracownika. W związku z tym umowa próbna będzie mogła zostać zawarta na okres wynoszący:
- miesiąc – jeśli stosunek pracy będzie trwał nie krócej niż sześć miesięcy;
- dwa miesiące – w przypadku planowanego zatrudnienia na okres od sześciu do dwunastu miesięcy.
W uzasadnionych przypadkach, tzn. gdy będzie wymagać tego specyfika stanowiska, możliwe jest wydłużenie okresu próbnego do sześciu miesięcy.
Urlop opiekuńczy – nowe zmiany w przepisach kodeksu pracy 2022
Jeśli zapowiadane zmiany w Kodeksie pracy 2022 zostaną wprowadzone w sierpniu, pracownicy uzyskają prawo do skorzystania z urlopu opiekuńczego. Będzie on przysługiwał pracownikom w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym. Zgodnie z nowymi zasadami urlop może zostać przyznany, jeśli pracownik zostanie zmuszony nad chorym członkiem rodziny, który boryka się z problemami medycznymi. Jest tak, ponieważ problemy rodzinne spowodowane poważnymi względami medycznymi mogą utrudnić wykonywanie pracy.
Zmiany przewidują urlop, jeśli konieczna opieka nad osobą zamieszkującą w tym samym gospodarstwie domowym. Zalicza się do nich m.in.:
- dziecko;
- rodzic;
- małżonek.
Jak ma to wyglądać w praktyce?
- Uzyskanie tego rodzaju urlopu będzie poprzedzone złożeniem wniosku w okresie nie późniejszym niż trzy dni przed okresem, którego dotyczy prośba.
- Trzeba przy tym pamiętać, że zwolnienie od pracy w celu opieki najprawdopodobniej będzie miało bezpłatny charakter.
- Czas przeznaczony na urlop wychowawczy nie wlicza się również do okresu zatrudnienia (stażu pracy). Mimo to urlop jest świetnym rozwiązaniem, gdy konieczna jest np. natychmiastowa obecność pracownika w szpitalu.
Urlop ojcowski w 2022 roku – co się zmieniło?
Niestety, w tym przypadku zmiany w Kodeksie pracy w 2022 r. dla pracujących ojców nie są korzystne. Jak przedstawia się aktualna sytuacja? Obecnie rodzic może skorzystać z dwutygodniowego urlopu do czasu ukończenia przez dziecko drugiego roku życia. Co więcej, ojciec dysponuje prawem do 100% zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu. Niestety, wszystko wskazuje na to, że – zgodnie ze zmianami planowanymi na sierpień 2022 roku – urlop ojcowski będzie można wykorzystać jedynie do czasu ukończenia przez dziecko dwunastego miesiąca życia.
Elastyczna organizacja pracy w 2022 r.
Zmiany w Kodeksie pracy 2022 mają na celu aktywizację zawodową młodych rodziców oraz ułatwienie im wykonywania pracy. Nowelizacja przepisów przewiduje tzw. elastyczny tryb pracy. Oznacza to, że:
- zatrudnieni, którzy mają dziecko w wieku do ósmego roku życia, uzyskają liczne udogodnienia zwiększające ich szanse na rynku pracy,
- opisywana grupa pracowników może ubiegać się o dostosowanie trybu pracy, np. z zastosowaniem ruchomego, indywidualnego lub przerywanego czasu pracy. Jeśli zajdzie taka potrzeba, pracodawca powinien dać zatrudnionemu możliwość pracy w weekendy lub pozwolić przejść na system skróconego tygodnia pracy.
Oczywiście, pracodawca nie zawsze będzie w stanie umożliwić pracownikom preferencyjne rozwiązania. Może to wynikać ze specyfiki danej firmy, co jest często spotykane w przedsiębiorstwach produkcyjnych, logistycznych itp.
Prawo do jednoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy
Najaktywniejsi pracownicy starają się szukać dodatkowego zatrudnienia. Niestety, czasem można spotkać się z sytuacją, w której pracodawca zastrzega w umowie, że osoba zatrudniona nie będzie podejmować pracy w innym przedsiębiorstwie. Zgodnie z planowanymi zmianami tego typu zakaz nie będzie mógł zostać wprowadzony przez pracodawcę, a pracownik nie może być w żaden sposób dyskryminowany z tego powodu.
Jednak pracownik zatrudniony na więcej niż jednym etacie powinien pamiętać o pewnym istotnym aspekcie. Jednoczesne pozostawanie w stosunku pracy u innego pracodawcy może doprowadzić do narastającego zmęczenia, a co za tym idzie – mniejszej staranności w wypełnianiu powierzonych obowiązków. To właśnie dlatego decyzja o nawiązaniu stosunku pracy z innym pracodawcą powinna być przemyślana.
Co jeszcze zmieni się w Kodeksie pracy dla pracowników?
Wyżej wymienione kwestie to ważne, ale nie jedyne zmiany w Kodeksie pracy w 2022 roku. Oprócz tego projekt ustawy zakłada między innymi nowe udogodnienia dla pracowników. Pracodawca nie będzie mógł osobie zatrudnionej zlecić pracy w nadgodzinach, porze nocnej lub delegacji, jeśli pracownik nie wyrazi na to zgody i jest rodzicem dziecka do ósmego roku życia. Obecnie z podobnego rodzaju udogodnienia mogą korzystać pracujący rodzice, jednak wiek ich dziecka to nie więcej niż cztery lata.
Jak widzisz, zmiany w Kodeksie pracy 2022 są liczne. Dotyczą one licznych kwestii – od urlopu rodzicielskiego, przez nieodpłatne szkolenia zawodowe, aż po informację o warunkach zatrudnienia. Pozornie część z nich może wydawać się niewiele znacząca, ale w rzeczywistości wywierają one duży wpływ na sytuację pracowników.
Najczęściej zadawane pytania
Kiedy wejdą zmiany w kodeksie pracy 2022?
Nowe przepisy wejdą w życie prawdopodobnie na przełomie 2022/2023. Obecnie nadal trwają prace legislacyjne nad ustawą.
Co nowego w kodeksie pracy 2022?
Największą zmianą w Kodeksie pracy jest obowiązek uzasadniania wypowiedzenia umowy na czas określony. Uproszczeniu poddano zasady zatrudniania cudzoziemców. Do praw pracodawców dołączono kwestię kontroli trzeźwości pracowników w pracy. W kwestii urlopów opiekuńczych – pracownik otrzyma prawo do skorzystania z dodatkowych 5 dni bezpłatnego urlopu w celu opieki nad dzieckiem.
Czy praca zdalna jest w kodeksie pracy?
Praca zdalna nadal nie została uregulowana w Kodeksie pracy. Ma to zmienić nowelizacja Kodeksu pracy w 2022 roku.
Zobacz też:
- Urlop wypoczynkowy – po jakim okresie pracy przysługuje? Informacje dla pracownika w 2022 roku
- 26 dni urlopu – komu się należy? Poznaj przepisy!
- Jak wypełnić wniosek o urlop wypoczynkowy? Wzór wniosku o urlop
- Urlop bezpłatny – co może Cię zaskoczyć?
- Czy pracodawca może odmówić urlopu wypoczynkowego lub na żądanie? Sprawdź
