Konto mieszkaniowe to część zapowiedzianego przez rząd programu mieszkaniowego Pierwsze Mieszkanie. Drugą formą wsparcia będzie Bezpieczny Kredyt 2%. Sprawdź, co obiecał Minister Rozwoju i Technologii Waldemar Buda!
Prezentowane poniżej założenia mogą się jeszcze wielokrotnie zmienić. Na razie zaprezentowano ogólne ramy projektu, na przyjęcie ustawy i wejście nowych przepisów w życie trzeba będzie jeszcze poczekać. Według zapowiedzi specjalne konto mieszkaniowe – z odsetkami zwolnionymi z podatku Belki i rządowymi dopłatami, które mają ochronić wartość gromadzonych oszczędności – będzie można założyć od lipca 2023 roku. Eksperci wskazują, że promowanie oszczędzania ma więcej sensu w obecnej sytuacji ekonomicznej, niż dopłaty do kredytów. Co nie znaczy, że taka pomoc rozwiąże problem z niską dostępnością własnych mieszkań dla Polaków.
Dla kogo będzie konto mieszkaniowe? Kto może skorzystać z programu Pierwsze mieszkanie?
Konto mieszkaniowe w ramach programu Pierwsze mieszkanie będą mogły otworzyć osoby, które nie posiadają własnego lokum (mieszkania lub domu) lub spółdzielczego prawa do lokalu mieszkaniowego, a także rodziny wielodzietne. Możliwość skorzystania ze wsparcia będzie uzależniona od ilości dzieci (własnych lub przysposobionych) oraz powierzchni aktualnie zamieszkiwanego mieszkania. Co istotne, musi to być jedyna nieruchomość mieszkalna w posiadaniu członków rodziny. Specjalne konto oszczędnościowe ma być dostępne dla osób, które pod jednym dachem mieszkają z:
- dwójką dzieci w lokalu o powierzchni 50 m²;
- trójką dzieci w mieszkaniu do 75 m²;
- czwórką dzieci w lokalu do 90 m²;
- piątką lub większą liczbą dzieci – powierzchnia mieszkania nie wpływa na możliwość uczestnictwa w programie.
Minimalny okres oszczędzania na koncie mieszkaniowym to 3 lata, dopłaty będzie można otrzymywać maksymalnie przez 10 lat. Nie ma szczegółowego projektu, dlatego nie wiadomo, co będzie się działo w różnych okolicznościach i scenariuszach. Przykładowo – rodzina z dwójką dzieci mieszka w lokalu 50 m² i zakłada konto mieszkaniowe, ale jedna z pociech ukończy 18. rok życia po 2 albo 5 latach. Możliwość skorzystania z programu pojawi się dopiero razem z kolejnym potomstwem? Rachunek zostanie zamknięty, a środki wypłacone wcześniej, mimo że rodzina nadal chce oszczędzać, by zyskać więcej? Być może w niedalekiej przyszłości odpowiedni resort doprecyzuje te zagadnienia.
Premia mieszkaniowa jako nagroda za odkładanie oszczędności. Dopłaty na konto mieszkaniowe
Program Pierwsze mieszkanie zakłada minimalne i maksymalne wpłaty miesięczne. Nie muszą być identyczne przez cały okres od 3 do 10 lat oszczędzania. Na koncie mieszkaniowym trzeba będzie gromadzić środki w kwocie co najmniej 500 zł na miesiąc – górny pułap to 2 tys. zł. Aktualnie przewiduje się także „wakacje od oszczędzania”, czyli możliwość pominięcia jednej miesięcznej wpłaty w ciągu roku kalendarzowego bez jakichkolwiek konsekwencji. Minimum 11 wpłat w wysokości od 500 do 2000 złotych to podstawowy warunek otrzymania tzw. premii mieszkaniowej.
Państwowe dopłaty do środków z konta mieszkaniowego będą uzależnione od rocznego wskaźnika inflacji albo wskaźnika wzrostu cen metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych. Rząd zakłada, że wybór współczynnika będzie zawsze korzystniejszy dla oszczędzającego. Premia mieszkaniowa ma być naliczana na każdy rok, w którym posiadacz konta oszczędnościowego spełni warunki wpłaty, ale już wypłata będzie jednorazowa – po zakończeniu odkładania pieniędzy na mieszkanie. Oprocentowanie na rachunku ma być dopasowane do aktualnej oferty banku (co w sytuacji, gdy będzie zmieniane wielokrotnie w ciągu roku?), a odsetki będą zwolnione z tzw. podatku Belki.
Oszczędzanie na koncie mieszkaniowym w praktyce – scenariusz przedstawiony przez rząd
W ciągu roku właściciel rachunku z nowego programu mieszkaniowego wpłacił 12 tysięcy złotych. Roczna inflacja w Polsce na poziomie 12,3% dała 1476 zł premii mieszkaniowej, a 5-procentowe oprocentowanie banku dało kolejne 600 zł. W ciągu roku oszczędności zwiększyły się o 2076 zł. W każdym kolejnym roku premia mieszkaniowa ma być naliczana od całości zgromadzonego kapitału. Czyli 2 lata regularnego odkładania tej samej kwoty na koncie mieszkaniowym da w tym przypadku 24 tys. zł.
Przedstawiony przykład zakładał w drugim roku oszczędzania inflację 4,5% oraz 13-procentowy wzrost cen metra kwadratowego powierzchni mieszkań. Tym samym wysokość naliczonej premii mieszkaniowej wyniesie 3120 zł – 13% z 24 tysięcy. Z przedstawionych informacji wynika, że odsetki nie będą kapitalizowane – ani co miesiąc, ani nawet po roku. Według założeń w drugim roku oprocentowanie rachunku w banku niestety spadło do 2%, co przyniosło 480 zł odsetek. W podawanym przykładzie konto mieszkaniowe w ciągu 2 lat wzbogaciło się o:
- 1080 zł odsetek bankowych;
- 4596 zł premii mieszkaniowych;
- łącznie 5676 zł.
Cele konta mieszkaniowego – warunki i czas wykorzystania środków z nowego programu
Premia mieszkaniowa i zwolnienie odsetek z podatku Belki mają przysługiwać wyłącznie tym, którzy spożytkują zgromadzone środki w odpowiedni sposób. Czas na wydanie środków po zakończeniu oszczędzania na koncie mieszkaniowym ma wynosić 5 lat – nie wiadomo, jak ma wyglądać weryfikacja i inne procedury administracyjne. Cele oszczędzania na potencjalnie atrakcyjnych warunkach w ramach programu Pierwsze Mieszkanie to:
- zakup pierwszego mieszkania;
- zakup lub budowa domu jednorodzinnego;
- wkład mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej;
- partycypacja w Towarzystwie Budownictwa Społecznego lub Społecznej Inicjatywie Mieszkaniowej;
- sfinansowanie ustanowienia spółdzielczego prawa do lokalu lub inwestycji kooperatywy mieszkaniowej.
Przypomnijmy, że warunkiem uzyskania dopłat do konta mieszkaniowego ma być korzystanie z pieniędzy zgodnie z przeznaczeniem. Być może najpierw posiadacz rachunku będzie musiał przedstawić umowę kredytową lub inny dowód realizowania celu programu, zanim otrzyma rządowe dopłaty. Prawdopodobnie jeżeli tego nie zrobi w ciągu 5 lat, naliczone premie przepadną, a zwolnienie z podatku Belki będzie realizowane w formie jakiegoś zwrotu.
Nie tylko konto mieszkaniowe. Krótko o nowym pomyśle Bezpieczny kredyt 2 proc.
W ocenie komentatorów konto mieszkaniowe może być praktycznym narzędziem do pozyskania wkładu własnego na kredyt mieszkaniowy. Odkładanie 1000 zł co miesiąc przez 10 lat to suma 120 tys. zł, a do tego doszłyby dopłaty – pytanie tylko, jak zmienią się ceny mieszkań w tym czasie? Na rynku nieruchomości można spodziewać się głównie podwyżek, stąd drugi filar programu Pierwsze mieszkanie. Najważniejsze założenia Bezpiecznego kredytu 2 proc. to:
- maksymalna kwota kredytowania:
- 500 tys. zł dla singli;
- 600 tys. zł dla rodzin;
- maksymalny wiek kredytobiorcy 45 lat;
- możliwość jednoczesnego korzystania z programu „Mieszkanie bez wkładu własnego”;
- stałe oprocentowanie 2% w skali roku przez 10 lat;
- wsparcie zarówno przy kupnie lokali z rynku pierwotnego, jak i wtórnego.
W okresie państwowego wsparcia kredytobiorca spłacałby głównie raty kapitałowe, marżę i 2 procent odsetek – resztę kosztów w ciągu dekady pokrywałoby państwo. W założeniu wysokość rat uiszczanych ma z biegiem czasu spadać, a przynajmniej pozostawać na zbliżonym poziomie już po zakończeniu pomocy. Poniżej przykład zaprezentowany przez Waldemara Budę – z założeniem, że warunki kredytowania pozostawałyby identyczne:
- 350 tys. zł kredytu na 30 lat;
- oprocentowanie z marżą 8,46%;
- wysokości miesięcznych rat:
- pierwsza – 3439,72 zł;
- po dopłatach kredytobiorca płaci z tego 1802,31 zł;
- po 10 latach raty stałe, w wysokości 2019,02 zł.
Konto mieszkaniowe i bezpieczny kredyt w ocenie ekspertów i komentatorów
Niektórzy porównują konta mieszkaniowe do dawnych książeczek mieszkaniowych. Maciej Samcik na łamach serwisu Subiektywnie o finansach napisał, że lepiej pomagać tym, którzy oszczędzają, niż promować nieoszczędzanie. Zwrócił też uwagę, że dopłaty do oszczędności i kredytów byłyby świetnym rozwiązaniem w pakiecie z działaniami, które pobudzą budownictwo (więcej mieszkań) i zapewnią korzystniejsze warunki finansowania (tańsze kredyty). W przeciwnym razie z pomocy znowu skorzystają głównie ci, których już teraz stać na własne mieszkanie. A osoby bez zdolności kredytowej nadal nie będą w stanie zrealizować marzeń o własnym mieszkaniu.
- Komu przysługuje dofinansowanie do mieszkania? Sprawdź, jak uzyskać dopłatę do czynszu
- Program Czyste Powietrze – dofinansowanie. Jak uzyskać dotację?
- Dodatek węglowy a mieszkanie w bloku – czy można wnioskować i w jaki sposób?
- Ceny mieszkań – prognozy 2023 i trendy na 2023 rok według ekspertów
- Dofinansowania do przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego bądź opiekuna dziennego w 2024 roku
