Obecnie, w czasach powszechnego importu i eksportu, pojęcie cła jest wszystkim doskonale znane. Czy jednak wszyscy odpowiednio je rozumieją? Postanowiliśmy stworzyć krótki poradnik na temat tego, czym właściwie jest cło oraz czemu służy.
Choć definicji cła jest wiele, w istocie wszystkie sprowadzają się do tego, że to podatek nakładany przez państwo na import, aby w ten sposób objąć ochroną krajowych producentów. Wpływy z tytułu opłat celnych stanowią ważny element w budżecie państwa. Sprawdź, co jeszcze powinieneś wiedzieć na temat obowiązków podatkowych związanych z przywozem towarów zagranicznych. Zapraszamy do lektury!
Definicja cła i cel ściągania należności przez Skarb Państwa
Na stronach Sejmu można odnaleźć formalnoprawną definicję cła. Mówi, że jest ono opłatą nakładaną przez państwo na towary, które mają być przywiezione, wywiezione lub przewiezione (tranzyt) przez terytorium danego państwa. Te szczególnego typu podatki nakłada się w celu zwiększenia przychodów budżetowych państwa oraz po to, aby ochronić producentów krajowych przed zagraniczną konkurencją.
Polska należy do Unii Europejskiej i podlega unijnemu prawodawstwu. Na terenie naszego kraju obowiązuje prawo celne, które reguluje kwestie związane:
- z zasadami przywozu i wywozu towarów na obszar i z obszaru Unii Europejskiej;
- z zasadami postępowania z towarami objętymi Wspólną Polityką Rolną;
- ze sposobem informowania Unii o statystykach ewidencyjnych obrotu towarów.
Mechanizm działania opłat celnych
Cła można naliczać w trojaki sposób:
- od wartości (ad valorem) – cła obliczane w sposób procentowy od wartości towaru;
- specyficzne – cła obliczane w sposób kwotowy w zależności od ilości towaru;
- mieszane (kombinowane) – cła ustalane w sposób mieszany, w zależności od wartości i ilości towaru.
Cła służą powiększeniu wpływów do budżetu państwa, ale nie tylko. Efektem nałożenia opłat za towary importowane jest wzrost ich ceny. Przekłada się to na zwiększenie konsumpcji dóbr substytucyjnych wyprodukowanych w kraju oraz większą skalę ich produkcji, czyli również zwiększenie zatrudnienia. Niekorzystne efekty funkcjonowania ceł odczuwają przede wszystkim producenci zagraniczni oraz krajowi konsumenci, którzy niejednokrotnie są zmuszeni do ponoszenia wyższych wydatków.
Rodzaje ceł – kryteria podziału
Cła można rozróżniać w zależności od kilku czynników. Opisujemy je poniżej.
Kierunek ruchu towarów
Podział ceł uwzględniający kierunek ruchu towarów pozwala na wyróżnienie:
- ceł importowych – które są pobierane przy imporcie, w chwili przekraczania towaru przez granicę celną. Ich celem jest ograniczenie napływu niektórych towarów do kraju oraz zwiększenie wpływów do budżetu państwa;
- ceł eksportowych – które są pobierane przy wywozie towarów z kraju. Mają na celu zachęcenie do przetwórstwa surowców w kraju;
- ceł tranzytowych – które są pobierane przy przewozie towarów przez terytorium państwa.
Charakter ekonomiczny
Cła można podzielić również z uwagi na funkcję, jaką spełniają. Są to wówczas:
- cła fiskalne – celem jest dostarczenie dochodów do budżetu państwa;
- cła ochronne – celem jest ochrona firm krajowych przed zagraniczną konkurencją;
- cła ekspansywne – celem jest utrzymanie wysokich cen na rynku wewnętrznym.
Rodzaj taryfy celnej
Można wskazać podział także z uwagi na charakter taryfy celnej:
- cła maksymalne;
- cła minimalne;
- cła optymalne.
Zróżnicowane traktowanie dostawców z poszczególnych krajów
Cła mogą zachęcać lub zniechęcać do dokonywania wymiany handlowej z konkretnymi kontrahentami zagranicznymi. Z uwagi na ten fakt wyróżniono podział ceł z uwagi na zróżnicowane traktowanie. Są zatem:
- cła dyskryminacyjne – poziom taryfy celnej jest ustanowiony na poziomie wyższym niż ogólny;
- cła preferencyjne – poziom opłat celnych służy zachęceniu do wymiany;
- cła prohibicyjne – poziom taryf celnych jest na tak wysokim poziomie, że wymiana międzynarodowa znika całkowicie.
Efekty wprowadzenia cła
Efekty wprowadzenia cła dzieli się na fiskalne, redystrybucyjne, protekcyjne oraz konsumpcyjne.
- Efekty fiskalne odnoszą się do korzyści dla budżetu państwa.
- Efekty redystrybucyjne to korzyści dla producentów krajowych.
- Efekty protekcyjne dotyczą pokrywania części popytu na dane dobra przez towary wyprodukowane w kraju.
- Efekty konsumpcyjne to straty ponoszone przez konsumentów, którzy są zmuszeni do płacenia wyższych cen.
Cło w Unii Europejskiej a Unia Celna
Na terytorium Unii Europejskiej utworzona została tak zwana Unia Celna. Dokumentacja stanowiąca dla niej podstawę reguluje kwestie związane z opłatami celnymi. Naczelną zasadą jest, że państwa członkowskie znajdujące się na terytorium Unii nie są obciążone poborem cła. Unia reguluje również kwestie związane z opłatami celnymi dla towarów sprowadzanych spoza Unii Europejskiej. Na terenie całej Unii wprowadzone zostały jednakowe stawki celne na towary przywożone spoza granic UE. Takie uregulowania znacznie ułatwiają transport w Europie.
Cła i ich wpływ na gospodarkę
Nie sposób jednoznacznie określić, w jaki konkretnie sposób cła wpływają na gospodarkę. Dzieje się tak, ponieważ poszczególne podmioty mają odmienne poglądy w tej kwestii. Swoją opinię uzależniają od tego, czy nałożenie opłat celnych wpłynęło pozytywnie, czy negatywnie na prowadzony przez nich biznes lub sytuację gospodarczą, w jakiej się znajdują. Importerzy oclonych surowców tracą, ale przedsiębiorstwa produkujące towary konkurencyjne dla tych sprowadzanych z zagranicy zyskują. Warto również wziąć pod uwagę fakt, że największą wartość ma kompleksowa ocena oddziaływania cła na gospodarkę. Powinna obejmować interesy poszczególnych jednostek w skali mikro, ale przede wszystkim opierać się na dogłębnych analizach w skali makro, która swoim zakresem obejmowałaby całą gospodarkę.
Cło jest rodzajem podatku nakładanego przez państwo na import. Dla różnych grup towarów ustanowione zostały zróżnicowane stawki celne. Celem utrzymywania tej opłaty jest przede wszystkim ochrona gospodarki krajowej oraz zapewnienie wpływów do budżetu państwa.
- Ile zarabia agent celny? Sprawdź, czy warto ubiegać się o tę posadę!
- Faktura WDT. Podstawowe informacje
- Inflacja w Europie 2022 – na co wpływa? Ile wynosi w Polsce i innych krajach?
- Cena brutto i cena netto – czym się różnią? Brutto i netto w świetle podatku VAT
- Faktura VAT – wszystko, co powinieneś o niej wiedzieć
