Możliwość odłożenia spłaty raty kredytu hipotecznego to nie nowość, ale wakacje kredytowe 2022 i 2023 to krok o wiele dalej. Głośna ustawa dotyczy także m.in. FWK i wskaźnika WIBOR. Zobacz, jakie możliwości da kredytobiorcom wprowadzane prawo!
Sejm uchwalił pierwszą wersję nowej Ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom 9 czerwca. Ostatniego dnia miesiąca senat wprowadził do niej szereg istotnych poprawek. Izba niższa polskiego parlamentu głosowała nad nimi podczas lipcowego posiedzenia. Prezydent RP podpisał ogólny akt prawny 14 lipca 2022 r., a nowe przepisy wchodzą w życie od 28 lipca. Ustawowe wakacje kredytowe 2022 i 2023 dotyczą tymczasowego zawieszenia spłacania rat kredytu hipotecznego w złotówkach, bez naliczania dodatkowych odsetek. Odroczenie obejmie maksymalnie 8 miesięcy, po 4 w każdym roku. Zawieszenie dotyczy części kapitałowej i odsetkowej, a nadal trzeba będzie standardowo uiszczać opłaty związane z ubezpieczeniem.
Wakacje kredytowe 2022 i 2023. Wsparcie dla kredytobiorców w spłacie kredytu hipotecznego
Osobom, które wcześniej terminowo spłacały wszelkie zobowiązania, przysługuje łącznie do 8 miesięcy wakacji kredytowych. Nie oznacza to, że zawieszenie spłaty może trwać ciągiem przez ponad pół roku. W trzecim i czwartym kwartale 2022 roku można nie płacić rat kredytowych przez wybrane 2 z 3 miesięcy – z kolei pozostałe do wykorzystania przerwy w spłacie zobowiązań na 2023 r. będą udzielane w trybie raz na kwartał. Przedłużenie terminu spłaty każdej z ośmiu rat ma być wolne od jakichkolwiek opłat i dodatkowych odsetek, jakie zwykle naliczają banki w „standardowych” warunkach rynkowych.
Wakacje kredytowe 2022–2023 będą dostępne dla kredytobiorców od 28 lipca – wcześniej mówiło się o wejściu przepisów w życie od 1 sierpnia 2022 r. Poniżej prezentujemy liczby przedstawiane przez instytucje państwowe, przedstawicieli rządu oraz sektor bankowy w mediach i innych materiałach dotyczących uchwalanego programu:
- łączne obciążenia kredytowe zostaną obniżone o ok. 3 miliardy złotych;
- przy kredycie na 300 tys. zł. i miesięcznej racie, która w ostatnich miesiącach wzrosła z 1500 do 2400 zł, skorzystanie z wakacji kredytowych odciąża domowy budżet na kwotę 19,2 tys. zł do końca 2023 roku (do tego czasu wysokość rat zapewne jeszcze kilkukrotnie wzrośnie, więc realna suma powinna być wyższa – przyp.red.);
- wakacje dotyczą ok. 2 milionów osób, które zaciągnęły kredyt hipoteczny w polskich złotych;
- jeśli wszyscy uprawnieni skorzystają z wakacji kredytowych 2022–2023, koszt całej operacji dla banków wyniesie 0,5% PKB za 2022 r. i 0,3% PKB w 2023 r.
Na czym polegają wakacje kredytowe 2022? Pierwotne założenia, poprawki senatu z 30 czerwca
Rządowy projekt w swoim początkowym brzmieniu zakładał objęcie wsparciem tych kredytobiorców, którzy zaciągnęli zobowiązania finansowe na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych nie wcześniej, niż w 2017 roku. Wtedy zmieniła się Ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Senackie poprawki rozszerzyły darmowe wakacje kredytowe na wszystkie umowy zwarte przed 1 lipca 2022 r. Taki też będzie ostateczny kształt przepisów. Kolejny warunek dotyczy końca okresu kredytowania – pierwotna umowa kredytowa nie może kończyć się wcześniej, niż 1 stycznia 2023 r.
Osoby, które zawarły kilka umów o kredytach hipotecznych, mogą wnioskować o bankowe wakacje kredytowe w ramach opisywanego programu tylko dla jednej z nich. Senatorowie zmienili też zakres rodzaju zobowiązań dotyczących wakacji kredytowych – przed 30 czerwca 2022 r. odroczenie spłaty miało dotyczyć kredytów zaciągniętych na zakup lokalu. Ostatecznie katalog potrzeb mieszkaniowych poszerzył się o kredyty hipoteczne na:
- utrzymanie prawa do nieruchomości mieszkalnej;
- budowę nowego domu;
- przebudowę istniejącego obiektu/lokalu.
Zgodnie z Ustawą o wakacjach kredytowych 2022 banki zasilą Fundusz Wsparcia Kredytobiorców
Regulacje, jakie zostały zawarte w specjalnym prawie, nie kończą się na bezpłatnym przesuwaniu rat. FWK to zwrotna dotacja oddłużeniowa, o którą od 2015 r. mogą starać się wszyscy, którzy mają problemy ze spłatą kredytu mieszkaniowego. Środki na ten cel pochodzą od banków. Maksymalna wysokość dopłaty to 72 tys. zł – do 36-ciu miesięcznych wypłat po 2000 zł. Kredytobiorca zaczyna je spłacać 2 lata po otrzymaniu ostatniej dotacji – okres 12 lat, nieoprocentowane raty w stałej wysokości. Część zobowiązań może zostać umorzona. Terminowa spłata 100 pierwszych rat oznacza zwolnienie z obowiązku uregulowania 44 pozostałych płatności.
Teraz banki wpłacą na FWK dodatkowe 1,4 mld złotych. Te środki pozyskane na mocy ustawy o wakacjach kredytowych 2022 zostaną przekazane osobom, które spełniają poniższe warunki:
- przynajmniej jeden z kredytobiorców, którzy podpisali umowę, ma status osoby bezrobotnej;
- wysokość rat i innych kosztów przekracza poziom 50% wspólnych dochodów w ciągu miesiąca;
- dochód na osobę po odjęciu spłacanych zobowiązań to maksymalnie:
- 1552 zł/mies. dla osoby samotnej;
- 1200 zł/os. miesięcznie w gospodarstwie wieloosobowym.
Przedłużenie tarcz antyinflacyjnych razem z wakacjami kredytowymi
Projekt ustawy, która ostatecznie trafiła do prezydenta, na ostatnich etapach legislacji rozszerzono o zapisy dotyczące tzw. tarcz antyinflacyjnych. Pierwotnie miały one obowiązywać do 31 lipca 2022 r. Po wejściu w życie ustawy o wakacjach kredytowych do 31 października wydłużono specjalne przepisy o obniżeniu stawek VAT. Niższy podatek obejmuje:
- paliwa – 8%;
- prąd – 5%;
- ciepło – 5%;
- gaz – 0%;
- podstawowe artykuły spożywcze – 0%;
- część nawozów i środków produkcji rolniczej – 0%.
Przedłużono również obowiązywanie obniżek lub zwolnień z akcyzy na prąd i niektóre paliwa. Za pomocą tej samej ustawy znowelizowano także zasady działania platform finansowania społecznościowego. Tzw. crowdfunding znajdzie się pod nadzorem KNF, a polskie prawo ma wypełnić standardy unijne w tym zakresie.
Dlaczego rząd postanowił pomóc kredytobiorcom? Inflacja, stopy procentowe i wysokość rat
Duża część osób spłacających kredyty hipoteczne ma raty ustalane na podstawie wysokości stóp procentowych NBP, WIBOR-u i innych wskaźników. Ich wysokość jest zmienna, co w czasie kryzysu ma bolesne skutki. Wakacje kredytowe 2022 mają pomóc tym, którzy sobie z nimi nie radzą.
Bank centralny podwyższa stopy procentowe, by walczyć z inflacją, a sumy do spłacenia rosną z miesiąca na miesiąc. Według niektórych wyliczeń raty kredytów mieszkaniowych wzrosły średnio o 70% w porównaniu ze stawkami, które obowiązywały jeszcze zimą i jesienią. HRE Investments podało, że 2 lata temu na spłatę trzeba było przeznaczać niespełna 30% wynagrodzenia. Teraz to już blisko 45%, a kolejne podwyżki stóp procentowych i rat wydają się tylko kwestią czasu.
Z wakacjami kredytowymi 2022 wiąże się nowy wskaźnik oprocentowania kredytów hipotecznych
Aktualnie obowiązujący WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) to indeks, który bazuje na oprocentowaniu pożyczek między bankami komercyjnymi. Instytucje państwowe – Komisja Nadzoru Finansowego, Komitet Stabilności Finansowej – zostały zobowiązane do opracowania zamiennia w porozumieniu z prywatnymi przedsiębiorstwami. Jeśli do tego nie dojdzie, ustawa wprowadzająca wakacje kredytowe 2022–2023 przewiduje inne rozwiązanie.
W takim scenariuszu WIBOR zostanie zastąpiony wskaźnikiem POLONIA. To referencyjna stawka ustalana przez Narodowy Bank Polski, która determinuje średnie oprocentowanie określonego typu niezabezpieczonych depozytów międzybankowych, przyjmowanych na jeden dzień. Według ustawodawcy pozwoli to zaoszczędzić kredytobiorcom w Polsce 1 mld zł w skali roku. Nowy wskaźnik oprocentowania kredytów hipotecznych – jakikolwiek finalnie będzie – wejdzie w życie drogą ministerialnego rozporządzenia, w późniejszym terminie.
Jak złożyć wniosek o wakacje kredytowe 2022 i 2023?
Procedura jest praktycznie taka sama, jak w przypadku wcześniejszych próśb o wstrzymanie spłaty. Wnioski o zawieszenie wykonywania umowy kredytowej będzie się składać jedną z trzech dróg – pisemnie (osobiście w placówce lub drogą listowną) za pośrednictwem poczty e-mail lub dedykowanej funkcji w bankowości internetowej. Przy czym nie wszystkie banki online dają taką opcję. Początek wakacji kredytowych 2022 i 2023 liczy się od momentu dostarczenia wniosku. W ciągu 21 dni bank ma obowiązek przysłać potwierdzenie otrzymania oraz przyjęcia wniosku, a także dostarczyć informację zwrotną o opłatach z tytułu ubezpieczenia kredytu hipotecznego.
Wiele firm z sektora finansowego ma w swojej ofercie wakacje kredytowe. Niektóre propozycje kierowane są do konkretnych grup docelowych. Część podmiotów umożliwia takie przerwy w spłacaniu raz na rok, inne np. maks. 12 razy przez cały okres kredytowania. Tu mamy do czynienia z ustawą, która znosi związane z tym opłaty w konkretnych okolicznościach – nie należy tego traktować jak anulowania 8 rat wraz z odsetkami. Skorzystanie z wakacji kredytowych 2022–2023 oznacza dla kredytobiorców albo podwyższenie kolejnych przewidzianych umową rat, albo wydłużenie okresu kredytowania – tak samo, jak miało to miejsce w dotychczasowym trybie odraczania płatności. Przesunięte raty równie dobrze mogą być jeszcze wyższe, co niższe niż obecnie.
Najczęściej zadawane pytania
Ile miesięcy wakacji kredytowych w 2022?
Zgodnie z przepisami jeśli wziąłeś kredyt mieszkaniowy przed 1 lipca 2022 roku, zawieszenie spłaty jego rat może trwać nawet 8 miesięcy.
Na czym polegają wakacje kredytowe?
Wakacje kredytowe to okres, kiedy osoba, która zaciągnęła kredyt w banku, nie musi spłacać jego rat. Należy pamiętać, że nie jest to umorzenie rat, a jedynie odroczenie ich w czasie.
Czy opłaca się wziąć wakacje kredytowe?
Wakacje kredytowe mogą dać chwilową ulgę finansową kredytobiorcom, którzy nie muszą w tym czasie spłacać rat kredytu. Warto jednak wziąć pod uwagę fakt, że takie odroczenie ostatecznie powoduje wydłużenie terminu spłaty zobowiązania.
