Podatek ryczałtowy lub, inaczej, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to jedna z form opodatkowania działalności gospodarczej. Czy warto z niego skorzystać? Jak rozlicza się ryczałtowiec? Zobacz!
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to jeden ze sposobów, poprzez które możesz jako przedsiębiorca opłacić podatek dochodowy. Jakie są jego wyróżniki? Jak w jego przypadku wygląda obliczanie przychodu? A przede wszystkim, co stanowi główne pytanie, jakie są progi rozliczeń? Poznaj odpowiedzi na wszystkie powyższe pytania i przekonaj się, czym jest ryczałt.
Podatek ryczałtowy – kogo dotyczy?
Pod względem prawnym wszelkie zasady dotyczące ryczałtu w Polsce są określane przez ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Została ona uchwalona w listopadzie 1998 roku. Jako podatnicy, którzy mogą podlegać ryczałtowi, w ustawie są wskazane osoby, które:
- prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą;
- osiągają przychody z tytułu umowy najmu, dzierżawy lub innych podobnych umów;
- przynależą do stanu duchownego.
Warto przy tym dodać, że osoby fizyczne, które osiągają przychody w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, mogą rozliczać się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej. Nie ma przy tym znaczenia, czy działalność podlegająca opodatkowaniu jest prowadzona jako spółka jawna czy spółka cywilna. Obie formy rozliczania podatku są w równym stopniu dostępne.
Ryczałt 2026 roku — podatek dochodowy a PIT-28
W jaki sposób formalnie rozliczać ryczałt? Służy do tego celu deklaracja PIT-28 oraz odpowiadające jej załączniki. Jak wszystkie deklaracje podatkowe, tak i tę musisz złożyć w Urzędzie Skarbowym właściwym dla miejsca, w którym mieszkasz.
PIT-28 muszą składać wszyscy przedsiębiorcy, którzy korzystają z ryczałtu, a więc zarówno ci, którzy prowadzą działalność gospodarczą, jak i ci, którzy osiągają zyski pochodzące z najmu, dzierżawy i pokrewnych form. Pamiętaj, jeżeli rozliczasz się poprzez ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, nie możesz odliczać od swojego przychodu kosztów jego uzyskania.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych — podstawa rozliczania
Jak zazwyczaj w przypadku podatku dochodowego, podstawę opodatkowania stanowi przychód. Co jednak istotne, przy ryczałcie nie możesz go zmniejszyć o koszty uzyskania. W związku z tym są to okoliczności diametralnie inne niż w przypadku opodatkowania dokonywanego na zasadach ogólnych. Podstawa ma tym samym nieco odmienny kształt niż przy klasycznym podatku dochodowym. Nie oznacza to jednak, że nie możesz skorzystać z żadnych odliczeń. Od przychodu możesz odliczyć różne wydatki, które określa 26 artykuł ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednak pod warunkiem, że wydatki te nie zostały wcześniej odliczone ani nie zaklasyfikowano ich jako kosztów uzyskania przychodu.
Możesz odliczyć od ryczałtu następujące wydatki:
- składki na ubezpieczenie zdrowotne;
- składki na Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
- ulgę abolicyjną;
- innego rodzaju ulgi i odliczenia.
Możesz także przekazać 1% podatku na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego. Nie możesz natomiast skorzystać z ulgi rodzinnej, jeżeli rozliczasz się na zasadach ryczałtu. Od podatku możesz natomiast odliczyć straty, które poniosłeś, wykonując działalność gospodarczą jeszcze przed przejściem na ryczałt.
Składka podatkowa a ryczałt ewidencjonowany
Przejdźmy teraz do omówienia kwestii stawek, które są związane z ryczałtem. W ramach ryczałtu będzie to wartość jednolita. Istnieje jednak jej kilka rodzajów, choć ich zestawienie nie jest bardzo rozbudowane. Wyróżnia się sześć podstawowych progów.
Stawka 17%
To najwyższy próg, który niegdyś wynosił 20%, jednak dokonano jego zmniejszenia. Tą stawką będą opodatkowanie uzyskane przez ciebie przychody, jeżeli wykonujesz jeden z tak zwanych wolnych zawodów. To bowiem właśnie ich dotyczy rzeczona kategoria. Definicja wolnych zawodów jest zawarta w czwartym artykule ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych. Są one tam określone jako pozarolnicza działalność gospodarcza, którą wykonują przedstawiciele wymienionych w ustawie profesji.
Do tych profesji zaliczają się między innymi:
- lekarze;
- dentyści, a także wspomagający ich technicy dentystyczni;
- weterynarze;
- położne;
- pielęgniarki;
- fizjoterapeuci.
Do wolnych zawodów zalicza się jednak nie tylko profesje o charakterze medycznym. W ustawie mowa jest także o:
- psychologach;
- notariuszach;
- adwokatach;
- notariuszach;
- radcach prawnych.
Jako wolny zawód określono także:
- inżynierów budownictwa;
- architektów;
- rzeczoznawców budowalnych;
- biegłych rewidentów;
- agentów ubezpieczeniowych;
- tłumacze;
- księgowi.
Lista jest długa. Warto, abyś zajrzał do pełnej treści ustawy i przekonał się, czy wykonywana przez ciebie profesja znajduje się na niej.
Próg 15%
Dotyczy on różnych działań licencyjnych oraz tych związanych z szeroko pojętym pośrednictwem, a także transportem. Według tej stawki rozliczają się przedsiębiorcy, którzy zajmują się pośrednictwem w sprzedaży hurtowej. Dotyczy to między innymi sprzedaży motocykli i części do nich. Stawką tą objęta jest także działalność związana z magazynowaniem – w tym przechowywaniem towarów w strefach wolnocłowych a także przechowywaniem różnorakich cieczy i gazów.
Tę stawkę podatku ryczałtowego opłacają też rozliczające się na zasadach ryczałtu centrale taksówkarskie, a także parkingi. Dotyczy ona także różnych rodzajów pilotowania, w tym na wodach śródlądowych oraz morskich i przybrzeżnych. Objęte nią są także rozmaite działania o charakterze licencyjnym. Chodzi tu między innymi o nabywanie praw do:
- książek;
- broszur;
- ulotek i innych pokrewnych materiałów;
- czasopism i innych periodyków;
- wszelkich innych wyrobów drukowanych.
Do kategorii tej zaliczają się zresztą dzieła kultury w ogóle, w tym także licencje dotyczące korzystania z gier komputerowych. Ponownie, pełną bardzo szeroką listę podmiotów objętych tą stawką odnajdziesz w ustawie.
Stawka 12,5% oraz towarzysząca jej 8,5%
Te dwa progi podatku ryczałtowego stosowane razem dotyczą odpowiednio:
- przychodów powyżej kwoty 100 000 zł;
- przychodów, które są niższe od tej kwoty.
Przy czym, jeżeli zaliczasz się do jednej z kategorii wymienionych poniżej i osiągnąłeś w roku podatkowym przychód większy od 100 000 zł, dopiero kwota powyżej tego limitu będzie obciążona wyższą stawką. Każda złotówka do poziomu 100 000 zł będzie podlegała opodatkowaniu w wysokości 8,5%.
O jakich kategoriach mowa? W tym przypadku są to:
- przychody osiągnięte poprzez najem, podnajem, dzierżawę i inne działania o podobnym charakterze;
- pieniądze i wartości pieniężne, które płatnik otrzymał do dyspozycji w rannym roku kalendarzowym, a także wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu i podobnych działań;
- świadczenia usług wynajmu i obsługi nieruchomości;
- usługi wykonywane w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych;
- usługi związane z zakwaterowaniem.
Ryczał 8,5%
Ta stawka dotyczy przychodów, które podatnik osiągnął w ramach działalności usługowej. Zaliczają się do tego te osiągnięte w ramach prowadzonej działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów, które zawierają więcej niż 1,5% alkoholu.
Inne działania, które podlegają stawce 8,5%, to:
- usługi polegające na zapobieganiu i zwalczaniu pożarów;
- usługi edukacyjne, jednak odmienne od tych świadczonych w ramach wolnych zawodów;
- usługi związane z działalnością bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałych usług w zakresie kultury.
Stawka 8,5% dotyczy też działalności, która polega na wytwarzaniu przedmiotów z różnych materiałów, które wykonawcy dostarczył klient.
Podatek ryczałtowy 5,5%
Ten ryczałt dotyczy przychodów, które zostały uzyskane w ramach działalności handlowej związanej ze sprzedażą biletów komunikacji miejskiej. Dotyczy to też innych elementów związanych z komunikacją, jak np. znaczki do biletów okresowych, a także robót budowlanych i przewozu ładunków taborem samochodowym o ładowności, która przekracza dwie tony.
Stawka 3%
Według tej stawki opodatkowane są przychody pochodzące z działalności gastronomicznej, jednak takie, które nie są związane ze sprzedażą napojów o zawartości alkoholu przekraczającej półtora procent. Próg 3% dotyczy też innych usług w zakresie handlu, produkcji zwierzęcej, a także działalności rybaków zalewowych i morskich w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców.
Tą stawką obciążone są też przychody, które wedle ustawy powstały w wyniku odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku. Mowa tu o takich elementach, które są wykorzystywane w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej. Ten sposób rozliczenia dotyczy także zbycia ruchomych składników majątku przedsiębiorstwa, które otrzymałeś w spadku.
Zestawienie stawek ryczałtu – podsumowanie
Katalog profesji i sytuacji podlegających ryczałtowi jest bardzo rozległy, co widzisz po powyższych przykładach. Do tego stopnia, że nie sposób wymienić tu wszystkich sytuacji. Tym samym warto, abyś, chcąc sprawdzić swój status, sięgnął po pełen tekst odpowiedniej ustawy.
Tym niemniej, mimo rozległości klasyfikacji, ryczałt odznacza się jedną zasadniczą cechą, która stanowi o jego prostocie. Jest to jednolitość stawki, którą opłacasz, jeśli dotyczy cię ta forma. Oczywiście, uciążliwością pozostaje fakt, że nie możesz w tym przypadku korzystać z kosztów uzyskania przychodu. Pamiętaj też, że konieczne jest prowadzenie ewidencji.