Każdy przedsiębiorca, który korzysta z rozliczania za pomocą podatkowej księgi przychodów i rozchodów jest zobowiązany do ewidencji środków trwałych. Co należy wiedzieć o rejestrze i dokumentacji środków trwałych? 

Ewidencja środków trwałych w świetle prawa

Ewidencja środków trwałych w świetle prawa

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów o zasadach postępowania w przypadku podatkowej księgi przychodów i rozchodów z dnia 23 grudnia 2019 roku prowadzenie ewidencji środków trwałych jest powinnością każdego przedsiębiorcy. W zgodzie z paragrafem 5 tego rozporządzenia, spółki cywilne jawne, spółki mające charakter partnerski i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zobowiązane do prowadzenia wspomnianej wyżej księgi, muszą prowadzić rejestr środków trwałych.

Ewidencja środków trwałych jest niezbędna, by amortyzacja podlegała wliczeniu w poczet kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Na mocy artykułu 22n ust. 6 ustawy o PIT, w przypadku braku ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, uznanie amortyzacji za koszt związany z osiągnięciem przychodu jest niemożliwe. Ten obowiązek dotyczy zarówno podmiotów, które rozliczają się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jak i tych korzystających z ryczałtu.

Co powinna zawierać dokumentacja środków trwałych?

Co powinna zawierać dokumentacja środków trwałych?

Ewidencję środków trwałych często prowadzi się, używając oprogramowania do dokumentacji środków trwałych. Jak się okazuje, niektóre z nich mogły być już wcześniej użytkowane w firmie. W takim wypadku stosuje się bilans otwarcia, gdzie zamieszczone są niezbędne informacje ich dotyczące. Dokumentacja środków trwałych powinna zawierać podstawowe informacje, takie jak:

  • numer inwentarzowy;
  • nazwa środka trwałego;
  • wybrana klasyfikacja środka trwałego;
  • miejsce użytkowania;
  • kto jest odpowiedzialny za dany środek.

Rejestr środków trwałych jest także oparty o rozporządzenie Rady Ministrów, klasyfikujące i określające poszczególne grupy dla wybranych środków trwałych, takich jak choćby budynki, grunty i nieużytki.

Czym jest karta środka trwałego?

Karta środka trwałego jest prowadzona w ewidencji i dokumentacji dla poszczególnych obiektów z tej kategorii. Każdy, wpisujący się w kategorię obiekt, powinien posiadać swoją kartę środka trwałego. Tworzy się ją w oparciu o dowód przyjęcia środka trwałego do użytkowania. Dokument ten powinien opisywać podstawowe dane dotyczące samego środka, jak i jego klasyfikację w zasobach podmiotu, który go użytkuje. Wśród informacji, które zawiera karta środka trwałego można wyróżnić:

  • numer inwentarzowy, nadawany przez dysponujący nim podmiot;
  • symbol Klasyfikacji Środków Trwałych;
  • nazwę opisywanego środka trwałego;
  • datę przyjęcia do użytkowania;
  • rok określający datę powstania;
  • miejsce użytkowania.

Karta środka trwałego jest także dokumentem świadczącym o przebiegu użytkowania danego środka trwałego. Jeśli, np. został on zmodernizowany lub zmienia się jego miejsce użytkowania, to wówczas należy sporządzić odpowiednie dokumenty dotyczące takiej operacji. Są to odpowiednio: 

  • OT – wystawiane w przypadku ulepszenia środka;
  • MT – w przypadku zmiany miejsca użytkowania. 

Informacje o zmianach wynikające wprost z tych dokumentów, także te odnoszące się do amortyzacji środka trwałego, znajdują się właśnie w karcie środka trwałego.

Ewidencja środków trwałych – przepisy

Ewidencja środków trwałych – przepisy

Zgodnie z ustawą ewidencja środków trwałych ma na celu sprawowanie kontroli nad kupnem środków trwałych, a także wartości niematerialnych i prawnych na poczet prowadzenia działalności gospodarczej. W ewidencji środków trwałych należy uwzględnić te środki lub wartości niematerialne, których wartość wykracza powyżej kwoty 10 000 złotych netto – w odniesieniu do czynnych podatników VAT i brutto – dla podatników niezobowiązanych do odprowadzania podatku VAT. Kolejne z kryteriów to natomiast zakres temporalny ich wykorzystywania, co przez prawo zostało określone na ponad rok.

Ewidencja środków trwałych – wzór

W ewidencji środków trwałych nie określono jednego wzoru, którym można by się posłużyć w prowadzeniu dokumentacji związanej z ewidencją środka trwałego. Najistotniejszą sprawą jest przestrzeganie zasad, którym podlega dokumentacji środków trwałych i umieszczenie w niej wszystkich niezbędnych elementów i informacji o ewidencjonowanym środku. Można skorzystać z internetowych gotowców i generatorów, które ułatwiają to zadanie. Lecz należy nadmienić, że znajomość aktualnie obowiązujących przepisów związanych z ewidencją środków trwałych wciąż pozostaje najważniejszym aspektem.

Ewidencja środków trwałych – amortyzacja

Wszystkie środki trwałe, z wyłączeniem gruntów, prędzej czy później narażone będą na zniszczenie, co w konsekwencji obniży ich wartość. Dlatego właśnie ewidencja środków trwałych szczególne miejsce poświęca kwestii amortyzacji środków trwałych. Waloryzacja początkowa do ewidencji środków trwałych określana jest z uwzględnieniem amortyzacji i umorzenia, służących do dokumentacji zużycia środków trwałych poddanych ewidencji w odniesieniu do ich wartości. Co należy rozumieć przez te pojęcia? Prowadzenie dokumentacji środków trwałych bez uwzględnienia ich zużycia jest niemożliwe, tak więc warto wyjaśnić, co oznaczają przywołane powyżej terminy pochodzące z rachunkowości:

  • amortyzacja – to wartość przeniesiona w koszty w danym okresie obrachunkowym;
  • umorzenie – to suma wartości amortyzacji. Koryguje wartość środków trwałych wykazaną w bilansie z brutto do wartości netto.

Amortyzacja środków trwałych

Amortyzacja polega na cyklicznym odpisywaniu częściowej wartości środka w koszty, co jest efektem postępującego niszczenia. Aby lepiej zobrazować proces amortyzacyjny, można powołać się na prosty przykład. Przedsiębiorstwo weszło w posiadanie środka trwałego o wartości początkowej 1000 złotych. W założeniu nabytek będzie się nadawał do użytku przez okres 10 lat, po czym będzie wymagał wymiany. W takiej sytuacji posiadacz środka trwałego będzie dokonywał odpisu amortyzacyjnego 1/10 wartości środka trwałego w koszty w ciągu całego okresu użytkowania. Dzięki prowadzeniu ewidencji środka trwałego w ten sposób, po 10 latach wartość środka zostanie całkowicie przeniesiona w koszty – ulegnie całkowitej amortyzacji.

Ewidencja wyposażenia a przepisy

Według postanowienia Ministra Finansów ewidencja wyposażenia przestała obowiązywać. W roku 2020 ograniczono formalności dla osób prowadzących działalność i rozliczające się przy pomocy księgi przychodów i rozchodów. Obowiązek ewidencji wyposażenia został zniesiony.

Ewidencja wyposażenia przed zniesieniem

Do końca 2019 roku przedsiębiorcy, którzy kupili składniki wchodzące w skład majątku i były używane w działalności gospodarczej, a których wartość przekraczała 1500 złotych i nie były ujęte w dokumentacji ewidencji środków trwałych, mieli obowiązek zawarcia tychże środków na ewidencji wyposażenia. Na przykład: prowadzący działalność gospodarczą, który w 2019 roku zakupił laptopa o wartości 5000 złotych jako przedmiot swojej działalności i nie wykazał go w ewidencji środków trwałych, był zobowiązany wpisać sprzęt w ewidencji wyposażenia podmiotu gospodarczego.

Ewidencja środków trwałych to obowiązek każdego przedsiębiorcy. Dzięki niej zarządzanie składnikami dostępnymi w firmie i monitorowanie stanu posiadanych środków trwałych jest dużo prostsze.

Archiwum: kwiecień 2021
ewidencje środków trwałych