W Polsce kwestia przyznawania emerytur jest procesem niejednolitym ze względu na zróżnicowanie pod względem form świadczeń oraz regulujących norm sformułowanych w wielu aktach prawnych. Warto zapoznać się z informacjami na temat najniższej emerytury w Polsce oraz zasadami wypłaty świadczeń, by wiedzieć, w jaki sposób się o nie ubiegać.
Najniższa krajowa emerytura – zasady działania systemu emerytalnego
Kwestia zasad przyznawania i wyliczania należnej emerytury w naszym państwie jest niejednolita. Różne grupy społeczne i zawodowe mogą ubiegać się na innych warunkach o świadczenia. Nie pomaga także fakt, iż samych form świadczeń emerytalnych jest w Polsce sporo. Duże zróżnicowanie może sprawiać trudności ze zrozumieniem kwestii prawnych dotyczących, minimalnej emerytury netto. Warto wpierw zapoznać się z ogólnymi zasadami.
Najniższa emerytura w Polsce w świetle przepisów
Dokumentem określającym zasady przyznawania świadczeń emerytalnych, a co za tym idzie najniższej krajowej emerytury, jest rozporządzenie wydane przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w znowelizowanej wersji z 2017. Osoby, urodzone do 1949 rokiem ubiegają się o świadczenia w oparciu o reformę z 1999 roku.
Składki w przypadku osób ubiegających się o świadczenie na zasadach z 1999 roku są przechowywane w OFE (uczestnictwo w nim od 2014 roku nie jest obowiązkowe). Dla reszty środki kumulowane są na subkontach prowadzonych przez ZUS. Wartość łączna funduszy uwzględnia czynnik waloryzacji, który ogłaszany jest każdego roku przez właściwego Ministra.
Komu przysługuje świadczenie emerytalne?
Osoby, które chcą ubiegać się o świadczenie emerytalne, muszą skończyć 65. rok życia w przypadku mężczyzn i 60. rok w przypadku kobiet. Niektóre grupy zawodowe, jak nauczyciele, sędziowie czy przedstawiciele służb mundurowych nie wnioskują o emeryturę w oparciu o podstawowe zasady.
To grupy uprzywilejowane ze względu na szczególne warunki pracy, uwzględniające element narażenia życia i zdrowia. Na odmiennych zasadach rozliczani są także ubezpieczeni w KRUSie, gdyż przy ich najniższej emeryturze z ZUS obowiązuje inny próg wiekowym i przelicznik.
Minimalna emerytura netto w 2026– kwota bazowa emerytury
Świadczenia emerytalne wylicza się na podstawie bazowej kwoty. Wymagane jest spełnienie wszystkich warunków niezbędnych do najniższej emerytury ZUS .
Kwota bazowa przy najniższej emeryturze w Polsce to sto procent miesięcznego honorarium o uśrednionej wartości, ale pomniejszonego proporcjonalnie o odpowiednio wyliczone składki na rzecz ubezpieczenia społecznego. Ich wysokość określają przepisy systemu ubezpieczeń społecznych na okres danego roku kalendarzowego.
Kwota bazowa obowiązuje od marca aktualnego roku kalendarzowego do lutego następnego roku. Jej wysokość jest ogłaszana w terminie do siódmego dnia lutego każdego roku.
Najniższa emerytura w Polsce 2026 – jakie są kwoty świadczeń?
Zgodnie z przyjętą nowelizacją ustawy emerytury i renty w 2026 roku będą podlegać waloryzacji kwotowo-procentowej z gwarantowaną minimalną kwotą podwyżki w wysokości 250 zł brutto, czyli 227,50 zł na rękę. To zysk przede wszystkim dla niższych świadczeń. Świadczenia powyżej 1700 zł brutto będę podlegać waloryzacji procentowej.
Dodatki do minimalnej emerytury netto i rent
Poniżej przedstawiamy listę dodatków do minimalnej emerytury obowiązujących w Polsce od marca 2026 roku:
- dodatek pielęgnacyjny za tajne nauczanie – co najmniej 294,39 zł;
- dodatek dla sieroty zupełnej – 548,48 zł;
- dodatek kombatancki, świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego – 294,39 zł;
- dodatek kompensacyjny – 44,16 zł;
- świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych – 294,39 zł.
Waloryzacja minimalnej emerytur netto i rent w 2026
Waloryzacja świadczeń w 2026 wyniesie najpewniej 14,8%. Minimalna kwota, która ma zostać dodana do wszystkich emerytur, ma wynieść 250 złotych. Minimalna emerytura od 1 marca 2026 r. ma wzrosnąć z 1338,44 zł do 1588,44 zł, czyli o blisko 18,7 proc. Poza minimalną emeryturą netto, podwyższone zostaną również dodatki do niej.
Komu przysługuje najniższa emerytura w Polsce?
Najniższa krajowa emerytura z urzędu przyznawana jest niezależnie od długości stażu ubezpieczeniowego. Aby uzyskać ten rodzaj świadczenia, nie trzeba składać dokumentów wraz z wnioskiem, ponieważ świadczenie przysługuje na zasadach kapitałowych.
Według ZUS-u emerytura z urzędu przysługuje osobom, które osiągnęły ustawowy wiek emerytalny oraz pobierają rentę ze względu na pełną niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
By otrzymać minimalną emeryturę netto w obowiązującym ogólnie trybie, musisz wypełnić formularz oraz spełnić odpowiednie warunki. Pamiętaj, że przy najniższej emeryturze w Polsce musisz mieć określony wiek i staż pracy, tj. dla pań to 60 lat i 20 lat oraz dla panów 65 lat i 25 lat pracy.
Jeśli osoba odchodząca na emeryturę nie posiada wymaganego doświadczenia zawodowego, nie otrzyma ona najniższej emerytury. Jednak nie pozostaje ona z niczym, ponieważ ZUS wypłaci jej kwotę wynikającą z dotychczasowych skumulowanych składek na rachunku ZUS.
Co robić, gdy składki są niewystarczające do otrzymania najniższej krajowej emerytury?
Co robić w sytuacji, gdy mimo uzyskania ustawowego wieku emerytalnego i odpowiedniej ilości przepracowanych lat, zgromadzisz za mało funduszy? Czy otrzymasz minimalną emeryturę? Przedstawiona sytuacja dotyczy przede wszystkim pracowników otrzymujących minimalne wynagrodzenie, jak również prowadzących własną działalność gospodarczą. Znaczna część z nich opłaca minimalne składki ZUS.
Mimo, że aktualnie odprowadzane jest 60% wyliczonej średniej pensji miesięcznej, to jest to niewystarczające do osiągnięcia najniższej emerytury w Polsce. ZUS w takich przypadkach zwiększy emeryturę przedsiębiorcy do poziomu aktualnie obowiązującej najniższej emerytury w Polsce.