Umowa zlecenie a urlop to kwestia, która z pewnością zajmuje wszystkich, którzy zatrudnieni są na tej podstawie. Dowiedz się, jak wygląda ta kwestia. Czy przepisy Kodeksu Pracy mówią coś na ten temat?
Szukanie informacji dotyczących praw i obowiązków pracownika kojarzy się zwykle z weryfikacją przepisów określonych w Kodeksie Pracy. Ten akt prawny nie dotyczy jednak umów cywilnoprawnych, a taką jest umowa zlecenie. Zastanawiając się, czy na umowie zlecenie przysługuje urlop, należy zapoznać się z przepisami Kodeksu Cywilnego. W tym artykule przedstawiamy najważniejsze zawarte w nim informacje.
Umowa zlecenie a prawo do urlopu. Czy takie uprawnienie przysługuje w przypadku umowy cywilnoprawnej?
Pracownik zatrudniony na umowę zlecenie nie ma prawa do urlopu – sformułowanego przez Kodeks Pracy. Druga część tego zdania jest szczególnie istotna. Brak tego prawa nie oznacza bowiem, że zleceniobiorca jest całkowicie pozbawiony prawa do korzystania z dni wolnych. Na samym początku warto więc objaśnić, czym – zgodnie z zapisami Kodeksu Pracy – jest prawo do urlopu.
Umowa zlecenie – urlop wypoczynkowy
Objaśnienia tego określenia należy szukać w art. 152 [Zakaz zrzeczenia się prawa do urlopu], paragrafie 1. Kodeksu Pracy. Jako prawo do urlopu wskazuje on prawo do:
- urlopu odbywającego się co roku;
- nieprzerwanego, a więc trwającego określoną liczbę dni (np. 20) z rzędu;
- i płatnego urlopu wypoczynkowego.
Te trzy wytyczne sprawiają, że wolne dni stają się urlopem (wypoczynkowym) w rozumieniu przepisów prawa. Jeżeli więc pytanie, czy na umowie zlecenie należy się urlop, dotyczy urlopu wypoczynkowego, odpowiedź jest jednoznaczna: nie.
Czy na zleceniu przysługuje prawo do urlopu na żądanie?
Również nie. Kwestie tego typu „wolnego” formułowane są wyłącznie przez Kodeks Pracy, co samo w sobie staje się odpowiedzią na pytanie. W Kodeksie Cywilnym, czyli tym, który reguluje przepisy umowy zlecenie, nie zostało wskazane prawo do podejmowania przez takiego pracownika płatnego wolnego na jego żądanie.
Czy pracodawca może przyznać pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia odpłatne wolne? Jakie są różnice między umową o pracę a umową zlecenie?
Aby poznać odpowiedź na to pytanie, należy na początku zrozumieć charakter umowy-zlecenia i najważniejsze różnice między nią a umową o pracę.
Czym charakteryzuje się umowa zlecenie?
Umowa-zlecenie zobowiązuje zleceniobiorcę do wykonania określonej czynności dla zleceniodawcy – jak wskazuje art. 734. paragraf 1. Kodeksu Cywilnego. Przepisy tego aktu prawnego nie określają jednak (jak w przypadku Kodeksu Pracy), by czynność ta miała być dokonywana w konkretnym miejscu i pod kierownictwem zleceniodawcy. To cechy charakterystyczne dla osób pozostających w stosunku pracy na umowie o pracę.
Jeżeli więc zleceniobiorca wykonuje określone czynności przez 8 godzin czasu pracy każdego dnia roboczego w konkretnym miejscu (np. biurze) i „pod okiem” zleceniodawcy, to jego umowa w rzeczywistości jest umową o pracę – pod przykrywką umowy-zlecenia.
Zgodnie z powyższymi informacjami, zleceniobiorca może wykonywać zlecone mu czynności nawet przez zaledwie dwie godziny w ciągu miesiąca – istotne jest to, by je wykonać. Szczególnie że konkretnych wytycznych dotyczących zasad budowania tejże umowy, wskazanych przez Kodeks Cywilny, jest niewiele. Poza danymi obu stron powinna ona zawierać:
- opis zlecenia;
- termin wykonania umowy;
- i informacje dotyczące wynagrodzenia pracowniczego.
Pozostałe zapisy są dowolne (o ile nie łamią ogólnych przepisów prawa). Zleceniobiorca może więc zawrzeć w umowie informację o zakazie powierzania zlecenia osobie trzeciej – i inne zapisy dodatkowe.
Czas wolny w ramach umowy zlecenia – czy może być odpłatny?
Wobec powyższego można uznać, że urlop na umowie zlecenie poniekąd może przysługiwać – jednak nie będzie on regulowany Kodeksem Pracy, a konkretnymi dodatkowymi zapisami w umowie. Co więcej, w jej treści nie powinny znaleźć się określenia takie jak „urlop wypoczynkowy” czy „urlop na żądanie” – te formułowane są bowiem przez Kodeks Pracy. Są więc jego instytucją.
Pozostaje faktem, że zleceniodawca może zawrzeć w treści umowy dowolny zapis, o ile ten będzie zgodny z ogólnie obowiązującymi przepisami. Tym samym może wskazać w niej informację o tym, że zlecenie daje zleceniobiorcy uprawnienie do korzystania z płatnych wolnych dni. Jeżeli zleceniodawca chciałby dać zleceniobiorcy możliwość zbliżoną do urlopu wypoczynkowego, może zastosować zapis, dotyczący umowy zlecenie a wymiaru wolnego:
- „zleceniodawca ma prawo do przerwy w świadczeniu usług w wymiarze 20 dni w trakcie roku kalendarzowego” lub
- „zleceniodawca ma prawo do czasu wolnego w wymiarze 20 dni w trakcie roku kalendarzowego”.
Co istotne, po tej informacji powinno znaleźć się wskazanie określające, czy czas wolny będzie płatny, czy nie:
- „przerwa ta [czas wolny] nie będzie powodować obniżenia wynagrodzenia” lub
- „przerwa ta [czas wolny] będzie powodować obniżenie wynagrodzenia”.
Tym samym, odpowiedź na pytanie, czy w ramach umowy zlecenia należy się urlop, brzmi w zasadzie: i tak, i nie. Uzależniona jest bowiem od ustaleń między stronami. Co istotne, aby dzień wolny mógł zostać przyznany, nie musi być określony w treści umowy zlecenia. Zleceniodawca ma możliwość dobrowolnego przyznania zleceniobiorcy czasu wolnego na skutek jego prośby, o ile nie koliduje to z możliwością terminowego wykonywania pracy.
- Umowa o pracę a umowa zlecenie
- Umowa o pracę i umowa zlecenie u innego pracodawcy 2024
- Umowa zlecenie a ciąża
- Czy pracodawca może odmówić urlopu wypoczynkowego lub na żądanie? Sprawdź
- Formy zatrudnienia pracownika w Polsce – nie tylko umowa o pracę. Poznaj rodzaje zatrudnienia
