Pytań o różnice między umowa o pracę a umową zlecenia nie brakuje. To dwa najczęściej porównywane rodzaje umów z uwagi na ich powszechne wykorzystywanie. Pracodawcy zwykle proponują pracownikom jedną z tych dwóch umów. Dowiedz się, czym się one różnią!
Część osób, które szukają zatrudnienia, nie jest w stanie wskazać różnic między umową o pracę a umową zlecenia, dlatego warto rozwiać wątpliwości. Niestety, już na początku musimy zauważyć pewną zależność. Pracodawcy często nadużywają umowy zlecenia. Należy pamiętać, że jeżeli występuje stosunek pracy, to pracodawca powinien zatrudnić pracownika na podstawie umowy o pracę. Często jednak zamiast niej pojawia się umowa zlecenia, która jest po prostu bardziej opłacalna dla zleceniodawcy. Która forma zatrudnienia okazuje się korzystniejsza dla pracownika? Jak wygląda kwestia urlopu wypoczynkowego i ubezpieczenia? Charakterystykę obu umów, wraz z wadami i zaletami, przedstawiamy poniżej. Sprawdź!
Umowa o pracę a umowa zlecenie – relacja pracodawcy i pracownika
Zacznijmy od tego, że wyjściową formą współpracy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą jest umowa o pracę. To ona reguluje ich współpracę. Prawa i obowiązki obu stron określane są wtedy przez Kodeks pracy. Stosunek pracy, który opisany jest w art. 22 Kodeksu pracy, jest definiowany jako wykonywanie konkretnej pracy w określonym przez pracodawcę miejscu i czasie. Jak łatwo zauważyć, umowa o pracę powinna być wykorzystywana znacznie częściej, niż jest w rzeczywistości. W praktyce stosunek pracy występuje bowiem często w przypadku umowy zlecenia.
Cechy stosunku pracy
Zanim przejdziemy do różnic między umową o pracę a umową zlecenia, opiszemy stosunek pracy. Jako jego przejaw można określić umowę, na podstawie której:
- pracownik jest zobowiązany do pracy w określonym przez pracodawcę czasie;
- wypełnia obowiązki w określonym przez pracodawcę miejscu;
- pracownik zobowiązany jest do samodzielnego wykonywania powierzonego mu zadania;
- obowiązki realizowane są pod ścisłym nadzorem pracodawcy.
Pracodawca wypłaca swojemu pracownikowi wynagrodzenie, które jest mu należne za wykonywanie pracy określonego rodzaju. Jeżeli pracodawca pomimo występowania stosunku pracy zatrudnia na umowę zlecenia, wówczas może zostać pociągnięty do odpowiedzialności.
Umowa o pracę a umowa zlecenie – różnice
Pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia można wskazać kilka istotnych różnic. Umowa o pracę jest bardzo stabilna. Zapewnia pracownikowi wiele praw, które wynikają z Kodeksu pracy. Pracownik może liczyć na płatny urlop oraz okres wypowiedzenia w przypadku rozwiązania umowy. W przypadku stosunku pracy obowiązuje również wynagrodzenie minimalne. Zatrudnienie w takiej formie związane jest z wyższym kosztem utrzymania pracownika przez pracodawcę. Umowa zlecenia zapewnia znacznie większą swobodę. Osoba zatrudniona na umowę zlecenie nie podlega w tak dużym stopniu pracodawcy, a właściwie zleceniodawcy. Zleceniobiorca nie musi również odprowadzać wszystkich składek.
Co definiuje charakter umowy?
Sama nazwa podpisanej umowy wcale nie definiuje tego, jaki będzie charakter umowy zatrudnienia. Jak mówi prawo, o stosunku pracy decyduje zakres czynności oraz sposób ich wypełniania. Przy umowie zlecenia zleceniobiorca może je wykonywać w dowolnym miejscu i czasie. Praca może być również wykonywana przez osobę trzecią, która nie musi być związana ze zleceniodawcą. To na tej podstawie często rozróżnia się umowę o pracę a umowę zlecenie. W przypadku tej pierwszej pracodawca narzuca czas pracy i miejsce wykonywania czynności zawodowych.
Wynagrodzenie, które otrzyma pracownik
Wśród różnic między umową o pracę a umową zlecenia należy wspomnieć o wynagrodzeniu. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że umowa zlecenia może być wykonywana bezpłatnie i wciąż będzie zgodna z prawem. Warunkiem koniecznym jest jednak odpowiedni zapis w takim dokumencie. W przeciwnym razie za wykonaną pracę należy się zapłata. W przypadku umowy o pracę obowiązuje wynagrodzenie minimalne, a umowa zlecenia uwzględnia jedynie minimalną stawkę godzinową. Dopuszcza również płatność w innym wymiarze niż raz na miesiąc. Wszystko jest kwestią ustaleń pomiędzy dwiema stronami, czyli zleceniodawcą a zleceniobiorcą.
Umowa o pracę a umowa zlecenie – dlaczego umowa zlecenia jest krytykowana?
Można usłyszeć lub przeczytać o tym, że umowa zlecenia jest niekorzystna dla pracownika. Nie zawsze tak jest, jednak takie opinie mają uzasadnienie. Na umowie cywilnoprawnej, a jedną z nich jest właśnie umowa zlecenia, nie obowiązuje Kodeks pracy. Oznacza to, że gama korzyści dla pracownika jest znacznie bardziej ograniczona. Kobietom zatrudnionym na umowie zlecenia nie przysługuje urlop macierzyński. Natomiast zasiłek chorobowy przyznawany jest dopiero po dobrowolnym opłaceniu dodatkowej składki. Na taki krok decyduje się jedynie część zleceniobiorców.
Korzyści wynikające z pracy na umowie zlecenia
Umowa zlecenia ma również wiele zalet, o których należy pamiętać. Jest to pełnoprawna umowa, która powinna być zawierana pomiędzy świadomymi jej wad i korzyści podmiotami. Zleceniobiorca ma bardzo dużą swobodę i może wykonywać swoją pracę bez ścisłego nadzoru zleceniodawcy. Musi jednak wykonywać powierzone zadania z należytą starannością. Z racji na fakt, że umowa zlecenie może być zerwana natychmiastowo, zleceniobiorca ma możliwość szybkiej zmiany zatrudnienia, jeżeli zajdzie taka potrzeba. Co więcej, ma prawo do pracy zdalnej oraz nienormowanego czasu pracy.
Czy staż pracy naliczany jest tak samo?
Staż pracy to łączna długość okresów pracowniczych. Na ich podstawie pracownik może ubiegać się o prawo do urlopu czy wydłużenie okresu wypowiedzenia. Liczba uwzględnionych lat pracy jest istotna z punktu widzenia osób zbliżających się do emerytury. Niestety osoby, które zatrudnione są na umowę zlecenia, nie korzystają z pełni praw pracowniczych. Umowy te podlegają bowiem pod Kodeks cywilny, a nie Kodeks pracy. W związku z tym okres wykonywania zadań jako zleceniobiorca nie jest wliczany do stażu pracy. Uwzględniany się go jednak przy wyliczaniu emerytury. W kwestii różnic między umową o pracę a umową zlecenia warto wspomnieć także o pewnym istotnym dokumencie.
Jak otrzymać świadectwo pracy?
W przypadku umowy o pracę możesz otrzymać świadectwo pracy. Dokument ten zawiera podstawowe informacje dotyczące przebiegu zatrudnienia. Wydawany jest do 7 dni po ustaniu stosunku pracy. Umowa o pracę a umowa zlecenie również w tym aspekcie znacznie się różnią. Pracując na umowie zlecenia, nie otrzymasz świadectwa pracy. Możesz zwrócić się do zleceniodawcy z prośbą o wystawienie zaświadczenia potwierdzającego zatrudnienie. Miej jednak na uwadze, że choć dokumenty te zawierają podobne informacje, nie mają jednakowej rangi. Zaświadczenie okazuje się jednak przydatne, gdy chcesz ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych.
Dlaczego pracodawcy wykorzystują tak często umowę zlecenie?
Powód, dla którego pracodawcy decydują się na wykorzystywanie umowy zlecenia w momencie, gdy powinni zatrudniać umowę o pracę, jest prosty. W większości przypadków celem jest optymalizacja kosztów. Koszt utrzymania pracownika jest znacznie niższy w przypadku umowy zlecenia. Jednak pracodawcy często nadużywają umów cywilnoprawnych. Jeżeli jesteś świadkiem takiego działania, pamiętaj, że w przypadku gdy występuje stosunek pracy, pracodawca powinien wykorzystać umowę o pracę.
Jak rozpoznać, która umowa powinna być wykorzystana?
W większości przypadków o tym, jaka umowa powinna zostać wykorzystana, decyduje charakter danej pracy. Oczywiście nie zawsze można określić dokładnie to, jaką umowę powinno się zawrzeć. Uwzględnia się wtedy cechy charakterystyczne umowy zlecenia i umowy o pracę. W zależności od tego, których cech jest więcej, taki charakter powinna mieć umowa. Jeżeli jednak jest tyle samo cech umowy zlecenie, co umowy o pracę, to decydująca w takiej sytuacji jest intencja. Ostatecznie to pracodawca i pracownik mogą wypowiedzieć się, z jaką intencją podpisywali daną umowę.
Gdzie dochodzić swoich praw?
Jeżeli pracownik uważa, że pracodawca nie stosuje umowy o pracę, a umowę zlecenia, aby uniknąć kosztów związanych z utrzymaniem pracownika, może spotkać się z nim w sądzie pracy. Osoba, która została zatrudniona na umowę cywilnoprawną, pomimo że świadczyła pracę, może wnieść do sądu pracy pozew. Potwierdza to art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego. Każda osoba zatrudniona na umowę cywilnoprawną może wnieść do sądu prośbę o ustalenie, czy w danym momencie występował stosunek prawny adekwatny do umowy zawartej przez obie strony.
Przedsiębiorcy coraz częściej sięgają po umowy cywilnoprawne, do których należy umowa zlecenia. Pamiętaj, że dodatkowe świadczenia pracownik otrzymuje na umowie o pracę, ponieważ podlega wtedy pod Kodeks pracy. Ma możliwość wzięcia płatnego urlopu, a pracownice mogą liczyć również na urlop macierzyński i wychowawczy. Jeżeli jednak zależy ci na dużej swobodzie, to umowa zlecenia, która jest elastyczna, będzie dla ciebie.
- Umowa o pracę i umowa zlecenie u innego pracodawcy 2024
- Umowa zlecenie a ciąża
- Formy zatrudnienia pracownika w Polsce – nie tylko umowa o pracę. Poznaj rodzaje zatrudnienia
- Umowa zlecenie a urlop wypoczynkowy. Co mówi o tym Kodeks pracy?
- Umowa zlecenie a zwolnienie lekarskie
