Jaka jest zależność między umową dożywocia a zachowkiem? Okazuje się, że umowa dożywocia pozwala ochronić nabywcę nieruchomości przed koniecznością zapłaty zachowka. W związku z tym jest to często praktykowane rozwiązanie. Dowiedz się więcej.
Umowa dożywocia czasem mylona jest z umową darowizny. Należy pamiętać, że są to dwie niezależne od siebie umowy, które mają inne konsekwencje prawne. To właśnie umowa dożywocia zaliczana jest do umów wzajemnych, czyli takich, gdzie obie strony świadczą na rzecz drugiej. W przypadku darowizny sprawa wygląda zupełnie inaczej. Podpisujesz umowę dożywocia, a zachowek jest kwestią, która cię nurtuje? Czytaj dalej!
Co to jest zachowek?
Prawo zachowku umożliwia wystąpienie przeciwko spadkobiercy. Według treści art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego prawo do takich roszczeń mają następujące osoby
- zstępni;
- małżonkowie;
- rodzice spadkodawcy.
Dotyczy więc osób, które są powołane do spadku w drodze dziedziczenia ustawowego. Mogą domagać się zapłaty sumy pieniężnej, która będzie stanowiła należność za pokrycie zachowku. Wartość zachowku jest uzależniona od wartości majątku, który został przepisany spadkobiercy.
Umowa dożywocia a zachowek
Zawierając umowę dożywocia, jedna strona zobowiązuje się do przekazania swojego majątku (najczęściej nieruchomości) na rzecz drugiej strony. Jest to więc nieodpłatny transfer, który powinien się wiązać z wypłatą zachowku, tak jak ma to miejsce w przypadku innych umów tego typu. Różnica polega jednak na tym, że w przypadku umowy dożywocia nie stwierdza się jej nieodpłatnego charakteru. Majątek, który ma zostać przekazany, jest wynagradzany świadczeniem opieki. To zasada umowy dożywocia, a zachowek nie jest w tym przypadku wypłacany.
Zachowek od osoby obdarowanej
Jeżeli spadkobierca zdecyduje się na przekazanie swojego majątku w formie darowizny, to osoby, którym przysługuje prawo do dochodzenia zachowku, mogą podjąć takie działania. Sprawę tę reguluje art. 1000 Kodeksu cywilnego (Dz.U.2022.0.1360 t.j. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.). Uprawniony może domagać się wypłacenia zachowku od spadkobiercy w granicach wzbogacenia, które nastąpiło na wskutek darowizny. Suma pieniężna jest obliczana na podstawie wysokości danego obdarowania.
Prawo dożywocia
Obdarowany często zastanawia się, jaka jest relacja pomiędzy umową dożywocia a zachowkiem. W teorii obdarowanie kogoś oznacza przekazanie mu swojego majątku w sposób nieodpłatny. Oznacza to, że obdarowujący nie otrzymuje nic w zamian. W przypadku umowy dożywocia można jednak powiedzieć o wypełnianiu zobowiązań umowy. Aby umowa została zrealizowana, strona obdarowana musi przed śmiercią drugiej strony sprawować nad nią opiekę. W wielkim uproszczeniu można powiedzieć, że późniejszy majątek jest zapłatą za posługę, którą jedna strona pełni na rzecz drugiej.
W jakim celu zawiera się umowę dożywocia?
Wiesz już, jak wygląda zależność między umową dożywocia a zachowkiem. Taka umowa zawierana jest przeważnie przez osoby starsze. Drugą stroną umowy jest osoba, która zobowiązuje się do opieki. Nabywca późniejszego majątku zobowiązuje się do jej utrzymania, zapewnienia pielęgnacji i pomocy. W zamian po śmierci obdarowującej osoby otrzyma on konkretny majątek. Umowa obowiązuje aż do zgonu jednej ze stron, dlatego nie można przewidzieć, jak długo spadkobierca będzie pełnił zobowiązanie.
Czym się różni darowizna od umowy dożywocia?
Umowa darowizny jest często niepoprawnie przyrównywana do umowy dożywocia. W przypadku darowizny mamy do czynienia z umową nieodpłatną. Jedna ze stron przekazuje swój majątek na rzecz drugiej, nie otrzymując nic w zamian. W takim momencie może pojawić się konieczność zapłaty zachowku. Umowa dożywocia zobowiązuje jednak do znacznie dalej idących działań. Osoba podejmująca się opieki musi zapewnić pożywienie, ubranie, leki oraz odpowiednie warunki do mieszkania. Ponosi więc koszt, który w przyszłości jest rekompensowany przez otrzymany majątek.
Wiesz już, czym jest umowa dożywocia, a zachowek także stanowi kwestię, o której masz już większą wiedzę. Umowa o dożywocie pozwala zbywcy na przekazanie własności w zamian za dożywotnie utrzymanie. Przeważnie przedmiotem spadkowym jest własność nieruchomości. Zawrzeć umowę dożywocia można praktycznie z każdym, nie musi to być członek rodziny. W związku z tym osoby, którym ustawowo należy się spadek, mogą chcieć uzyskać zachowek. Jest to jednak niemożliwe, ponieważ dożywotnik otrzymuje majątek w zamian za pomoc i pielęgnowanie w chorobie. Nabywca zobowiązuje się na podstawie porozumienia zapewnić zbywcy światło i opał, a także opiekę.
- Umowa o pracę a umowa zlecenie
- Umowa o pracę i umowa zlecenie u innego pracodawcy 2024
- Formy zatrudnienia pracownika w Polsce – nie tylko umowa o pracę. Poznaj rodzaje zatrudnienia
- Umowa zlecenie a ciąża
- Umowa na czas określony a ciąża
