Potężna inflacja w Polsce pożera zarobki Polaków. Pensja nie rośnie tak szybko, jak ceny produktów i usług. Czym jest średnia krajowa? Kogo bierze się pod uwagę podczas obliczania jej? Przeczytaj!
Średnia krajowa 2022 obliczana jest na podstawie różnych wskaźników. Dostępna będzie dopiero z nowym rokiem. GUS aktualnie publikuje jednak miesięczne wynagrodzenia brutto, więc na tej podstawie można oszacować przeciętne wynagrodzenie w Polsce. Sprawdź, ile wynosi!
Czym jest i w jaki sposób liczona jest średnia krajowa?
Średnia krajowa jest wskaźnikiem, który pokazuje, ile wynosi przeciętne miesięczne wynagrodzenie w kraju. W Polsce za średnią krajową uznaje się wartość przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Należy podkreślić, że średnia krajowa odnosi się do konkretnych płac, a dokładnie tyczy się ona wypłat pracowników, którzy zatrudnieni są w przedsiębiorstwach mających co najmniej 10 zatrudnionych pracowników. Reszta firm, które mają do 9 pracowników, nie jest brana pod uwagę.
Takich mniejszych działalności jest naprawdę wiele, a zarobki w nich często są niskie. Nie uwzględnia się także osób, które pracują w budżetówce. Jeśliby wziąć pod uwagę również tę resztę, średnia krajowa 2024 byłaby dużo niższa. Na równi stawia się minimalne wynagrodzenie przeciętnych pracowników z pensją szefostwa czy zarządu, a na wyższych szczeblach wynagrodzenie często liczone jest w setkach tysięcy miesięcznie.
Ile wynosi średnia krajowa 2024? Stan na czerwiec
W lipcu Główny Urząd statystyczny (GUS) podał, że średnie wynagrodzenie Polaków w czerwcu wynosiło 6554,87 zł brutto. Bez uwzględnienia inflacji (czyli nominalnie), wynagrodzenie wzrosło o 13% względem roku poprzedniego. W maju odnotowano nominalny wzrost średniej krajowej o 13,5%, a w kwietniu 2022 roku wynosił rekordowe 14.1%.
Pomimo tak wielkiego wzrostu należy uwzględnić bardzo wysoką inflację, która pożera cały wzrost średniej krajowej. 2022 niesie kolejne niepokojące dane. W czerwcu inflacja CPI osiągnęła 15.5%. W praktyce oznacza to, że roczna dynamika średniego wynagrodzenia wyniosła -2,16%. To najgłębszy realny spadek od ponad 12 lat i drugi ujemy wynik na przestrzeni tylko 2 lat.
Jak wyliczyć, ile wynosi średnia krajowa w 2024 roku?
Średnią krajową liczy się tak samo, jak wszystkie inne średnie. W przypadku liczenia średniej krajowej dodaje się wszystkie wypłaty, a następnie dzieli sumę przez liczbę wypłat. Wyliczanie średniej to w teorii dobra miara, spotykasz się z nią w ciągu dnia, np. w szkole. Niestety statystyki mocno odbiegają od rzeczywistej przeciętnej wartości wynagrodzenia. Może być zaniżana lub zawyżana przez kilka wyników, które znacznie różnią się od pozostałych.
Przykład obliczania przeciętnego wynagrodzenia
Wyobraź sobie zakład zatrudniający 25 pracowników i 5-osobowy zarząd. Każdy z pracowników zarabia 4000 zł brutto, cztery osoby z zarządu po 20 000 zł brutto, a właściciel firmy 90 000 zł brutto.
Teraz należy dodać wszystkie wynagrodzenia (25 × 4000 zł + 4 × 20 000 zł + 90 000 zł = 270 000 zł). Następnie podziel sumę przez liczbę pracowników (270 000 zł / 30 = 9 000 zł).
Średnia wskazuje, że domniemanie każdy z pracowników zarabia 9000 zł. Jednakże sprawdź, jak wyliczenia przekładają się na rzeczywisty stan zarobków. Żaden z 25 pracowników nigdy nie ujrzy średniej wypłaty, która jest ponad połowę wyższą niż realna. Dla zarządu to dwukrotnie mniej niż faktycznie zarabiają jego przedstawiciele, a szef firmy otrzymuje 10 razy więcej, niż wskazała średnia. Uśrednione kwoty bardzo odbiegają od rzeczywistości.
Kto zarabia obliczoną sumę średniej?
Kwota średniej krajowej jest zawyżona, nie oddaje realiów życia przeciętnego obywatela. GUS pod uwagę w obliczeniach bierze zarobki zwykłego pracownika oraz szefa zarządów. Z raportu udostępnianego przez Plus Biznesu platforma SpotData w 2019 roku wykazała, że ponad 80% Polaków nie zarabia obliczonej średniej krajowej. To nie jest odpowiedni wskaźnik zamożności rodaków, pomimo że z roku na rok jest wyższy.
Główne dane oscylują wokół przedsiębiorstw. W nich pracę znajduje tylko 1/3 wszystkich zatrudnionych Polaków. Dane, które uwzględniają całą gospodarkę, podawane są oddzielnie. GUS w swoich obliczeniach nie bierze pod uwagę zarobków osób:
- zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych;
- pracujących w administracji publicznej;
- w małych przedsiębiorstwach jednoosobowych;
- w niewielkich firmach do 9 osób.
Co uwzględniają obwieszczenia średniej krajowej?
O czym mówi średnia krajowa? 2022 nic tu nie zmienia. Są to najczęściej informacje o przeciętnych wynagrodzeniu w większych przedsiębiorstwach. Dane te uwzględniają:
- zarobki brutto osób, które są zatrudnione na podstawie umów o pracę w firmach o co najmniej 10 pracownikach;
- wypłat z tytułu udziałów w zyskach;
- nadwyżek w spółdzielniach.
Dla kogo ma znaczenie obliczona przez GUS średnia krajowa?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował zestawienie, z którego wynika, że wzrost wynagrodzeń jest normalny, tyle że nie bierze się pod uwagę szalejącej inflacji i nie tylko. Zatem okazuje się, że pomimo iż na koncie w banku widnieje więcej pieniędzy, to przez wzrost cen nie można pozwolić sobie na większą ilość produktów i usług niżeli w poprzednim roku.
GUS publikuje wysokość średniej krajowej głównie dla ZUS-u. Szacowana liczba jest podstawą do wyliczenia składek dla przedsiębiorców (w tym znajduje się ubezpieczenie zdrowotne na NFZ) i wysokość emerytur.
Ile wynosi średnia krajowa w 2024 brutto? Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w latach poprzednich
Średnia zawsze jest podawana w kwocie brutto, której nikt nie dostanie na konto bankowe. Zarobki w Polsce otrzymuje się w kwocie netto (czyli tzw. na rękę).
Ile zarabiał przeciętny Polak w 2020 roku?
Według danych GUS przeciętne miesięczne wynagrodzenie Polaków wynosiło w 2020 roku 5226 złotych brutto, czyli mniej niż 3800 złotych netto.
Ile zarabiał przeciętny Polak w 2021 roku?
Z poprzedniego roku średnia krajowa brutto i netto wynosiła: 5889,80 zł brutto; 4240,90 zł netto.
Ile wynosi średnia krajowa w 2024 netto?
W styczniu 2022 kwota brutto wyniosła w Polsce 6399,59 zł, a netto 4601,21 zł. Realne zarobki mogą różnić się dla osób, które zarabiają taką samą kwotę brutto. Różnica polega na kosztach dojazdu do pracy. Jeśli mieszkasz w miejscowości, w której pracujesz, zaoszczędzisz pieniądze, które dojeżdżająca osoba wyda na paliwo lub bilet autobusowy. Ponadto znaczenie ma także to, jaki próg podatkowy przekroczysz. Polega na zasadzie, że im więcej zarobisz, tym więcej państwo zabiera ci z wypłaty na składki.
Na co odliczane są pieniądze z kwoty brutto?
Od kwoty brutto odejmuje się prawie 30% funduszy. Wynika z tego, że tylko 70% zarobionych pieniędzy wpływa na konto bankowe. To wszystko przekazywane jest na podatki oraz obowiązkowe ubezpieczenia. Odejmuje się przede wszystkim na:
- składkę emerytalną;
- składkę rentową;
- składkę zdrowotną;
- składkę chorobową.
Ile zarabia przeciętny Polak w 2024 roku? Zarobki w poszczególnych województwach
Ogólna średnia krajowa, 2022 i w latach wcześniejszych, nie jest tak wiarygodna jak dla poszczególnych województw. Jeśli chcesz porównać swoje zarobki z innymi, zrób to z osobami z twojego regionu. To fakt, że w niektórych województwach zarabia się więcej, a w innych mniej.
GUS nie publikuje danych średnich wynagrodzeń dla województw w każdym miesiącu. Nie robi tego nawet co roku. Ostatnie dane pochodzą z 2018 roku. Pomimo że minęło już 4 lata od ostatniej publikacji, hierarchia województw nadal się nie zmieniła.
Średnie zarobki w 2018 w województwie:
- mazowieckim – 6115 zł;
- dolnośląskim – 5156 zł;
- wielkopolskim – 5406 zł;
- małopolskim – 5287 zł;
- zachodniopomorskim – 5012 zł;
- pomorskim – 5831 zł;
- śląskim – 5672 zł;
- świętokrzyskim – 4029 zł;
- opolskim – 4611 zł
- kujawsko-pomorskim – 4258 zł (Bydgoszcz), 4607 zł (Toruń);
- lubelskim – 4509 zł;
- lubuskim – 4043 zł (Gorzów Wielkopolski), 4121 zł (Zielona Góra);
- łódzkim – 4604 zł;
- podkarpackim – 4794 zł;
- warmińsko-mazurskim – 4342 zł;
- podlaskim – 3929 zł.
Największa różnica w zarobkach to ponad 2 tys. zł. Najwięcej zarabia się w stolicy państwa, czyli w Warszawie. Natomiast najbiedniejsze województwa to podlaskie, lubuskie, świętokrzyskie. Zwróć uwagę, że średnia krajowa w 2018 roku w województwie mazowieckim przekraczała 6000 zł brutto. Aktualnie cała Polska nie może sięgnąć tej granicy.
Średnia krajowa 2022 – czego oczekują Polacy w kwestii zarobków?
W 2018 Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziło badania odnośnie zarobków, by żyć na średnim poziomie. Wyniki ukazały, że kwota 2317 zł pozwala żyć na przeciętnym poziomie, a 3605 zł pozwala na dostatnie życie. Miej na uwadze, że są to realia sprzed 4 lat.
Największy wpływ na obecne wynagrodzenia miała pandemia. To ona sprawiła kilkumiesięczny spadek wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Mimo że obecnie wciąż wiele osób jest niezadowolonych z wysokości pensji, GUS opublikował dane wskazujące, że obecnie sytuacja zarobkowa powoli się poprawia.
Pełne dane w kwestii, jaką jest średnia krajowa 2022, nie są jeszcze znane. Jednak nawet całościowe ujęcie trudno uznać za miarodajne. Nie bierze się bowiem pod uwagę wszystkich osób pracujących, a same uśrednione miesięczne wynagrodzenia są mocno zawyżone.
