Operacje otwartego rynku dokonywane są przez bank centralny, czyli przez Narodowy Bank Polski. To transakcje banku centralnego z bankami komercyjnymi. Na czym polegają i jaki jest ich cel? Dowiesz się, gdy przeczytasz ten artykuł.
Do zadań banku centralnego należy m.in. organizacja systemu rozliczeń pieniężnych, regulowanie ilości pieniędzy w obiegu, ustalanie stóp procentowych i nadzór nad systemem płatności bankowych. Jednymi z Instrumentów służących do realizacji polityki NBP są operacje otwartego rynku. Szczegółowe informacje na ich temat znajdziesz w dalszej części artykułu.
Na czym polegają operacje otwartego rynku?
Operacje otwartego rynku to transakcje zakupu i sprzedaży skarbowych papierów wartościowych, dokonywane pomiędzy bankiem centralnym, a bankami komercyjnymi. Obrót ten inicjowany jest zawsze przez bank centralny. Przedmiotem obrotu są zaś bony, weksle i obligacje skarbu państwa. NBP, kupując te papiery wartościowe, płaci za nie pieniędzmi, które wypuszcza w obieg. W efekcie rynkowe stopy procentowe spadają i zwiększa się depozyt banków komercyjnych w NBP. Z kolei sprzedaż papierów wartościowych przez bank centralny prowadzi do zmniejszenia ilości środków finansowych w obiegu. Efektem jest wzrost stóp procentowych.
Jaki jest cel transakcji papierami wartościowymi pomiędzy bankiem centralnym a bankami komercyjnymi?
Operacje otwartego rynku to podstawowy element polityki pieniężnej państwa. Ich rolą jest:
- kontrola ilości pieniędzy w gospodarce;
- oddziaływanie na podaż pieniądza;
- regulowanie wysokości stóp procentowych;
- regulowanie poziomu rezerw banków komercyjnych w banku centralnym.
Wadą tego rodzaju operacji jest brak możliwości zachowania relatywnie niskich stóp procentowych przy utrzymaniu dużej ilości środków finansowych w obiegu międzybankowym i w gospodarce.
Podział operacji otwartego rynku
Operacje otwartego rynku dzielimy ze względu na ich cel, na operacje podstawowe (regularnie przeprowadzane), operacje dostrajające, czyli uzupełniające oraz operacje strukturalne. Zadaniem strukturalnych operacji jest wywołanie długotrwałych zmian w płynności sektora bankowego.
Ze względu na charakter transakcji, operacje dzielą się na bezwarunkowe i warunkowe.
Warunkowe operacje otwartego rynku
W ramach operacji warunkowych bank centralny przewiduje w niedalekiej przyszłości transakcję odwrotną. Czyli skupuje bony pieniężne, weksle i obligacje przy założeniu, że w konkretnym okresie czasu je odsprzeda. W przypadku warunkowej sprzedaży (tzw. reverse repo), bank główny zobowiązuje się do odkupienia ich od komercyjnych banków.
Bezwarunkowe operacje otwartego rynku
W tym przypadku transakcja przebiega według pierwotnego założenia, oddziałując na rynek pieniężny w okresie dłuższym. Nie występuje tu zobowiązanie od odkupienia ani odsprzedaży.
Wiesz już, czym są operacje rynku otwartego. Oddziałują one bardzo elastycznie na kondycję gospodarczą kraju. Istotną uwagą jest fakt, że banki komercyjne nie muszą odpowiadać na ofertę NBP. Jednakże oferta jest tak skonstruowana, że transakcja jest też korzystna dla banku komercyjnego.
- Bank centralny a emisja pieniądza. Nie tylko Narodowy Bank Polski
- Największe banki w Polsce – poznaj aktualną listę
- Deflacja – podstawowe informacje. Jakie skutki może wywołać ujemna inflacja?
- Wyciąg bankowy z rachunku bankowego – podstawowa definicja i funkcje dokumentu
- Odwrócona hipoteka – plusy i minusy kredytu hipotecznego
