Kody ZUS – jakie oznaczenia obowiązują w 2024 roku?

Zastanawiasz się, czym są kody ZUS i chcesz wiedzieć, do czego służą?

Publikacja: 2 stycznia, 2023

Aktualizacja: 10 lipca, 2023

Zastanawiasz się, czym są kody ZUS i chcesz wiedzieć, do czego służą? W naszym artykule przybliżamy zagadnienie i przedstawiamy najpotrzebniejsze kody ubezpieczeń. Koniecznie się z nimi zapoznaj!

Kody ZUS są zaszyfrowanymi informacjami, które identyfikują ubezpieczonego. Są wykorzystywane do oznaczania bardzo zróżnicowanych kwestii. Najważniejsze kody poznasz po lekturze naszego tekstu. Już teraz sprawdź, jakie kody obowiązują w 2024 roku!

Spis treści pokaż

Kody ZUS – co oznaczają?

Kody ZUS są ważną częścią zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na ich podstawie organ identyfikuje płatnika składek lub ubezpieczonego oraz klasyfikuje go według grup składkowych. Co więcej, są one niezbędne do prawidłowego wypełniania wszelkich dokumentów ubezpieczeniowych. Dlatego tak istotny jest prawidłowy wybór kodu. Musi on być nie tylko poprawny, ale i aktualny. Warto przy rejestracji czy też przy zmianach tytułów ubezpieczeń sprawdzać obowiązujące w danym roku kody.

Jakie kody wykorzystywane są przy wypełnianiu dokumentów ubezpieczeniowych do ZUS

Obecnie do wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych wykorzystywane są między innymi następujące kody ZUS:

tytułu ubezpieczenia;
stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa;
pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
poszczególnych oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia;
stopnia niepełnosprawności;
przyczyny wyrejestrowania z ubezpieczenia (ubezpieczonego lub płatnika);
rodzaju uprawnienia;
typu identyfikatora;
świadczeń lub przerw;
terminu na przesłanie deklaracji i raportów;
informacji dotyczącej przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na emerytalne i rentowe ubezpieczenie.

Kod tytułu ubezpieczenia

Kod tytułu ubezpieczenia informuje o podmiocie podstawowym wraz z rozszerzeniem. Może to być na przykład pracownik młodociany czy też pracownik podlegający społecznym ubezpieczeniom i niepodlegający zdrowotnemu ubezpieczeniu z mocy szczególnych przepisów. W tym kodzie trzeba także wskazać, czy ma się prawo do emerytury bądź renty oraz stopień niepełnosprawności.

Kod stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa

Kolejnym kodem potrzebnym do wypełniania dokumentów do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest kod mówiący o stopniu pokrewieństwa i powinowactwa. Ubezpieczony może tutaj wskazać między innymi, że jest małżonkiem, matką, ojcem, ojczymem, dziadkiem, babcią, macochą oraz czy jest osobą przysposabiającą inne osoby ubezpieczone.

Kod pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

Kolejnym zagadnieniem, które szyfrowane jest za pomocą kodów ZUS, jest praca w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze. Mowa tutaj między innymi o:

pracy polegającej na bezpośredniej przeróbce mechanicznej rud metali, węgla;
pracy wykonywanej pod ziemią przy drążeniu tuneli;
pracy fizycznej ciężkiej przy przeładunku;
pracy kontrolerów lotniczego ruchu;
pracy nawigatorów na morskich statkach;
pracy maszynistów pojazdów trakcyjnych.

Kod poszczególnych oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia

Uzupełniając dokumenty ubezpieczeniowe, często wymagane jest podanie kodu oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Taki kod składa się z 3 znaków, na przykład 14R – Warmińsko-Mazurski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Olsztynie lub 10R odpowiadający Podlaskiemu Oddziałowi Wojewódzkiemu Narodowego Funduszu Zdrowia w Białymstoku.

Kod stopnia niepełnosprawności

Zakład Ubezpieczeń Społeczny stworzył również kody stopnia niepełnosprawności:

kod 0 – oznacza osobę nieposiadającą orzeczenia o niepełnosprawności;
kod 1 – oznacza osobę posiadającą orzeczenie, ale o lekkim stopniu niepełnosprawności;
kod 2 – oznacza osobę posiadającą orzeczenie o stopniu umiarkowanym;
kod 3 – oznacza osobę posiadającą orzeczenie o stopniu znacznym;
kod 4 – oznacza osobę posiadającą orzeczenie, które wydawane jest osobom do 16. roku życia.

Kod przyczyny wyrejestrowania z ubezpieczenia (ubezpieczonego lub płatnika)

Przyczyn wyrejestrowania z ubezpieczenia może być wiele. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił kilka kodów, które mówią o takich przyczynach. W przypadku ubezpieczonego może to być na przykład:

kod 100 – oznacza ustanie tytułu do ubezpieczenia;
kod 500 – oznacza zgon ubezpieczonego;
kod 700 – oznacza zawieszenie wykonywania działalności pozarolniczej.

Natomiast w przypadku płatnika wyróżnić można między innymi:

kod 115 – oznacza postanowienie sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego;
kod 117 – oznacza zgon płatnika;
kod 211 – oznacza wykreślenie płatnika z rejestru lub ewidencji.

Kod rodzaju uprawnienia lub typu identyfikatora

Istotnymi kodami ZUS są także te dotyczące rodzaju uprawnienia oraz typu identyfikatora. Przy rodzaju uprawnienia wybrać można: wpis do ewidencji (na listę, do rejestru), koncesję, zezwolenie, decyzję lub inne uprawnienie. Przy typie identyfikatora do wyboru jest PESEL, NIP, REGON, paszport, dowód osobisty lub inne dokument.

Kody ZUS dotyczące świadczeń lub przerw

Wybierając kod świadczenia i przerwy należy zwrócić uwagę na 3 następujące zagadnienia:

powód przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenie – na przykład urlop wychowawczy lub urlop bezpłatny;
rodzaj świadczenia – na przykład zasiłek wyrównawczy z chorobowego ubezpieczenia czy też zasiłek wyrównawczy z wypadkowego ubezpieczenia;
rodzaj świadczenia i przerwy – na przykład zasiłek macierzyński z chorobowego ubezpieczenia.

Kod terminu na przesłanie deklaracji i raportów

Terminy przesyłania raportów i deklaracji również posiadają swoje kody. Przykładowo:

kod 1 – przeznaczony jest dla deklaracji, które składane są do 5. dnia miesiąca za poprzedni miesiąc, dotyczy jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych;
kod 3 – przeznaczony jest dla deklaracji składanych do 15. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, dotyczy płatników posiadających osobowość prawną.

Kod informacji dotyczącej przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na emerytalne i rentowe ubezpieczenie

Kody informacji dotyczącej przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na emerytalne i rentowe ubezpieczenie informują o tym, kto przekazał daną informację. Może to być ubezpieczony, płatnik składek lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Znajomość kodów ZUS może okazać się przydatna. Pamiętaj, że jeśli nie będziesz pewien co do ich wyboru, to skontaktuj się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. W placówce otrzymasz wszystkie niezbędne informacje.

Zobacz również

Archiwum: styczeń 2023

Zobacz również: