Bez dwóch zdań urlop to jedno z podstawowych praw, które przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę. Nie zawsze jednak decydują się one na jego pełne wykorzystanie. Czy pracodawca może wysłać na urlop pracownika bez jego zgody? Sprawdź.
Na upragniony urlop czeka większość osób. To chwila wytchnienia od obowiązków służbowych i czas, w którym pracownicy mogą ładować energię przed kolejnymi wyzwaniami. Pracownik ma prawo do przysługującego mu urlopu na podstawie przepisów Kodeksu Pracy. Termin dni wolnych od pracy ustala się bezpośrednio z pracodawcą. Warto jednak zastanowić się nad tym, czy pracodawca może wysłać na urlop pracownika bez jego zgody. Jak to wygląda w polskim prawie?
Nie możesz zrzec się urlopu
Przede wszystkim jako pracownik musisz wiedzieć o tym, że nie możesz zrzec się prawa do urlopu. Wszelkie jednostronne lub dwustronne postanowienia w tym zakresie są nieważne z mocy prawa. Tak samo pracownik nie może przenieść swoich dni urlopowych na osoby trzecie, ponieważ to prawo podmiotowe o charakterze osobistym. Zgodnie z tym, każdy pracownik powinien ustalić termin urlopu ze swoim przełożonym i z tego skorzystać. Coroczny płatny urlop wypoczynkowy przysługuje w roku kalendarzowym, w którym nabyto do niego prawa. Pójście pracownika na urlop pracodawca ustala bezpośrednio z nim. Pracodawca ma obowiązek przygotować plan urlopowy i go respektować. W zakresie ustalania terminu dni wolnych od pracy wymaga się uzyskania zgody pracownika.
Czy pracodawca może decydować o urlopie pracownika? Urlop przymusowy w okresie wypowiedzenia
Czy pracodawca może zmusić do urlopu? Zgodnie z polskim prawem istnieje jedna taka sytuacja. Dzieje się to w okresie wypowiedzenia pracownika. Wówczas pracodawca może nakazać pracownikowi wykorzystanie urlopu w terminie, który sam ustali. Wówczas pracownik zobowiązany jest do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie. Z punktu widzenia pracodawcy alternatywą do urlopu jest kontynuacja świadczenia pracy przez pracownika. Następnie po ustaniu stosunku pracy pracodawca wypłaca pracownikowi ekwiwalent pieniężny z tytułu urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego.
Bezpłatny urlop – czy można do niego zmusić pracownika?
Czy pracodawca może wysłać na urlop bezpłatny? Zgodnie z polskim prawem pracodawca nie może zmusić pracownika do skorzystania z urlopu bezpłatnego. W tym zakresie wymagane jest uzyskanie zgody na urlop przez pracownika. Ten musi mieć świadomość tego, że w jego trakcie nie obowiązuje ubezpieczenie społeczne, żadna zapomoga, ani wynagrodzenie pieniężne. W związku z tym, taka forma urlopu wykorzystywana jest bardzo rzadko. Przede wszystkim w sytuacjach wyższej konieczności, gdy pracownik zdążył już urlop wykorzystać, a potrzebuje kolejnych wolnych dni.
Czy pracodawca może wysłać na urlop zaległy?
Pracodawca nie może zmusić pracownika do tego, aby ten wykorzystał zaległy urlop wypoczynkowy. Z drugiej strony może nakazać wykorzystanie urlopu zaległego poprzez wskazanie przez pracownika dokładnych terminów. W związku z tym nie można jednostronnie wskazać pracownikowi terminu urlopu. Tu musi zajść obopólna zgoda. Ponadto osoby chcące wykorzystać dni wolne z zeszłego roku, mają do tego prawo, jednak z pewnymi ograniczeniami. Podstawowe jest to, że dni wolne należy wybrać do dnia 30 września kolejnego roku. Jeżeli pracownik nie chce współpracować w tym zakresie i odmówi wykorzystania urlopu, to pracodawca ma prawo nałożyć na niego określone kary porządkowe, które są zgodne z art. 108 Kodeksu Pracy. Wszystko dlatego, że takie działanie ze strony podwładnych można zakwalifikować jako naruszenie obowiązujących organizacji i porządku pracy.
Czy pracodawca może wysłać pracownika na przymusowy urlop wypoczynkowy?
W dobie pandemii koronawirusa, przedsiębiorcy otrzymali nieco więcej uprawnień i swobody w zakresie urlopu. Ze względu na zagrożenie chorobowe, rząd wprowadził tzw. Tarczę 4.0. Zgodnie z nią pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu zaległego bez jego zgody, jednak na czas nie dłuższy niż 30 dni. Przepis ten wszedł w życie po to, aby zapobiegać szerzeniu się COVID-19 i minimalizować ryzyko kryzysowych sytuacji wśród przedsiębiorców. Należy jednak pamiętać o tym, że jest to wyjątkowa sytuacja. Standardowo urlop wypoczynkowy udzielany jest tylko na wniosek pracownika, a pracodawca nie może go do tego przymusić (z wyjątkiem okresu wypowiedzenia).
Należy respektować prawa pracownicze
Urlop to jedno z podstawowych i najważniejszych praw pracowniczych. Pracodawcy powinni respektować to prawo i nie naruszać przepisów Kodeksu Pracy. Jeżeli pracodawca uniemożliwia wykorzystanie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, to może liczyć się z poważnymi konsekwencjami. Polskie prawo przewiduje w tym zakresie kary od 1000 do 30 000 złotych. Jednocześnie pracownicy również powinni postępować zgodnie z porządkiem i organizacją pracy, a także wykorzystywać przysługujące im dni wolne. Jeżeli celowo tego unikają, to również mogą spotkać ich określone kary.
- Czy pracodawca może odmówić urlopu wypoczynkowego lub na żądanie? Sprawdź
- Ile dni urlopu za miesiąc pracy? Garść praktycznych porad
- Okres ochronny przed emeryturą – ile trwa? Jakiemu pracownikowi przysługuje ochrona przedemerytalna?
- Umowa zlecenie a urlop wypoczynkowy. Co mówi o tym Kodeks pracy?
- Pracownik młodociany – wszystko, co powinien wiedzieć pracodawca i zatrudniony
Zobacz również:
