Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem przysługującym opiekunom osób niepełnosprawnych, którzy z uwagi na swoje zajęcie nie mogą podjąć pracy zarobkowej. Sprawdź, co powinieneś wiedzieć na jego temat!
Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Należy się osobom, na których spoczywa obowiązek alimentacyjny i małżonkom, którzy z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną nie są w stanie podjąć zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, lub muszą się zajmować chorym i nieletnim dzieckiem. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć na temat zasiłku!
Czym jest zasiłek opiekuńczy?
Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem na wypadek zwolnienia z wykonywania obowiązku pracy powiązanego z koniecznością sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub osobą niepełnosprawną. Prawo do zasiłku posiadają osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym. Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest niezależnie od okresu trwania ubezpieczenia. Równe prawo do zasiłku posiadają zarówno ojciec, jak i matka dziecka, ale za dany okres zasiłek przysługuje jednocześnie jedynie jednemu z rodziców – temu, który wystąpił z wnioskiem o jego wypłatę.
Zasiłek opiekuńczy wypłacany za opiekę nad członkiem rodziny (z pominięciem chorego dziecka do lat 2) przysługuje jedynie wówczas, gdy nie ma żadnej innej osoby należącej do rodziny, która mogłaby podjąć w tym czasie opiekę.
Członkowie rodziny niemogący sprawować opieki
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje członkom rodziny, którzy w określonym czasie sprawują opiekę nad osobą niepełnosprawną lub chorym dzieckiem. Istnieje jednak katalog osób, które nie mogą zostać uznane za zdolne do sprawowania opieki. Są nimi:
- osoby całkowicie niezdolne do pracy;
- osoby chore;
- osoby niesprawne fizycznie lub psychicznie z uwagi na swój wiek;
- osoby prowadzące gospodarstwa rolne;
- pracownicy odpoczywający po pracy na nocnej zmianie;
- osoby prowadzące własną działalność gospodarczą;
- osoby odmawiające sprawowania opieki.
Komu przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego?
Prawo do pobierania zasiłku opiekuńczego z ZUS-u przysługuje jedynie w kilku, ściśle uregulowanych przypadkach.
Konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8
Prawo do pobierania zasiłku opiekuńczego przysługuje rodzicom, którzy muszą zwolnić się z obowiązku wykonywania pracy z uwagi konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło ósmego roku życia, ale jedynie, kiedy zaistniała jedna z poniższych przesłanek:
- żłobek, szkoła, przedszkole lub klub dziecięcy, do którego uczęszcza dziecko, zostało nieprzewidzianie zamknięte, a więc jego władze nie uprzedziły cię o utrudnieniach na minimum siedem dni wcześniej;
- występuje konieczność odizolowania dziecka z uwagi na wystąpienie podejrzenia jego zachorowania na chorobę zakaźną;
- niania lub inna osoba, z którą zawarłeś umowę, zachorowała i nie jest w stanie zająć się pociechą;
- twój małżonek lub rodzic twojego dziecka, który na co dzień sprawuje opiekę nad dzieckiem, rodzi kolejną pociechę lub zachorował i nie jest w stanie wykonywać swoich codziennych obowiązków;
- twój małżonek lub rodzic twojego dziecka znajduje się w szpitalu, lub innej placówce leczniczej i nie jest w stanie sprawować swoich codziennych obowiązków w postaci opieki nad dzieckiem.
Konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym do lat 18
Prawo do pobierania zasiłku opiekuńczego będzie ci przysługiwać również, kiedy sprawujesz opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło osiemnastego roku życia, a twój małżonek lub rodzic dziecka, który na co dzień sprawuje nad nim opiekę, choruje, a choroba ta uniemożliwia mu sprawowanie opieki nad dzieckiem.
Mianem dziecka niepełnosprawnego do lat osiemnastu określa się osobę legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o niepełnosprawności i z jednocześnie występującym wskazaniem do konieczności sprawowania nad nim stałej lub długotrwałej opieki albo pomocy. Oznacza to, że dziecko takie ma w znacznym stopniu ograniczoną możliwość samodzielnej egzystencji.
Konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny
Za innego członka rodziny uznaje się:
- małżonka;
- rodzica;
- rodzica dziecka;
- ojczyma;
- macochę;
- teściów;
- dziadków;
- wnuków;
- rodzeństwo;
- dzieci po ukończeniu 14. roku życia, jeśli w trakcie opieki przebywasz z nimi w jednym gospodarstwie domowym.
Czym jest dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu ojcu lub innemu członkowi najbliższej rodziny dziecka znajdującego się w wieku do ośmiu tygodni po porodzie, który z uwagi na konieczność przejęcia opieki musi przerwać zatrudnienie lub inną działalność zarobkową. Zostanie on wypłacony w sytuacji, kiedy matka dziecka pobierająca zasiłek macierzyński nie będzie mogła opiekować się nowo narodzonym dzieckiem.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje maksymalnie do czasu ukończenia przez dziecko ósmego tygodnia życia.
Ubezpieczona matka dziecka nie może się zajmować swoją pociechą w sytuacji, kiedy:
- przebywa w szpitalu lub innej placówce leczniczej, co skutecznie utrudnia jej sprawowanie samodzielnej opieki;
- posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji;
- posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym, a jej stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki;
- porzuciła własne dziecko.
Komu prawo do zasiłku opiekuńczego nie przysługuje?
Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje osobom, które nie posiadają ubezpieczenia chorobowego. Dodatkowo ustawodawstwo przewiduje katalog czterech sytuacji, kiedy zasiłek nie przysługuje za konkretny okres:
- okres, w którym przysługuje ci prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych;
- okres, w którym korzystasz z urlopu wychowawczego lub bezpłatnego;
- okres, w którym odbywasz karę pozbawienia wolności lub jesteś tymczasowo aresztowany;
- okres, w którym byłeś objęty zwolnieniem lekarskim, a pomimo to pracowałeś lub wykorzystałeś czas zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem, co zostało udowodnione podczas przeprowadzanej kontroli.
Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego
Wyszczególnić można trzy wymiary czasu wypłaty zasiłku opiekuńczego. Świadczenie będzie wypłacane przez okres 60 dni, jeśli osoba je pobierająca opiekuje się zdrowym dzieckiem do lat ośmiu lub chorym albo niepełnosprawnym dzieckiem do lat czternastu.
Prawo do czternastodniowego wymiaru zasiłku w ciągu roku kalendarzowego uzyskują osoby opiekujące się dzieckiem w wieku ponad czternastu lat lub innym chorym członkiem rodziny.
30 dni zasiłku opiekuńczego
Trzydzieści dni zasiłku w roku kalendarzowym należy się osobom, które opiekują się chorym dzieckiem niepełnosprawnym znajdującym się w przedziale wiekowym od czternastu do osiemnastu lat, jak również osobom, które przejęły tymczasową opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od ośmiu do osiemnastu lat w wypadku, gdy ich dotychczasowy opiekun rodzi lub jest w szpitalu.
Łączny okres pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym nie może przekroczyć 60 dni, nawet w sytuacji, kiedy pod opieką znajduje się kilka osób z różnych grup wymiarowych. Łączny maksymalny okres nie jest bowiem uzależniony od osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny wymagających opieki.
Co ciekawe, do limitu nie wlicza się okresu pobierania zasiłku dodatkowego.
Zasiłek opiekuńczy z ZUS-u – niezbędne dokumenty
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje jedynie osobom, które złożyły odpowiedni wniosek. Formularz znajduje się na stronie internetowej urzędu miasta, urzędu gminy lub Ośrodka Pomocy Społecznej. Z powodzeniem można go uzyskać również w sposób stacjonarny w wyżej wymienionych placówkach.
Poprawnie wypełniony wniosek powinien zostać złożony wraz z szeregiem załączników:
- kserokopią dokumentu tożsamości wraz z oryginałem do wglądu (dowód osobisty lub paszport);
- orzeczeniem o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności osoby, która wymaga opieki;
- w przypadku korzystania z takiej placówki: zaświadczeniem placówki zapewniającej całodobową opiekę o liczbie dni, w których dziecko korzysta z opieki lub oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań;
- dokumentem, który potwierdzi stopień pokrewieństwa pomiędzy osobą sprawującą opiekę a osobą, która tej opieki wymaga (na przykład: akt urodzenia, dowód osobisty, akt małżeństwa);
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o wysokości osiąganych dochodów w poprzednim roku podatkowym lub oświadczenie każdego pełnoletniego członka rodziny;
- zaświadczenie o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne;
- inne dokumenty będące koniecznymi do ustalenia prawa do poboru specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Podsumowując, prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje członkom rodziny osoby chorej, jeśli ci posiadają ubezpieczenie chorobowe, a z uwagi na konieczność sprawowania opieki nie są w stanie wykonywać pracy zawodowej. Świadczenie pieniężne wypłacane jest przez ZUS.
- Zasiłek opiekuńczy na rodzica – jakim członkom rodziny przysługuje?
- Dodatkowy zasiłek opiekuńczy 2024 r. Czy obowiązuje w przypadku zakażenia COVID-19?
- Zasiłek dla niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym – niepełnosprawność a świadczenia
- Opieka nad rodzicem zamiast pracy. Świadczenia przy rezygnacji z pracy
- Zasiłek wychowawczy – komu przysługuje i jak złożyć wniosek?
