W niektórych przypadkach pracownikowi po zakończeniu zatrudnienia należy się odprawa. Jest to świadczenie, które wypłaca pracodawca, a okoliczności przyznania rekompensaty mogą się różnić. Dowiedz się więcej na ten temat, zapoznając się z naszym artykułem.
Niekiedy odprawa może być gestem dobrej woli pracodawcy. Innym razem jej wypłata zależy od zapisów umieszczonych w umowie z zatrudnionym. Chcąc dowiedzieć się dokładnie, jakie zasady wytyczają system działania w poszczególnych przypadkach, należy zapoznać się z treścią Kodeksu Pracy. Które informacje są zatem istotne?
Kodeks pracy – odprawa według obowiązującego prawa
Według Kodeksu pracy odprawa przysługuje pracownikom, jeśli są zwalniani z przyczyn, które nie są spowodowane przez nich. Ze szczegółami można się zapoznać w Dzienniku Ustaw z 2003 roku – Nr 90, poz. 844 ze zm.
Warto zauważyć, że nie istnieje jeden przepis regulujący wszystkie przypadki. Zasady, według których jest przyznawana oprawa, będą różnić się od okoliczności. Z tego powodu warto zapoznać się z odmianami odpraw, z jakich mogą skorzystać osoby zatrudnione:
- odprawa emerytalna i rentowa;
- odprawa pośmiertna;
- odprawa pracownicza związana z likwidacją stanowiska lub zwolnieniami grupowymi.
Do tego zestawienia należy zaliczyć również inne sytuacje, które nie są bezpośrednio regulowane Kodeksem pracy. W takich okolicznościach o wypłacie odprawy mogą decydować zapisy ustalane wewnątrz firmy. Uzgadnia się je zazwyczaj wraz z pracownikiem – podczas doprecyzowywania zapisów w umowie przed podjęciem zatrudnienia.
Pracownik w momencie przejścia na emeryturę lub rentę – kiedy przysługuje odprawa?
Jedną z najczęściej występujących okoliczności, kiedy wypłaca się odprawę dla pracownika, jest przejście na emeryturę lub rentę. Opierając się na tym, co stanowi Kodeks pracy, można stwierdzić, że odprawa emerytalna lub rentowa ma wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Trzeba zauważyć, że może być ona wypłacona wyłącznie w momencie, kiedy pracownik spełni łącznie dwa warunki. Pierwszym z nich, jest rozwiązanie stosunku pracy w związku z okolicznościami przejścia na emeryturę lub rentę. Drugi to nabycie prawa do odprawy emerytalnej lub rentowej z tytułu niezdolności do pracy.
Jest to dość ważny zapis. W momencie, kiedy zostanie spełniony tylko jeden warunek – a nie dwa łącznie, to zatrudniający nie będzie zobowiązany do tego, żeby wypłacić odprawę. Opisane zasady znajdują się w art. 921 § 1 Kodeksu pracy.
Kiedy przysługuje odprawa z tytułu śmierci pracownika?
Istnieje jedna sytuacja, w której odprawa przysługuje rodzinie zatrudnionego – nazywa się to odprawą pośmiertną. Świadczenie wiąże się ze śmiercią zatrudnionego. Kodeks pracy reguluje to dość szczegółowo. Żeby odprawa z pracy mogła zostać wypłacona, pracownik powinien być w czasie trwania stosunku pracy lub pobierać w tym okresie zasiłek z tytułu niezdolności do wykonywania zawodu z powodu choroby.
Jak odprawa jest wypłacana?
Odprawa pośmiertna jest najczęściej wypłacana małżonkowi zatrudnionego. Świadczenie może być również przekazane innym członkom rodziny, którzy spełniają zasady potrzebne do otrzymania renty rodzinnej. Dokładne warunki opisane są w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W takim przypadku odprawa jest przekazywana w równych częściach każdej z uprawnionych osób. Dzięki temu członkowie rodziny są na pewien czas zabezpieczeni finansowo.
Odprawa dla rodziny pracownika w razie zgonu zatrudnionego – ile wynosi?
Ważną kwestią jest również jej wysokość świadczenia. Kodeks stanowi, że odprawa z pracy będzie mieć wysokość zależną od przepracowanego czasu – do momentu zgonu zatrudnionego. Prezentuje się to następująco:
- odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie nie krócej niż 10 lat;
- odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie co najmniej 10 lat;
- odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie co najmniej 15 lat.
Odprawy dla zwalnianych pracowników – kiedy przysługują?
Świadczenia są wypłacane nie tylko w przypadku przejścia na emeryturę, rentę lub śmierci. Odprawa przysługuje również wtedy, gdy zatrudniający decyduje się na likwidację stanowiska pracy. Warunkiem jest jednak zatrudnianie przez pracodawcę przynajmniej 20 osób.
Jeśli w zakładzie pracy zatrudnionych jest mniej osób, pracodawca nie ma obowiązku wypłacania odprawy przy zwolnieniu podwładnego. Dotyczy to zarówno zwolnień indywidualnych, jak i grupowych. Co więcej, utrata pracy nie może być spowodowana przez zatrudnionego, a pracodawcę.
Najczęstsze sytuacje, w których przysługują odprawy dla zwalnianych pracowników, to np. likwidacja stanowiska lub reorganizacja funkcjonowania przedsiębiorstwa. Podobnie jak w innych przypadkach odprawy w pracy są przyznawane w wysokości, która zależy od przepracowanego czasu w firmie:
- odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie nie krócej niż przez 2 lata;
- odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie w przedziale od 2 do 8 lat;
- odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie ponad 8 lat.
Kodeks pracy – odprawa może być wyższa niż przewiduje prawo?
Trzeba zauważyć, że oprócz wymienionych okoliczności, istnieją także dodatkowe zapisy, które warunkują wysokość świadczeń. Odprawa może mieć różną wartość w zależności od tego, na jakich warunkach została podpisana umowa z pracodawcą. W artykule zostały przedstawione podstawowe zasady, jednak stawki za odprawy w pracy mogą być znacznie wyższe. Wszystko zależy od tego, na jakie warunki zgodzą się zarówno pracodawca, jak i zatrudniony.
Odprawa to świadczenie, które zazwyczaj przysługuje pracownikowi przy odejściu z pracy. Warto jednak za każdym razem sprawdzić warunki umowy z pracodawcą oraz przepisy Kodeksu prawa, by upewnić się, czy w danym przypadku na pewno należy się to świadczenie.
- Odprawa pośmiertna – komu i w jakiej wysokości przysługuje? Odprawa po śmierci pracownika
- Likwidacja stanowiska pracy – co musisz o tym wiedzieć jako pracodawca? Wypowiedzenie umowy o pracę i odprawa dla pracownika
- Zwolnienia grupowe – na jakich zasadach się je przeprowadza i co przysługuje pracownikom?
- Okres ochronny przed emeryturą – ile trwa? Jakiemu pracownikowi przysługuje ochrona przedemerytalna?
- Czym jest nagroda jubileuszowa i komu przysługuje według Kodeksu pracy? Sprawdź, czy dotyczy wyłącznie pracowników samorządowych
Zobacz również:
