Odprawa pośmiertna wiąże się niestety z przykrymi okolicznościami. W niektórych przypadkach przyjmuje ona symboliczną wartość, w innych stanowi realne wsparcie dla bliskich zmarłej osoby. Z artykułu dowiesz się, co warto wiedzieć na ten temat.
Odprawa pośmiertna jest wynagrodzeniem wypłacanym przez prawodawcę niezależnie od zasiłku pogrzebowego. Przysługuje ona wyłącznie wtedy, gdy osoba zmarła, będąc na zasiłku z tytułu niezdolności do pracy, która była skutkiem choroby. Stosunek pracy może ciągle trwać lub być już zakończony – to kryterium nie ma tutaj znaczenia. Warto też zaznaczyć, że nie jest dla jej wypłacenia istotna przyczyna śmierci. Nie musi ona być związana z daną chorobą lub zawodem, ponieważ prawo do pobierania świadczenia przysługuje bliskim takiej osoby zmarłej.
Odprawa pośmiertna – komu przysługuje świadczenie?
Prawo do pobierania odprawy pośmiertnej mają osoby należące do rodziny zmarłego. Nie obejmuje ona jednak rzecz jasna każdej osoby spokrewnionej ze zmarłym, ponieważ brak ograniczeń powodowałby znaczne nadużycia. Muszą oni spełniać warunki określone w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odprawa pośmiertna przysługuje poniższym osobom:
- osoba będąca w związku małżeńskim ze zmarłym;
- dzieci własne i przysposobione (do 16. roku życia, a w przypadku kontynuowania nauki – do jej ukończenia lub 25. roku życia);
- rodzeństwo zmarłego;
- wnuki będące na utrzymaniu bądź wychowaniu u zmarłego;
- rodzice, macochy i ojczymowie, a także osoby przysposabiające. Odprawa pośmiertna dla rodziców i pozostałych osób jest wypłacana jednak wtedy, gdy ukończyli oni 50. rok życia lub wychowują dziecko, wnuki lub rodzeństwo uprawnione do otrzymania zasiłku.
Odprawa pośmiertna pracownika – jakie są zasady wypłacania?
Wypłata świadczenia musi odbyć się zawsze wtedy, gdy następował stosunek pracy. Nie liczy się tutaj to, czy dana osoba przebywała na jakimkolwiek urlopie – wypoczynkowym, zdrowotnym czy macierzyńskim lub na zwolnieniu lekarskim. Pieniądze należą się także wtedy, gdy pracownik był zatrudniony w ramach umowy na czas określony, na zastępstwo, a nawet wyłącznie na okres próbny. Warto też wiedzieć, że celowe działanie ofiary, na przykład samobójstwo, to nie powód do odmowy wypłaty odszkodowania.
Odprawa pośmiertna – wysokość wypłaconego świadczenia
Wysokość odprawy pośmiertnej zależy przede wszystkim od długości stażu pracy u danego pracodawcy. Należy tutaj zwrócić uwagę przede wszystkim na fakt, że liczy się wyłącznie długość zatrudnienia w danym miejscu pracy, a nie ogólny czas pracy we wszystkich miejscach. Wysokość świadczenia wynosi:
- równowartość miesięcznego wynagrodzenia w przypadku mniej niż 10 lat pracy;
- równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia, gdy zatrudnienie wyniosło więcej niż 10, ale mniej niż 15 lat;
- równowartość półrocznego wynagrodzenia w sytuacji, kiedy pracownik miał ponad 15 lat stażu w danej firmie.
Należy tutaj zaznaczyć, że zatrudnienie w dwóch lub kilku innych miejscach oznacza prawo do odprawy pośmiertnej w każdym z tych miejsc.
Kiedy kasa pośmiertna nie może być wykorzystana do wypłacenia odprawy?
Nawet jeżeli bliska osoba zmarłego należy do jednej z wcześniej wymienionych grup, to nie zawsze ma ona prawo do skorzystania z zasiłku. Nie wypłaca się odprawy na przykład wtedy, gdy pracodawca ubezpieczył wcześniej zmarłą osobę na życie. Wszystkie osoby uprawnione do renty mogą wówczas ubiegać się o odszkodowanie od zakładu ubezpieczeń właśnie z powodu płaconej składki. Może się jednak zdarzyć sytuacja, kiedy odszkodowanie wyniesie mniej niż ewentualna odprawa. W takim wypadku pracodawca ma obowiązek dopłacić do odszkodowania, aby wyrównać kwotę.
Jednorazowe odszkodowanie wypłacane w przypadku śmierci w pracy
Czymś innym od odprawy pośmiertnej jest odszkodowanie, które przysługuje wtedy, gdy pracownik na przykład ulegnie w pracy wypadkowi. Jeśli w jego następstwie taka osoba umrze, to członkowie rodziny mają prawo do jednorazowej renty z tego tytułu. Będzie to znacznie większa kwota niż odprawa. Kiedy bowiem do odebrania uprawniona jest jedna osoba, to może otrzymać aż osiemnastokrotność wynagrodzenia. Obowiązuje to jednak wyłącznie małżonka lub dziecko. Inny członek rodziny ma prawo do dziewięciokrotności pensji. Ponadto, kwoty mogą zostać pomniejszone o odszkodowanie z tytułu stałego.
Odprawa pośmiertna – jak liczyć podatek od świadczenia?
Może się wydawać, że dodatkowe środki wypłacane rodzinie mogą podlegać dodatkowemu opodatkowaniu. Trzeba jednak pamiętać, że odprawa pośmiertna podlega zwolnieniu ze składek rentowych, emerytalnych i zdrowotnych. Wynika to z faktu, że pieniądze mają być przeznaczone na organizację pogrzebu i pokrycie wszystkich kosztów związanych z pochówkiem. Oprócz tego pracodawca powinien przesłać PIT-11 osobom, którym przysługuje świadczenie. Należy go następnie rozliczyć jako jeden z fragmentów rocznych przychodów.
Jakich dokumentów potrzebujesz, aby ubiegać się o odprawę pośmiertną?
Osoby, które mogą ubiegać się o świadczenie po śmierci członka rodziny, powinny zgłosić się do pracodawcy zmarłego. Trzeba przygotować dokumentację, w której skład powinny wejść:
- akt zgonu zmarłego;
- dokumenty potwierdzające więzi rodzinne (np. akt małżeństwa);
- zaświadczenie z ZUS o spełnieniu wymagań do uzyskania renty rodzinnej;
- kopia dokumentu tożsamości.
Wysokość odprawy pośmiertnej pomaga pokrywać koszty pogrzebu. Warto zorientować się, czy przysługuje on po śmierci bliskiego. Pamiętaj, by przy twoich staraniach o odprawę pośmiertną ZUS wydał ci odpowiednie zaświadczenie i przygotuj również akt zgonu oraz inne wymienione przez nas dokumenty.
- Odprawa – kiedy i komu się należy?
- Likwidacja stanowiska pracy – co musisz o tym wiedzieć jako pracodawca? Wypowiedzenie umowy o pracę i odprawa dla pracownika
- Emerytura po mężu – ile lat małżeństwa pozwoli ubiegać się o świadczenie?
- Obowiązki pracownika w razie wypadku przy pracy. Jak działać prawidłowo?
- Czy świadczenie pielęgnacyjne wlicza się do lat pracy? To trzeba wiedzieć!
Zobacz również:
