W ostatnich latach coraz popularniejszy staje się mentoring. Jeżeli zainteresowała cię taka metoda nauki, warto, byś zapoznał się z przygotowanym przez nas artykułem. Może ci to pomóc np. podczas określania celów zawodowych do osiągnięcia w przyszłości.
Życie zawodowe w dwudziestym pierwszym wieku jest tak dynamiczne, jak nie miało to miejsca jeszcze nigdy przedtem. Aby móc znaleźć właściwy sposób postępowania, często niezbędne jest profesjonalne doradztwo. Taka potrzeba pojawia się zarówno u szeregowych pracowników, jak i specjalistów zatrudnionych na dobrych stanowiskach w dużych przedsiębiorstwach. Ciekawym rozwiązaniem w tym zakresie jest tzw. mentoring. Relacja z mentorem obejmuje wsparcie pomocne w zaplanowaniu własnej kariery oraz walce ze słabościami. Taka metoda działania pozwala pracownikowi wyzwolić tkwiący w nim potencjał i jest ważnym elementem z obszaru rozwoju osobistego.
Czym jest mentoring?
Przez mentoring (czasem określany również jako coaching) rozumie się proces opieki, którą doświadczony mentor sprawuje nad osobą szkoloną. Zadaniem mentora jest udzielanie rad, które mogą pomóc podopiecznemu w rozwijaniu kariery zawodowej. Odpowiednio prowadzony mentoring w pracy pozwala osobie szkolonej na uświadomienie sobie, jakie są jej najważniejsze atuty, dzięki którym możliwe jest stawienie czoła wyzwaniom.
Trzeba zauważyć, że taka forma zajęć nie polega jedynie na przekazywaniu wiedzy branżowej. Istotą coachingu są bowiem wskazówki i porady o dość ogólnym charakterze. Taki sposób prowadzenia zajęć jest czasem krytykowany jako nieprzystający do rzeczywistości. Z drugiej jednak strony świadczy on o uniwersalnym charakterze warsztatów mentoringowych.
Mentoring nie polega na tym, że szkoleniowiec jasno przedstawia, jakie działania należy podjąć w danej sytuacji. Wręcz przeciwnie, taka formy pomocy wymaga od osoby szkolonej pewnej inicjatywy w działaniu. Dzięki sprawnie poprowadzonym sesjom uczestnik szkolenia powinien samodzielnie znaleźć odpowiedzi na nurtujące go pytania oraz sposób na praktyczne zastosowanie otrzymanych rad. Takie warsztaty przybierają formę dialogu, nie zaś autorytarnego, nakierowanego w jedną stronę procesu przekazywania wiedzy przez doświadczonego doradcę. Tak rozumiany mentoring cechuje się długofalowym charakterem, a cykl sesji może czasem trwać nawet kilka lat.
Mentoring sformalizowany i nieformalny – jakie są różnice?
Zasadniczo, mentoring to forma pomocy, która może przyjąć następujące formy:
- mentoring formalny;
- mentoring nieformalny.
Jeżeli chodzi o pierwszą spośród wymienionych kategorii, to opiera się ona na serii regularnych spotkań, których zakres programowy, natężenie (częstotliwość) oraz ramy czasowe zostały już wcześniej zaplanowane. Taka metoda działania jest praktykowana zarówno przez profesjonalne firmy szkoleniowe, jak i mentorów wewnątrz danej organizacji biznesowej.
Przeciwieństwo stanowi odmiana nieformalna. Tego typu mentoring oparty jest na relacji, która nie została zaplanowana jako regularne szkolenia. Może być to np. relacja między pracownikiem z krótszym stażem pracy oraz doświadczonym specjalistą lub menedżerem, profesorem i młodym doktorantem czy początkującym artystą i starszym przedstawicielem sztuki. Taki mentoring ma charakter nieregularny, ale często bywa znacznie bardziej intensywny i angażujący niż oficjalne szkolenia. Inne określenia stosowane na tę formę learningu to nieformalny, swobodny oraz niearanżowany mentoring.
Postać mentora – kim on tak naprawdę jest?
Prowadzeniem tego typu zajęć zajmuje się szkoleniowiec określany jako mentor. Najczęściej jest to ekspert z wieloletnim stażem pracy zdobytym w danej branży. Atut ten jest bardzo ważny, ponieważ to właśnie dzięki swoim kwalifikacjom zawodowym mentor może cieszyć się dużym autorytetem wśród osób szkolonych, a w niektórych kwestiach stanowić nawet wzór do naśladowania. Nierzadko mentorami zostają osoby, które na co dzień wciąż aktywnie pełnią funkcję menedżera. Dobrym rozwiązaniem są warsztaty ze szkoleniowcem, który pracował lub wciąż pracuje w tej samej firmie, co uczestnik szkolenia.
Czasem mianem mentora określany jest tzw. buddy. To ostatni to pracownik, który pomaga nowemu członkowi zespołu zaaklimatyzować się w firmie i przekazuje mu informacje na temat organizacji pracy, kultury organizacyjnej itp. Buddy jest zazwyczaj osobą zatrudnioną na tym samym stanowisku pracy, która wspiera kolegę z młodszym stażem w tym najtrudniejszym okresie, jakim są zwykle pierwsze tygodnie w nowej firmie.
Jakie cechy i atuty musi posiadać dobry mentor?
Osoba pełniąca rolę mentora powinna nie tylko mieć wysokie kompetencje, ale także – co jest równie ważne – posiadać cechy, które ułatwiają przekazanie wiedzy mniej doświadczonemu, młodemu pracownikowi. Jest to ważne, ponieważ warsztaty z mentoringu absolutnie nie powinny być odmianą kursu zawodowego. Tego typu zajęcia wymagają od szkoleniowca dobrze rozwiniętych kompetencji miękkich. Dzięki temu będzie on w stanie zrozumieć potrzeby podopiecznego oraz udzielić mu rad pomocnych w rozwiązaniu problemu.
Jednocześnie mentor nie powinien zachowywać się protekcjonalnie wobec ucznia. Wydawanie poleceń, nakazów itp. to działania, które nie wpisują się w ramy opisywanej metody zajęć. Zamiast tego powinno się, poprzez rozmowę, zbadać potrzeby podopiecznego oraz dać mu wskazówki. Jeśli nawet trzeba go skrytykować, to taka krytyka powinna mieć konstruktywny charakter. W przeciwnym wypadku osoba szkolona będzie miała problemy z uzewnętrznieniem się i opisaniem szkoleniowcowi swoich problemów
Z jakich powodów przeprowadza się szkolenia określane jako mentoring?
Odpowiednio zorganizowany coaching i mentoring pozwala przede wszystkim na identyfikację silnych stron danej osoby (w celu ich rozwijania w przyszłości) oraz słabości, dzięki czemu możliwa będzie walka z tymi wadami. Zazwyczaj opieka mentoringowa zmierza do tego, by podopieczny był w stanie podjąć świadome decyzje dotyczące codziennych problemów w pracy lub biznesie, jak i realizacji ścieżki zawodowej.
Doradca powinien wyzwolić w swoim podopiecznym świadomość, że ten ostatni jest w stanie wykazać się asertywnością i podejmować samodzielne działania.
To jeszcze nie wszystko. Doświadczony mentor pomaga także w rozwoju umiejętności miękkich uczestnika szkolenia. Dzięki temu podopieczny będzie w stanie z powodzeniem rozwijać swoje kompetencje interpersonalne – te tzw. soft skills są bardzo ważne na współczesnym rynku pracy.
Rodzaje mentoringu: ogólnorozwojowy, korporacyjny i społeczny
Zasadniczo wyróżnia się trzy główne typy mentoringu – różnią się one pod kątem celu i sytuacji osoby poddanej szkoleniu, a także podmiotu odpowiedzialnego za organizację zajęć:
- mentoring ogólnorozwojowy – ten rodzaj wsparcia jest dedykowany osobom, które zazwyczaj dysponują niemałą wiedzą i doświadczeniem, a także dość dobrze radzą sobie w życiu oraz na współczesnym rynku pracy. Podopieczni zazwyczaj są wysokiej klasy specjalistami (np. do spraw technicznych, HR czy IT), którzy poszukują sposobów na kolejne sukcesy. Dzięki szkoleniom można zaplanować taki plan działania, który znacznie przyspieszy proces rozwoju;
- mentoring korporacyjny – jest to forma zajęć realizowana przez profesjonalnego coacha we współpracy z pracodawcą. Dzięki temu szkoleniowiec jest w stanie doradzić pracownikom na różnych etapach kariery, od stanowisk asystenckich począwszy, aż po wyższą kadrę menedżerską;
- mentoring społeczny – taka forma zajęć to domena organizacji rządowych, fundacji i stowarzyszeń. Jest ona kierowana przede wszystkim do osób znajdujących się na zakręcie życiowym, tzn. borykających się z bezrobociem, śmiercią osoby bliskiej, wykluczeniem społecznym itp. Zadaniem w takiej sytuacji nie jest kształtowanie ścieżki zawodowej i odkrywanie potencjału. Pomoc przez niego okazywana polega na opiece oraz wsparciu (czasem nawet emocjonalnym).
Mentoring indywidualny, a może grupowy?
Branża mentoringowa na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat dynamicznie się rozwinęła. Dzięki temu można zaobserwować rosnącą różnorodność w zakresie sesji szkoleniowych, a każdego roku pojawiają się nowe metody działania. Zazwyczaj tego typu zajęcia mają formę indywidualnych spotkań. Dzięki temu relacja ma bardziej pogłębiony i indywidualny charakter, a także pozwala na swobodną wymianę poglądów, opinii oraz przekonań. Wydaje się, że taki mentoring stanowi najczęściej wybierany wariant, co nie oznacza oczywiście, że jest to jedyna dostępna opcja. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, by zorganizować spotkanie w formie grupowej.
Różne powody sprawiają, że sesja z udziałem kilku uczestników (zazwyczaj jest ich nie więcej niż 5 lub 6) to ciekawa alternatywa dla tradycyjnych spotkań typu face-to-face między szkoleniowcem oraz podopiecznym. Dlaczego tak jest? Udział kilku osób (mentees) pozwala na bardziej owocną dyskusję. Poszczególni uczestnicy zaczynają wymieniać się własnymi opiniami i poglądami, co może wpłynąć korzystnie na pozostałych członków. W pewnym sensie osiąga się wówczas tzw. efekt synergii. Wypowiedzi podopiecznych mogą skłonić pozostałych do pewnych refleksji, które nie pojawiłyby się w przypadku sesji 1 vs. 1.
Z drugiej jednak strony mentoring grupowy ma także pewne wady. Przede wszystkim obecność innych osób może sprawić, że mentee będzie miał pewne opory przed wyjawieniem swoich myśli, a w szczególności – obaw. Uczucie skrępowania podczas sesji może utrudnić pomoc ze strony mentora. Jest to bardzo ważne, ponieważ konieczna jest szczerość, by sesję mentoringową można było uznać za udaną.
Mentoring to cykl warsztatów, które mogą być niezwykle pomocne w rozwoju (zarówno tym osobistym, jak i zawodowym). Z drugiej jednak strony trzeba mieć na uwadze, że udział w zajęciach, choć ważny, nie gwarantuje jeszcze osiągnięcia sukcesu. Oprócz tego niezbędne jest również określenie celów do zrealizowania, a także dyscyplina w ich osiąganiu. Dopiero w takiej sytuacji będzie można powiedzieć, że mentoring rozwojowy to projekt, który okazał się sukcesem. Niestety udział w spotkania mentoringowych nie zawsze przynosi oczekiwane skutki, a kluczem do sukcesu jest udana współpraca między mentorem i jego podopiecznym.
- Negocjacje – kiedy się je przeprowadza? Jakie strategie warto zastosować w negocjacji?
- Employer branding – jak pracodawca może zbudować swój wizerunek?
- Piramida Maslowa – piramida potrzeb. Podstawowe informacje na temat tej teorii
- Kompetencje miękkie – definicje. Jak rozwijać i wykorzystywać swoje umiejętności?
- Holding – grupa kapitałowa. Co warto o niej wiedzieć?
