Dumping jest zwykle bardzo szkodliwym działaniem ekonomicznym, jednym z przejawów nieuczciwej konkurencji. Na czym polega to zjawisko i dlaczego jest tak niebezpieczne dla innych przedsiębiorstw? Poznaj odpowiedź. Zapraszamy do lektury!
Dumping jest jednym z najbardziej niebezpiecznych zjawisk ekonomicznych, które mają na celu wyeliminowanie konkurencji z rynku. Przedsiębiorca dyktujący ceny dumpingowe staje się monopolistą na dane usługi czy produkty, co daje mu pełną swobodę działania w ustalaniu ich jakości, dostępności i cen. Na czym konkretnie polega to zjawisko? Jakie są jego rodzaje? Czym może skutkować i czy są metody przeciwdziałania sprzedaży po sztucznie zaniżonych cenach? Sprawdź!
Na czym polega dumping?
Nie istnieje jedna definicja tego mechanizmu, a polskie przepisy nie regulują wprost pojęcia działań dumpingowych. Zjawisko dumpingu jest jednak powszechnie rozumiane jako sprzedaż produktów eksportowanych po cenach niższych niż koszty ich wytworzenia lub po cenach niższych niż ceny tego samego lub zbliżonego wizualnie i funkcjonalnie produktu oferowanego na rynku krajowym. Powszechnie uznaje się, że dumping jest zjawiskiem niebezpiecznym i bezpośrednio zagrażającym krajowemu przemysłowi. Celem zastosowania dumpingu cenowego jest zazwyczaj chęć wyeliminowania z rynku przedsiębiorstw konkurencyjnych. Za działalność dumpingową można ponieść odpowiedzialność karną, a wysokość grzywny uzależniona jest od rodzaju zastosowanych działań.
Kiedy można mówić o działaniach dumpingowych?
Układ Ogólny w Sprawie Ceł i Handlu określa trzy warunki, jakie muszą być spełnione, aby można było mówić o dumpingu.
- Cena eksportowa jest niższa od ceny podobnego produktu sprzedawanego na rynku wewnętrznym kraju eksportującego.
- Eksport danych produktów stanowi bezpośrednią przyczynę szkód zaistniałych w krajowej gospodarce lub opóźnień przemysłu krajowego.
- Aby można było mówić o działaniach dumpingowych, konieczne jest wykazanie bezpośredniego i bezsprzecznego związku pomiędzy dumpingiem a wyrządzoną szkodą.
Formy dumpingu
Wyróżnia się sześć podstawowych rodzajów dumpingu:
- dumping sporadyczny;
- dumping łupieżczy;
- dumping stały;
- dumping socjalny;
- dumping walutowy;
- dumping kredytowy.
Dumping sporadyczny
Mianem dumpingu sporadycznego określa się sporadyczne sprzedawanie produktu za granicę po cenach niższych niż koszty ich wytworzenia. Takie działanie wynika z sytuacji nadzwyczajnych, wśród których wymienić można gwałtowny spadek popytu na rynku krajowym lub wyjątkowy urodzaj. Producent sprzedaje towary po cenach dumpingowych, aby w ten sposób zwiększyć popyt i tym samym zminimalizować lub uniknąć powstałych strat. Te mogą się wiązać z magazynowaniem towaru lub utratą przez niego cech użyteczności. Dumping sporadyczny zazwyczaj nie spotyka się z negatywną reakcją kraju przyjmującego.
Dumping łupieżczy
Dumping łupieżczy jest zaś zjawiskiem negatywnym. To działanie skierowane bezpośrednio przeciwko konkurencji. Producenci proponują ceny niższe niż koszty wytworzenia, aby w ten sposób wyeliminować z rynku konkurentów posiadających mniejsze zasoby i niemogących sprostać presji. Po eliminacji konkurencji nieuczciwy przedsiębiorca staje się na danym rynku monopolistą, co daje mu możliwość podwyższenia ceny i osiągania zysku monopolistycznego.
Praktyki wskazujące na dumping łupieżczy są skierowane bezpośrednio przeciwko krajowym producentom, a co za tym idzie – przeciwko krajowej gospodarce. Z tego względu państwo importera stosuje politykę ceł antydumpingowych lub ustanawia ograniczenia ilościowe co do importu danego rodzaju towaru.
Dumping stały
Dumping stały to praktyka polegająca na sprzedaży towaru na rynek zagraniczny po cenie niższej niż ta stosowana na rodzimym rynku. Jeśli popyt na dane dobro na rynku krajowym jest mało elastyczny, ponieważ istnieją ograniczenia jego importu, to sprzedawcy mogą pozwolić sobie na stosowanie wysokich cen. Jednocześnie producenci nie chcą rezygnować z eksportu danego dobra do innych krajów, gdzie popyt jest bardziej elastyczny, dlatego w tych krajach stosują niższe ceny niż na rynku ojczystym. Taka praktyka jest uzasadniona z punktu widzenia producenta i często korzystna dla konsumentów zamieszkujących kraj importera, ale jednocześnie może uderzać w interesy wytwórców produkujących dane dobro w kraju importera.
Dumping socjalny
Dumping socjalny opiera się na działaniach wykorzystujących niższe koszty produkcji w kraju eksportującym.
Dumping walutowy
Przejawem dumpingu walutowego jest obniżenie ceny konkretnego towaru na skutek spadku kursu waluty kraju go eksportującego.
Dumping kredytowy
Dumping kredytowy związany jest z uzyskaniem przez eksportera kredytu na preferencyjnych warunkach.
Skutki działań dumpingowych
Działania dumpingowe ogólnie uważane są za niepożądane i niosące szkodę dla kraju importerów. Sprawiają, że jedne przedsiębiorstwa bogacą się kosztem innych. Często ofiarami dumpingu są niewielkie, mało zamożne lub początkujące przedsiębiorstwa, które nie mogą sobie pozwolić na obniżenie kosztów produkcji i sprzedaży, przez co nie są w stanie utrzymać się na rynku. Przedsiębiorstwa stosujące nieuczciwe praktyki co prawda zyskują grono nowych klientów, ale jednocześnie narażają się na konieczność ponoszenia dotkliwych kar. Praktyka pokazuje, że przewaga uzyskana podczas stosowania działań dumpingowych jest krótkotrwała i kończy się zaraz po tym, jak ceny zostaną podwyższone, co z ekonomicznego punktu widzenia jest konieczne, aby utrzymać się na rynku.
Na czym polegają działania antydumpingowe?
Dumping powszechnie uznawany jest za działanie niekorzystne dla gospodarek narodowych, dlatego stosuje się szereg działań mających go ograniczać. Jednym z nich jest prawo Światowej Organizacji Handlu do nałożenia na konkretny produkt opłaty antydumpingowej. Jej wysokość nie powinna być jednak wyższa od tak zwanego marginesu dumpingu. Państwa importerów również mogą korzystać z pewnych instrumentów antydumpingowych. Wśród nich znajdują się:
- cła antydumpingowe nakładane na wybrane towary w celu usunięcia niekorzystnych skutków dumpingu oraz wyrównania szans poszczególnych podmiotów w walce konkurencyjnej na rynku;
- nakłanianie przedsiębiorstw oskarżonych o stosowanie praktyk noszących znamiona dumpingu do składania zobowiązań cenowych, a więc obietnic podniesienia cen do określonego minimum;
- nakładanie środków tymczasowych, na przykład ceł tymczasowych lub depozytów;
- stosowanie praktyk zawartych w kodeksie antydumpingowym.
Działania antydumpingowe a prawo krajowe
W Polsce dumping został uregulowany w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z artykułem 18, ustawy, przejawy nieuczciwej konkurencji powinny być karane. Przedsiębiorca będący ofiarą dumpingu może żądać:
- zaniechania prowadzenia niedozwolonych działań;
- usunięcia skutków działań niedozwolonych;
- naprawienia wyrządzonej mu szkody;
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści;
- zasądzenia określonej sumy pieniężnej na konkretny cel społeczny, który będzie związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego.
Podsumowując, pobudek do stosowania działań dumpingowych może być wiele. Nieuczciwi przedsiębiorcy mogą chcieć pozbyć się zalegającego w magazynach towaru, wyeliminować konkurencję lub zwiększyć swoją pozycję na rynku. Niezależnie od przyczyny, dumping uznawany jest za czyn nieuczciwej konkurencji. Mianem dumpingu określa się sprzedaż produktów poza granicami kraju ich wytworzenia po cenach niższych od kosztów produkcji lub niższych niż ceny produktów podobnych sprzedawanych w kraju importera. Jest to praktyka zwalczana zarówno przez poszczególne państwa, jak i organizacje międzynarodowe.
- 5 sił Portera – analiza atrakcyjności sektora kluczem do dominacji na rynku. Poznaj model Portera
- Cykl życia produktu – czym jest i jakie fazy się na niego składają?
- Merchandising w teorii i praktyce – wiedza o skutecznej ekspozycji towarów
- Zasada FIFO – co oznacza First In, First Out i na czym polega ta metoda wyceny zapasów?
- Employer branding – jak pracodawca może zbudować swój wizerunek?
Zobacz również:
