Najnowsze badania wskazują na to, że kultura organizacji ma znaczący wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa oraz jego wartość w oczach kontrahentów i pracowników. Warto zastanowić się nad tym, jakie są typy kultury organizacyjnej i jak ją definiować.
Tak naprawdę trudno o wskazanie jednej definicji. Wszystko dlatego, że kultura organizacji różni się w zależności od danej firmy. Docelowo jednak prowadzi ona do budowania określonego wizerunku firmy. Dodatkowo ma duże znaczenie w obszarze integracji pracowników i budowania ich lojalności wobec marki. Im większe zaangażowanie członków organizacji, tym lepsze wyniki firmy. Łatwiej je osiągnąć, jeżeli wszystkie osoby mają wspólny cel i podobny system wartości.
Kultura organizacji – jak możesz wyglądać jej przykładowa definicja?
W dużym skrócie kulturą organizacyjną określa się normy i wartości, które charakteryzują daną firmę. Oznacza to, że niezależnie od zajmowanego miejsca w strukturze organizacji, wszyscy pracownicy pielęgnują wartości firmy. Nad utrzymaniem właściwego klimatu organizacyjnego czuwa lider, który jest jednocześnie przykładem do naśladowania. Odpowiednie zachowanie osób zarządzających to fundament do tego, aby założenia podstawowe kultury organizacyjnej się przyjęły i były kultywowane. Uwzględnia się je m.in. w strategii firmy. Warto pamiętać o tym, że w każdej firmie zakres przekonań, oczekiwań i norm będzie się różnił, dlatego jednej kultury organizacyjnej nie można traktować jako wzorcowej. Ta różnorodność pozwala odróżniać się podmiotom na rynku.
Podstawowe elementy kultury organizacyjnej
Kulturę organizacji można zdefiniować na trzech podstawowych poziomach. Wśród nich wymienia się:
- artefakty – to m.in. język obowiązujący wewnątrz firmy, stosowane technologie, czy też określone zachowania i przedmioty, a także niepisane zasady;
- wartości i normy – drugi z poziomów określa wspólne dla członków organizacji cele, zbiór norm oraz podobne wartości, które wyznają, w tym obszarze duży nacisk kładzie się również na określony zestaw cech osobowościowych u pracowników;
- założenia podstawowe – to one definiują poziom relacji między pracownikami wewnątrz organizacji, czy też model kontaktów międzyludzkich organizacji z otoczeniem.
To niezbędne składniki kultury organizacyjnej, która przekłada się na skuteczniejszą realizację celów firmy oraz prowadzi do większego zaangażowania pracowników w codzienne czynności.
Typy kultury organizacyjnej
Amerykańscy badacze Kim S. Cameron i Robert E. Quinn z Uniwersytetu w Michigan przeprowadzili badanie kultury organizacyjnej i opracowali jej cztery różne typy. Oczywiście mogą one swobodnie ewoluować i jeden typ może zapożyczać cechy kultury organizacyjnej innego rodzaju.
Kultura klanu
Ten model kultury organizacyjnej odnosi się do organizacji, w których wszyscy ludzie są przyjaźni i pełni szacunku wobec współpracowników. Lider jest mentorem, który promuje wymogi zachowania zgodnie z najwyższymi standardami dobrego wychowania. Tego typu styl zarządzania zazwyczaj ma zastosowanie w mniejszych podmiotach gospodarczych. Główny nacisk kładzie się w nich na budowanie zespołu, lojalności pracowników oraz większego zaangażowania. Atmosfera przyjaźni wspiera interakcje między pracownikami i sprawia, że są jeszcze bardziej zżyci z organizacją. Wówczas dużo łatwiej zmotywować ich do realizacji nawet najtrudniejszych wyzwań.
Kultura rynkowa
Typ ten charakterystyczny jest dla dużych firm. Wówczas poszczególne jednostki mają wypełniać określony zakres zadań, a duży nacisk kładzie się na ich efektywność i terminowość. Tego typu standard firmowy prowadzi do dużej konkurencji na różnych szczeblach organizacji. Motywacją dla pracowników jest chęć wygranej, awansu, czy też otrzymania premii. Całość fundamentalnych założeń dla kultury rynkowej opiera się na twardym i efektywnym zarządzaniu. O tego typu organizacji firmy możemy mówić w przypadku wielu korporacji.
Kultura adhokracji
Ciekawym wariantem jest również innowacyjna kultura adhokracji. Stawia ona na dynamiczne środowisko pracy, gdzie promowane są kreatywne pomysły. Innowacja w tym obszarze polega na tym, że fundament kultury adhokracji to danie pracownikom stosunkowo dużej wolności. Zachęcani są do tego, aby dzielić się swoimi pomysłami. W takiej atmosferze dużo łatwiej o to, aby dane przedsiębiorstwo odkryło lub stworzyło nowy produkt, który okaże się prawdziwym hitem. Jeżeli kreatywność pracowników jest blokowana, to trudniej będzie wymyślić coś przełomowego. Bardzo często kluczowe pomysły przychodzą z dołu struktury organizacyjnej. Ciekawym przykładem tego typu organizacji jest Apple.
Kultura hierarchii
Wizja i misja firmy w tym typie kultury organizacyjnej realizowane są w sposób ustandaryzowany. Oznacza to, że poszczególne obszary działalności są jasno zdefiniowane i wszystko odbywa się zgodnie ze wcześniej ustalanymi zasadami. Lider odpowiada za to, aby wszelkie procedury były przestrzegane. Jeżeli zauważy w procesie jakąkolwiek lukę, to jego zadaniem jest jej uzupełnienie poprzez wytyczenie określonych standardów i norm. W kulturze hierarchii bardzo ważne jest to, aby podzielać wartości całej firmy i dążyć do zwiększenia jej wydajności. To klasyczna kultura korporacyjna.
Funkcje kultury organizacyjnej
Nie można nie docenić funkcji, które spełniane są w ramach każdej kultury organizacyjnej. Podstawowe z nich to:
- stymulacja zaangażowania członków organizacji oraz zewnętrznych dostawców;
- integracja pracowników;
- klarowne przedstawienie misji i celów firmowych, a także pomoc w ich zrozumieniu;
- tworzenie standardów firmowych;
- ujednolicenie sposobu komunikacji w obrębie organizacji i na zewnątrz;
- minimalizowanie ryzyka występowania konfliktów w organizacji.
Właściwa kultura organizacyjna przekłada się bezpośrednio na atmosferę panującą w miejscu pracy, a także na wydajność pracowników. Ma to istotne znaczenie w kontekście norm i zasad panujących w organizacji. Przekłada się również na jej efektywność finansową.
Budowanie kultury organizacyjnej – na czym polega?
W ramach budowania kultury organizacyjnej warto postawić na konsekwencję. Przyjęcie przez organizację określonych wierzeń, norm i celów powinno być stałe. Sporadycznie może dochodzić do modyfikacji przyjętych założeń, jeżeli w trakcie ich realizacji dostrzeże się, że są nieefektywne lub prowadzą do występowania konfliktów wewnątrz organizacji. Waga kultury organizacyjnej zostało dostrzeżone jeszcze bardziej w ostatnich latach. Wybuch pandemii koronawirusa oraz konflikt zbrojny na Ukrainie sprawiły, że wielu pracowników musiało przemodelować swoje codzienne życie. Praca zdalna stała się pewnym zagrożeniem dla organizacji obecnych na rynku. Umiejętnie zarządzane firmy okazały jednak niezbędne wsparcie pracownikom. Pozwoliło to utrzymać ich zaangażowanie i lojalność, a także efektywność finansową przedsiębiorstwa.
- Czym jest struktura organizacyjna firmy? Definicja i rodzaje
- Employer branding – jak pracodawca może zbudować swój wizerunek?
- Audyt wewnętrzny – definicja, funkcje w obszarze zarządzania przedsiębiorstwem
- Organizacja pracy – zobacz, czym jest i jak powinna się odbywać!
- Mentoring biznesowy (coaching) – co to jest? Definicje mentoringu
