Dzięki programowi ESOP możesz zmotywować pracowników do jeszcze lepszej efektywności. Jako przedsiębiorca z pewnością zmierzysz się z wyzwaniem, by najlepsi zostali przy tobie. Dowiedz się, jak skutecznie motywować osoby zatrudnione w firmie!
Od kilku lat obserwujemy utrzymujący się „rynek pracownika”. To określenie sytuacji, gdzie to pracownik może wybierać spośród ofert pracy. Nawet utrzymująca się kilka lat pandemia nie zmieniła mocnej sytuacji pracowników na rynku. Pracodawcy wciąż zmuszeni są do walki o specjalistów i podnoszenia benefitów związanych z zatrudnieniem. Nie tylko podwyższenie płac jest skutecznym motywatorem dla obecnych i potencjalnych pracowników. Istnieją również inne systemy motywacyjne, a ESOP jest jednym z nich. Dowiedz się, czym on właściwie jest i jak wdrożyć ten system w swojej firmie. Przeczytaj już teraz nasz artykuł!
ESOP – co to jest?
ESOP (z ang. employee stock option plan) to program motywacyjny dla pracowników, który umożliwia im przejęcie części własności firmy. Stanowi on:
- wynagrodzenie za dotychczasową pracę i osiągnięcia;
- motywację pracowników;
- budulec lojalności wobec firmy.
Podwładni muszą uwierzyć w sukces twojego przedsiębiorstwa i mieć pewność, że ten sposób wynagrodzenia naprawdę przyniesie im wymierne korzyści.
Cel wdrożenia programu ESOP
Program ESOP ma być motorem do osiągania większych zysków, ograniczenia rotacji pracowników, a także zwiększania zaufania i lojalności w firmie. Często system ten jest zachętą dla osób uczestniczących w procesie rekrutacji i stanowi element wyróżniający przedsiębiorstwo na tle konkurencji.
ESOP – program nie tylko dla startupów
Opisywany program w Polsce najpopularniejszy jest wśród startupów. W firmach o takim profilu działalności pozwala zatrzymać najlepszych specjalistów. To także droga, by wynagrodzić pracownikom niższe zarobki, gdy projekt dopiero startuje i potrzebuje kapitału na rozwój. To nie znaczy jednak, że system ESOP jest przeznaczony jedynie dla startupów. Świetnie sprawdza się również w innych rodzajach działalności. W tym planie można uwzględnić:
- pracowników;
- współpracowników na umowach B2B;
- doradców.
Można to zrobić niezależnie od tego, jaką formą umowy są związani.
ESOP – plan jego wdrażania w przedsiębiorstwie
Oczywiście, tym planem nie są objęci wszyscy pracownicy w jednakowym stopniu. Wielkość akcji i udziałów, które mogą uzyskać zatrudnione osoby, jest określona pewnymi regulacjami. Plan ESOP powinien mieć określony tzw. klif i czas określający nabywanie przywilejów.
Plan ESOP – określanie klifów
Klify to oznaczają częstotliwość nagradzania pracowników w ramach programu. Wyznaczają ramy czasowe, kiedy pracownik może nabywać opcje. Co ważne, te ostatnie nie są równoznaczne z paczką akcji. Opcje określają to, jak często pracownik może dostać szansę na nabycie akcji lub udziałów. Zazwyczaj klify to miesięczne lub roczne okresy.
Plan ESOP – określanie czasu nabywania uprawnień
Oprócz klifów ważne jest również ustalenie czasu nabywania uprawnień. Jest to staż pracy, który pracownik musi osiągnąć, by otrzymać pewne przywileje. Zazwyczaj to okres 4 lat, czyli czas intensywnego budowania kapitału firmy i określania jej wartości na rynku. Przez 4 lata możesz również poznać swoich pracowników, zbudować pewną więź i zaufanie. Jeśli zdecydujesz się na coroczną opcję nabywania uprawnień przez twoich pracowników:
- otrzymujesz gwarancję, że jeśli pracownik odejdzie z zespołu przed upływem roku, straci możliwość nabywania akcji twojej firmy;
- nie możesz być pewny, że roczny klif będzie wystarczająco satysfakcjonujący dla pracowników. Musisz uważać na sytuację, w której duża część twojego zespołu może zrezygnować z pracy w tym samym czasie, jeżeli nie są przekonani do korzyści z ESOP.
Jak ułożyć plan ESOP?
Jak przeczytałeś wcześniej, nie wszystkie akcje twojej firmy zostaną przekazane na opisywany program. Wskazane jest, by w okresie rozwoju było to maksymalnie od 10 do 20% udziałów. Pamiętaj również, że na każdym etapie pracy twojego przedsiębiorstwa możesz określać inne kryteria ESOP. Plan powinien zostać spersonalizowany dla każdego pracownika. Trzeba go dostosować nie pod względem cech charakteru, ale pewnego wzoru. Aby określić klify dla pracowników, weź pod uwagę:
- doświadczenie zawodowe pracownika;
- typ stanowiska danego pracownika – określenie jego wartości rynkowej;
- ryzyko – jeśli pracownicy dołączają do firmy w stabilnym czasie rozwoju działalności ponoszą mniejsze ryzyko niż osoby dołączające w pierwszej fazie;
- potencjał awansu pracowników – jeśli w czasie objętym programem ESOP pracownicy przejdą na wyższe stanowisko, powinni również mieć większe możliwości nabycia akcji.
Korzyści wprowadzenia planu ESOP
W Polsce, według raportu przygotowanego przez firmę PwC, programy motywacyjne w 84% kierowane są jedynie do kluczowych pracowników firm, a jedynie w 16% do wszystkich. Dlaczego pracodawcy mogliby zmienić nastawienie? Takie programy, do których należy ESOP, niosą realne korzyści dla obu stron. To przede wszystkim:
- uczestniczenie w majątku firmy, które potęguje poczucie odpowiedzialności za jej status;
- szansa na dostęp do opcji i udziałów dla wszystkich pracowników;
- motywacja do szybkiego osiągania lepszych wyników;
- budowanie zaufania i partnerstwa w firmie;
- zwiększenie atrakcyjności przedsiębiorstwa – zarówno dla pracowników, którzy dzięki nim wiążą się z firmą na dłużej, jak i w oczach potencjalnych inwestorów. Ci ostatni chętniej inwestują środki w startup, więc możesz zatrzymać najlepszych specjalistów w swojej firmie.
Popularność tego typu rozwiązań w latach 2016-2022 gwałtownie wzrosła poza granicami naszego kraju – m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech.
Warto więc zastanowić się, czy nie podążać za trendami, które są coraz częstsze poza Polską. Jako pracodawca możesz zmotywować pracowników nie tylko podwyżkami czy benefitami. Program ESOP, który może dać im udziały w przedsiębiorstwie, to świetna droga do tego, by byli jeszcze bardziej zaangażowani i lojalni.
- Finansowanie startupów – skąd wziąć pieniądze na start? Sprawdź opcje finansowania dla startupu: rundy inwestycyjne i nie tylko
- Metoda lean startup
- Employer branding – jak pracodawca może zbudować swój wizerunek?
- Business Model Canvas – najpopularniejszy szablon modelu biznesowego
- Harmonogram pracy – jak ułożyć grafik pracy zmianowej?