Zadaniowy czas pracy to jeden z wielu różnych systemów wykonywania obowiązków. Czym różni się od podstawowego, równoważnego, skróconego czy weekendowego? Czy warto go stosować? Jak rozwiązać kwestie związane z urlopem czy zwolnieniem? Przeczytaj!
Nie każdy wie, że termin „czas pracy” został ściśle określony w kodeksie pracy. Jest to okres, gdy pracownik zatrudniony w danym miejscu jest do dyspozycji pracodawcy. Osoba zatrudniona powinna pozostawać w swoim zakładzie, a jeśli wymagają tego okoliczności, to może pełnić swoje obowiązki także gdzie indziej. Wymiar czasu pracy, którego dana osoba przestrzega, to także podstawa do wypłacania wynagrodzenia. W przypadku klasycznego (8-godzinnego) trybu nie ma zazwyczaj wątpliwości, jednak mogą się one pojawić, jeśli chodzi o zadaniowy czas pracy. Wszystkie rozwiejemy w naszym artykule!
Na czym polega zadaniowy czas pracy?
W tzw. podstawowym czasie pracy pracownik przychodzi na 8 godzin do biura lub innego miejsca i w tym czasie wypełnia swoje obowiązki. Jeśli ich wykonanie zajmuje więcej czasu, wówczas osoba powinna otrzymać wynagrodzenie za nadgodziny. Zadaniowy tryb pracy polega na tym, że pracodawca wyznacza zakres obowiązków i na tej podstawie określa czas pracy. Godziny są opracowane na podstawie szacunkowego czasu potrzebnego na wykonanie danych zadań. Czasami może to być nieprecyzyjne kryterium, ponieważ efektywność pracy często zależy od indywidualnych predyspozycji.
Zadaniowy system czasu pracy i przesłanki do jego wprowadzenia
Nie każdą pracę da się ewidencjonować na podstawie zadaniowości. Są jednak takie branże, które szczególnie nadają się do tego celu. Należą do nich zawody:
- gdzie nie da się precyzyjnie wyznaczyć początku i końca pracy;
- mające naukowy lub koncepcyjny wymiar pracy, gdzie bardziej niż czas liczy się cel;
- zależne od natężenia zleceń lub ogólnego zainteresowania daną usługą;
- wykonywane poza jednym miejscem pracy, w związku z czym trudno jest zleceniodawcy kontrolować czas;
- stosunkowo proste, gdzie można łatwo zauważyć efekt;
- gdzie najważniejszym czynnikiem jest zaangażowanie pracownika, bo praca odbywa się poza rytmem całego biura lub innego zakładu.
Dla jakich zawodów charakterystyczny jest system zadaniowego czasu pracy?
W ramach wyszczególnionych powyżej kategorii można wskazać wiele zawodów, które wyróżnia zadaniowość. Należą do nich często różnego rodzaju prace terenowe, np. roznoszenie przesyłek przez kuriera lub listonosza. Zadania mogą wykonywać także pracownicy biurowi, szczególnie ci operujący słowem pisanym, czyli zwłaszcza dziennikarze czy copywriterzy. Zadaniowy czas pracy obejmuje również zawody artystyczne, na przykład malarzy czy twórców biżuterii.
Zadaniowy czas pracy a godziny pracy
System zadaniowego czasu pracy opiera się wykonaniu powierzonych działań. Pracodawca powinien rozłożyć obowiązki w taki sposób, by dało się je wykonać w ciągu ustawowego czasu pracy. Do pracownika należy zaś ułożenie sobie planu dnia. To od niego zależy, czy wykona obowiązki na czas, czy będzie się im poświęcał dłużej (pod warunkiem, że nie ma ich obiektywnie zbyt dużo). W jego gestii leży również zaplanowanie sobie czasu odpoczynku i przerw. Podczas pracy na pełen etat czas niezbędny do wykorzystania powierzonych zadań musi objąć wymiar 40 godzin w tygodniu (8 dziennie) i zamykać się w pięciodniowym okresie w ciągu tygodnia.
Zadaniowy czas pracy – wzór umowy
Czas pracy podzielony na zadania powinien być uregulowany w układzie zbiorowym bądź miejscowym regulaminie. Umowa zadaniowa to inny dokument, w którym może znaleźć się wzmianka o trybie wykonywania obowiązków. Każda tego typu umowa powinna zostać skonstruowana indywidualnie, ponieważ każdy rodzaj pracy wymaga różnych nakładów czasu. Co ma zrobić pracodawca, zanim wpisze tryb i zakres obowiązków do umowy lub regulaminu? Powinien wszystko uzgodnić z pracownikiem i poinformować go o sposobie wyliczania godzin. Oprócz tego umowa nie różni się niczym od tradycyjnej.
Zadaniowy czas pracy a urlop
Prawo do odpoczynku przysługuje każdemu pracownikowi, niezależnie od trybu pracy. Okres urlopu – zarówno płatnego, jak i bezpłatnego – powinien zostać każdorazowo odpowiednio ewidencjonowany. Każdy dzień wolny odpowiada zawsze 8 godzinom pracy i nie można go dzielić. Maksymalny okres urlopu wynosi:
- 20 dni w przypadku stażu do 10 lat pracy;
- 26 dni, jeśli dana osoba pracuje więcej niż 10 lat.
Zadaniowy czas pracy a zwolnienie lekarskie
Pracownik wykonujący pracę zadaniową ma prawo do pójścia na L4. Zadaniowy czas pracy go wtedy nie dotyczy i w czasie przebywania na zwolnieniu nie powinien on wykonywać swoich obowiązków na przykład zdalnie. Po powrocie nie może zaś dojść do sytuacji, gdzie trzeba „nadrobić” zadania, które były zlecone w czasie nieobecności. Kiedy z kolei na wykonanie danego zadania przeznaczony był dłuższy okres i nie ma osoby, która mogłaby przejąć obowiązki, wówczas czas przeznaczony na ich realizację powinien zostać wydłużony o liczbę dni spędzonych w domu.
Ewidencja czasu pracy w systemie zadaniowym
W przeciwieństwie do wielu innych wymiarów pracy ten zadaniowy nie wymaga prowadzenia ewidencji czasu pracy. Wynika to z faktu, że to sam pracownik kontroluje to, ile poświęca na pracę i o której porze dnia. Nie oznacza to jednak, że pracodawca jest zwolniony z jakiejkolwiek dokumentacji. Musi on bowiem zaznaczać wszelkiego rodzaju okresy, kiedy dana osoba nie pracowała. Mogą to być na przykład wspomniane powyżej urlop lub zwolnienie lekarskie.
Dlaczego warto stosować zadaniowy tryb pracy?
Każdy typ pracy ma swoje zalety i wady. Korzyści wynikające z zadaniowego czasu pracy to na przykład:
- duży komfort psychiczny pracowników – osoba pracująca zadaniowo nie musi przejmować się spóźnieniami bądź problemami z dojazdem, ponieważ nie stawia się w pracy na określoną godzinę;
- możliwość dobrego połączenia pracy z innymi zajęciami – jeśli rozplanujesz dobrze swój dzień, możesz pozostawić sobie dużo czasu na pasję lub dodatkowe zajęcia;
- większa dostępność dla klientów – w sytuacji, kiedy różne osoby pracują w różnych godzinach, wzrasta prawdopodobieństwo, że zawsze ktoś będzie mógł zająć się projektem;
- brak problemu nieefektywności pracownika – jeśli rozlicza się go za zadanie, to nie występuje sytuacja bezczynnego siedzenia w miejscu pracy;
- brak konieczności nadzorowania pracy – pracodawca nie musi pilnować efektywności pracowników, bo zależy ona od zleceń.
Niestety system ten ma też swoje wady. Najczęściej wymieniane z nich to:
- konieczność dużej samodyscypliny – pracownik musi ściśle trzymać się planu dnia, bo inaczej może spędzić przy zadaniu zbyt wiele czasu;
- cienka granica między odpowiednią a zbyt dużą liczbą zadań – nie każdy pracodawca sprawiedliwie wyliczy czas pracy, co stwarza pole do nadużyć;
- trudność w synchronizacji całego zespołu – organizacja wspólnych spotkań jest utrudniona, kiedy każdy przychodzi o różnej godzinie.
Zadaniowy czas pracy to najlepsze rozwiązanie w wielu sytuacjach. Pozwala ono na efektywną pracę przy zachowaniu wszystkich praw i obowiązków każdego pracownika. Niezależnie od tego, czy jesteś pracownikiem, czy pracodawcą, pamiętaj o stworzonej przy wiedzy obu stron umowie zadaniowej lub innych przepisach, które uregulują wszystkie istotne kwestie.
- Systemy czasu pracy – w jaki sposób możesz pracować w Polsce?
- Nadgodziny – jaka jest ich definicja, czy są zapisane w przepisach i jakie wynagrodzenie za nie przysługuje?
- Okres ochronny przed emeryturą – ile trwa? Jakiemu pracownikowi przysługuje ochrona przedemerytalna?
- 7-godzinny dzień pracy wkrótce w Polsce? Zalety, wady – kraje i firmy, które skróciły wymiar czasu pracy z 40 do 35 h tygodniowo
- Nienormowany czas pracy – informacje dla pracodawcy i pracownika. System czasu pracy nie tylko dla kadry kierowniczej