Jednym z elementów stabilności nowoczesnego państwa jest stały dostęp do energii. Konieczne jest zapewnienie płynnych dostaw energii elektrycznej szczególnie w czasie szczytowego zapotrzebowania na prąd. Zużycie prądu jest niezwykle ważne zarówno z punktu widzenia przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych (te ostatnie zużywają prąd podczas codziennej egzystencji). Aby jednak podmioty odpowiedzialne za dystrybucję zasobów energetycznych — elektrownie — mogły zapewnić sprawną dystrybucję, konieczne jest finansowanie. Dlatego też wprowadzony został podatek mocowy.
Podatek mocowy 2023. Jaka jest podstawa prawna nowej opłaty?
Jeśli chodzi o omawiany aspekt, to kluczowa w tym przypadku jest ustawa z dnia 8.12.2017 o rynku mocy, która obowiązuje od 18.01.2018. Wprowadzona regulacja ma na celu stworzenie bezpieczeństwa energetycznego w krótkiej oraz średniej perspektywie. Dzięki niej możliwe będzie zapewnienie systemów bezpieczeństwa w sytuacjach podwyższonego ryzyka.
Cennych informacji na temat sposobu, w jaki obliczany jest podatek mocowy, dostarcza również w stosownych informacjach (komunikatach) Prezes URE, czyli Urzędu Regulacji Energetyki.
Opłata mocowa a utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego. Dlaczego zdecydowano się na wprowadzenie nowego podatku?
Cel, dla którego rząd zdecydował się na wprowadzenie w 2021 roku opłaty mocowej (określanej także jako podatek mocowy), jest jasny. Dzięki środkom pieniężnym pochodzącym z tego tytułu możliwe jest sfinansowanie takich działań, które pozwolą na:
- zapewnienie sprawnego dostarczenia energii w okresie tzw. godzin szczytowego zapotrzebowania na moc (dni robocze w przedziale 7:00-21:00),
- skuteczne działanie w okresach zagrożenia przerwaniem dostaw energii.
Planuje się, że środki zasilające budżet krajowy w ramach podatku mocowego pozwolą na zbudowanie w przyszłości dodatkowych punktów tego typu. Ponadto możliwa będzie modernizacja już istniejących jednostek wytwórczych (elektrowni).
Stawki opłaty mocowej. W jakim stopniu podatek zwiększył rachunki za prąd?
Z pewnością jedną z najważniejszych kwestii jest wysokość stawki opłaty mocowej. Stawki roczne są ogłaszane w Informacjach publikowanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Podatek mocowy wynosi w 2024 roku 0,1024 złotego za 1 kWh pobranej energii. Przedstawiony przelicznik stosuje się w przypadku tych grup odbiorców końcowych, których rozliczanie odbywa się na podstawie rzeczywistego zużycia.
Inne stawki przewiduje się w przypadku ryczałtowego pobierania opłaty mocowej. Zgodnie z zasadami przyjętymi na 2024 rok, koszty również zależne są od ilości pobranej energii. Wynoszą one:
- 2,38 dla odbiorców, których roczne zużycie energii elektrycznej wynosi mniej niż 500 kWh;
- 5,72, gdy podmiot pobiera 500-1200kWh energii elektrycznej rocznie;
- 9,54 w przypadku odbiorcy zużywającego 1200-2800kWh energii rocznie;
- 13,35, jeżeli dany odbiorca końcowy odnotowuje roczne zużycie na poziomie wyższym niż 2800 kWh.
Trzeba mieć przy tym na uwadze, że powyższe opłaty zostały podane w kwotach netto oraz obowiązują dla miesięcznych okresów. Taki stan rzeczy oznacza, że należy do nich doliczyć jeszcze dwadzieścia trzy procent z tytułu podatku od towarów i usług.
Jak widać, obecnie stosowane są różne modele rozliczeń kosztów zapotrzebowania na energię. Przewiduje się, że do 1 stycznia 2028 roku obecny, rozbudowany system rozliczeniowy zostanie ujednolicony.
Jakie stawki opłaty z tytułu opłaty mocowej obowiązywały 2023 roku?
Przedstawione wyżej stawki są wyższe niż w roku poprzednim. Decyzja o podwyższeniu opłat za pobór energii została wprowadzona w celu urealnienia opłat z powodu dość wysokiej inflacji. Kolejną przyczyną przemawiającą za podwyższeniem podatku są rosnące potrzeby sektora energetycznego w Polsce.
Przykładowo, wysokość opłaty mocowej w 2023 roku przedstawiała się w następujący sposób:
- 2,37 złotego miesięcznej stawki ryczałtowej, jeśli zużycie nie przekroczyło 500 kWh,
- 13,25 złotych dla zużycia rocznego na poziomie przekraczającym 2800 kWh.
Opłata mocowa a inne koszty związane z korzystaniem z energii elektrycznej
Przed wprowadzeniem opłaty mocowej rachunki za zużycie energii elektrycznej składały się z trzech elementów. Były one następujące:
- płatność za prąd — koszt zużycia energii elektrycznej to podstawowa część faktur za prąd;
- koszty dodatkowe w postaci opłaty dystrybucyjnej. Środki pozyskane w ramach opłaty dystrybucyjnej są wykorzystywane — jak wskazuje sama nazwa — do stworzenia systemu odpowiadającego za sprawne dostarczenie energii do korzystających z niej podmiotów;
- zobowiązania publicznoprawne, czyli wpływy z podatku od towarów i usług zasilające państwowy budżet.
Począwszy od dnia 1 stycznia 2021 roku, na fakturach za zużycie prądu pojawiła się nowa pozycja — jest nią właśnie podatek mocowy.
Podatek mocowy a OZE — odnawialne źródła energii (fotowoltaika)
Jeśli chodzi o użytkowników korzystających z odnawialnych źródeł energii (fotowoltaika), to podatek mocowy dotyka ich jedynie częściowo. Taki stan rzeczy wynika stąd, że pobierają oni niewielkie ilości energii z sieci energetycznych.
Liczne środowiska społeczno-gospodarcze krytykują wprowadzenie w styczniu 2021 dodatkowej opłaty, jaką jest podatek mocowy. Zdaniem krytyków opisywanej koncepcji ustawa mocowa jest kolejnym z rozwiązań godzących w sytuację bytową polskich gospodarstw domowych. Z drugiej strony środki pozyskane przez budżet z tego tytułu mogą pozwolić na budowę nowych elektrowni oraz modernizację i utrzymanie starych punktów. W efekcie opłata mocowa — postrzegana przez niektórych jako niepotrzebne obciążenie — jest niezbędna z punktu widzenia interesów kraju.
Zobacz również:
