Choć ciąża jest fizjologicznym stanem, a nie chorobą, często zdarza się, że staje się powodem niezdolności do pracy. W określonych sytuacjach specjalista może wystawić zwolnienie lekarskie. Jak ZUS wypłaca L4 w ciąży? Ile wynosi zasiłek chorobowy? Tłumaczymy!
Wiele pań w ciąży pracuje niemal do samego porodu. Zdarza się jednak, że stan zdrowia nie pozwala im na kontynuowanie pracy – w takich sytuacjach przysługuje kobiecie zwolnienie lekarskie oraz wynagrodzenie chorobowe. Lekarz wystawia L4, gdy ciężarna źle się czuje, a także przy ciąży powikłanej, zagrożonej.
Zwolnienie przysługuje też w przypadku, gdy kobieta pracuje w trudnych warunkach, nadmiernie obciążających fizycznie lub psychicznie. Co istotne, ze zwolnienia lekarskiego mogą korzystać jedynie pracownice opłacające ubezpieczenie. Jak ZUS wypłaca L4 w ciąży? Poniżej znajdziesz istotne informacje na temat chorobowego w ciąży.
Jak ZUS wypłaca L4 w ciąży w 2024 roku – kiedy można skorzystać?
Ciąża nie jest chorobą – każda przyszła mama na pewno nie raz nie dwa słyszała takie stwierdzenie. Oczywiście to prawda. Niestety, nie każda ciąża przebiega książkowo i nie zawsze kobieta czuje się na tyle dobrze, by móc kontynuować pracę zawodową. W ciąży także można zachorować – złapać przeziębienie, ulec wypadkowi. W takich sytuacjach przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego. Na tym jednak nie koniec, ponieważ ciężarna może otrzymać L4 właśnie z powodu ciąży.
Będą to wszystkie sytuacje, gdy ciąża nie przebiega prawidłowo, istnieje ryzyko poronienia, czy innego rodzaju powikłań. Często przeciwwskazaniem do wykonywania pracy mogą być trudne warunki, na które narażona jest ciężarna pracownica. Złe samopoczucie i niepokojące objawy zawsze powinny być wskazaniem do konsultacji ze specjalistą, który może zadecydować o wystawieniu zwolnienia, jeśli tylko uzna, że kobieta jest niezdolna do pracy.
Teraz czas przybliżyć kwestię tego, jak ZUS wypłaca L4 w ciąży i kiedy zasiłek chorobowy jest wypłacany przez tę instytucję.
L4 i zasiłek chorobowy a forma zatrudnienia
Prawo do wypłaty zasiłku chorobowego nabywają osoby opłacające składki na ubezpieczenie chorobowe przez ściśle określony czas:
- 30 dni nieprzerwanego opłacania składek w przypadku osób zatrudnionych np. na podstawie umowy o pracę. Wlicza się tu również okresy poprzedniego ubezpieczenia, jednak pod warunkiem, iż przerwa w opłacaniu składek nie przekroczyła 30 dni;
- 90 dni nieprzerwanego opłacania składek w przypadku osób podlegających ubezpieczeniu dobrowolnemu, np. pracujących na podstawie umowy zlecenia lub prowadzących własną działalność gospodarczą.
Kiedy ZUS wypłaci zasiłek chorobowy?
Podstawą do wypłacenia zasiłku jest opłacanie składek na ubezpieczenie. Osoba podlegająca obowiązkowi opłacania ubezpieczenia uzyskuje prawo do wypłaty zasiłku po upływie 30 dni nieprzerwanego opłacania składek.
Zasady wypłacania świadczenia kobietom w ciąży są takie same, jak w przypadku innych powodów niezdolności do pracy. Oznacza to, że przez pierwsze 33 dni L4 wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca, natomiast od 34. dnia obowiązek ten przejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Jaka jest wysokość zasiłku chorobowego w ciąży?
Zasiłek chorobowy wynosi 80% średniego wynagrodzenia. Kobiety w ciąży są w tym przypadku uprzywilejowane, ponieważ otrzymują 100% średniego miesięcznego wynagrodzenia. Warunkiem jest zaznaczenie na zwolnieniu chorobowym, że przyczyną jego wystawienia jest ciąża. Zwolnienie ZUS e-ZLA musi być opatrzone kodem B.
Brak prawidłowego oznaczenia będzie skutkował obniżeniem zasiłku do 80%. W takiej sytuacji pracownica powinna dostarczyć do zakładu pracy zaświadczenie potwierdzające powód wystawienia L4. Będzie ono stanowić podstawę do wypłaty wyrównania.
Co bierze się pod uwagę przy wyliczaniu zasiłku?
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających okres, w którym powstała niezdolność do wykonywania pracy. Pod uwagę bierze się takie składniki jak:
- różnego rodzaju premie – uznaniową, kwartalną, miesięczną, roczną;
- wynagrodzenie przysługujące za czas urlopu;
- wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za godziny nadliczbowe;
- ekwiwalent za pracę w godzinach nocnych.
Jeżeli pracownica była zatrudniona krócej niż rok, do wyliczenia wysokości zasiłku chorobowego brane jest średnie miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe, w których opłacane były składki.
Zwolnienie lekarskie w ciąży – ile może trwać?
Co jeszcze warto wiedzieć w kontekście tego, jak ZUS wypłaca L4 w ciąży? Kobiecie przysługuje zwolnienie przez cały okres ciąży, czyli maksymalnie przez 270 dni. Przez cały ten czas może zatem pobierać zasiłek chorobowy. Jest on wypłacany do dnia poprzedzającego poród. Zaraz potem kobieta korzysta z urlopu macierzyńskiego. To kolejny przywilej, jakim cieszą się ciężarne. Standardowo pracownik może przebywać na L4 przez 182 dni.
Oczywiście należy pamiętać, że zwolnienie wypisywane jest jedynie w uzasadnionych przypadkach. Sam fakt bycia w ciąży nie uprawnia do zaprzestania pracy i pobierania zasiłku. Co więcej, pracodawca oraz ZUS mają prawo przeprowadzić kontrolę mającą na celu potwierdzenie, czy ciężarna stosuje się do zaleceń lekarskich i wykorzystuje zwolnienie zgodnie z jego przeznaczeniem.
Kontrola ZUS, czyli co wolno ciężarnej na L4?
Jak w przypadku każdego zwolnienia lekarskiego, pracownik ma obowiązek wykorzystać je zgodnie z przeznaczeniem – na leczenie i rekonwalescencję, w taki sposób, by jak najszybciej wrócić do zdrowia i formy. Kontrola ciężarnej, która przebywa na zwolnieniu, ma na celu sprawdzenie, czy kobieta nie wykonuje w tym czasie innej pracy oraz zweryfikowanie, czy stosuje się do zaleceń lekarskich.
Niestety, częste nadużycia ze strony osób pobierających zasiłek chorobowy sprawiły, że kontrole ZUS nie są rzadkością. Zarówno lekarze, jak i pracodawcy powtarzają, że stan ciąży sam w sobie nie uprawnia do przebywania na zwolnieniu. Niezwykle ważne jest, aby ciężarna na L4 miała świadomość, jakie zalecenia wpisane są na dokumencie wystawionym przez lekarza:
- L4 z kodem 1 oznacza zwolnienie leżące; ciężarna ma prawo do wykonywania podstawowych czynności zaspokajających najważniejsze potrzeby;
- L4 z kodem 2 oznacza zwolnienie chodzące; można wykonywać czynności w szerszym zakresie, jeśli nie są sprzeczne z celem zwolnienia.
Jakie mogą być konsekwencje takiej weryfikacji?
Podczas tego, jak ZUS wypłaca L4 w ciąży, mogą wystąpić przesłanki końca wypłacania zasiłku. W uzasadnionych przypadkach Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo zakwestionować L4, a nawet odmówić wypłaty zasiłku. Wcześniej może skierować ciężarną na dodatkowe badania lub żądać dokumentacji medycznej potwierdzającej niezdolność do pracy. Choć rzadko dochodzi do takich sytuacji w przypadku kobiet w ciąży, ZUS ma prawo:
- pozbawić prawa do zasiłku;
- skrócić czas przebywania na L4.
Kiedy dostarczyć zwolnienie?
Zwolnienia przesyłane są elektronicznie, dlatego pracodawca dowiaduje się o niedyspozycji pracownicy tego samego dnia. Jeśli z jakichś przyczyn nie posiada konta PUE w ZUS, ciężarna ma 7 dni na dostarczenie wydruku elektronicznego zwolnienie do zakładu pracy. Powinna też poinformować przełożonego o swojej nieobecności w ciągu 2 dni. Może to zrobić telefonicznie lub mailowo.
Dzisiejsze przepisy nie nakładają na kobietę obowiązku dostarczania zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego ciążę – L4 z kodem B jest wystarczającym dokumentem (może je wystawić ginekolog, ale także internista). Warto zaznaczyć, że od momentu poinformowania o stanie ciąży pracownica jest prawnie chroniona.
Nie można nakazać jej pracy w godzinach nocnych lub nadliczbowych. Pracodawca nie może też wypowiedzieć umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub określony, dłuższy niż przewidywany termin porodu.
Kiedy i jak ZUS wypłaca L4 w ciąży?
Jak ZUS wypłaca L4 w ciąży? Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek wypłacić zasiłek niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni od złożenia wymaganych dokumentów. Cała procedura uległa znacznemu skróceniu i uproszczeniu dzięki wprowadzeniu e-zwolnień i natychmiastowemu przesyłaniu L4.
Jak ZUS wypłaca L4 w ciąży, czyli zmiany w 2022 roku
Od stycznia 2022 obowiązują zmiany w L4 – dotyczą one także pracownic w ciąży. Prawo do zasiłku otrzymują również kobiety, które urodziły po ustaniu zatrudnienia, w sytuacji, gdy ubezpieczenie skończyło się w trakcie ciąży, a powodem była śmierć pracodawcy.
Warto zaznaczyć, że aż do tego roku panie znajdujące się w takim położeniu traciły prawo do zasiłku. Od początku 2022 roku są traktowane w taki sam sposób jak kobiety w ciąży pozostające bez pracy z powodu likwidacji zakładu pracy lub ogłoszenia przez niego upadłości.
Osoby samodzielnie opłacające składki (samozatrudniające się) nie utracą prawa do zasiłku, nawet jeżeli spóźnią się z opłaceniem składek.
L4 w ciąży od zawsze budziło wiele pytań i wątpliwości. Kobiety w ciąży są w uprzywilejowanej sytuacji, jednak muszą pamiętać, aby rozsądnie korzystać ze swoich praw. Wiesz już jak ZUS wypłaca L4 w ciąży, ale masz też świadomość, że ma instrumenty, by kontrolować zasadność zwolnienia.
Nadużywanie tego świadczenia może mieć niestety poważne konsekwencje. Najważniejsze jest wykorzystanie zwolnienia zgodnie z przeznaczeniem, czyli skupienie się na swoim stanie zdrowia i niepodejmowanie pracy zarobkowej. Przerwę w pracy należy poświęcić na zadbanie o siebie i dziecko, które ma się urodzić.
Zobacz również:
