Zgodnie z podstawową definicją dobra komplementarne to takie, które się wzajemnie uzupełniają. Oznacza to, że do zaspokojenia określonej potrzeby należy posiadać oba dobra. Wahania rynkowe związane z jednym z nich, automatycznie wpływają na oba.
Pod względem tej definicji dobra komplementarne różnią się od substytucyjnych. Te drugie to takie, które stanowią dla siebie ekwiwalent, czy też zamiennik jakościowy i ilościowy. Oznacza to, że zakup jednego lub drugiego wiąże się z zaspokojeniem tej samej potrzeby konsumenta. Dowiedz się więcej o komplementarnych dobrach i poznaj ich przykłady.
Dobra komplementarne – definicja?
Zgodnie z przyjętym w ekonomii opisem, dobra są komplementarne wtedy, gdy wzajemnie się uzupełniają. Oznacza to, że konsumenci w celach spełnienia określonej potrzeby, muszą zakupić oba. Posiadanie jednego dobra nie pozwoli na pełne zaspokojenie potrzeby konsumpcyjnej, dlatego należy je powiązać. Ponadto na rynku można zaobserwować szereg zależności występujących pomiędzy nimi. Wzrost ceny dobra numer jeden wpływa automatycznie na spadek popytu na drugie i odwrotnie. Bardzo często dochodzi również do zależności w zakresie wartości. Wzrost ceny jednego sprawia, że wartość drugiego dobra komplementarnego maleje.
Czym właściwie jest komplementarność? Wzajemne uzupełnienia
Komplementarność oceniana jest na różnym poziomie i w różnym zakresie. Na podstawie tego można wyróżnić takie rodzaje komplementarności w przypadku produktów jak:
- ilościowe komplementarne dobra (wyższa ilość określonego towaru przekłada się na wzrost wartości innego);
- jakościowo komplementarne (wyższa jakość produktu A prowadzi do wzrostu jakości dla innego produktu);
- komplementarność w aspekcie uzupełnienia (w przypadku koszyka produktów powiązanych, wartość koszyka jest opcjonalną wartością użytkowania wspólnego);
- krzyżowe kategorie (cross-category complements).
Jeżeli nie zachodzi zjawisko komplementarności, to dwa produkty mogą swobodnie być użytkowane oddzielnie i spełniają potrzeby konsumenta. Pojęcie dóbr komplementarnych odnosi się do takich, które w pojedynkę nie są w stanie pokryć bieżących potrzeb ich posiadacza.
Przykłady dóbr komplementarnych z różnych kategorii
Klasycznymi przykładami dla tej kategorii są m.in. samochód i benzyna lub inne paliwo. W tym wypadku są względem siebie komplementarne, ponieważ wymagane jest kupienie dwóch dóbr dla użycia ich wspólnie. W tym obszarze warto zapoznać się z sytuacją sprzed lat na rynku motoryzacji w Stanach Zjednoczonych. Wówczas wystąpił zastój na rynku silników samochodowych, który spowodowany był kryzysem paliwowym. Ze względu na to, że ceny paliwa drastycznie wzrosły, nie było sensu prowadzenia dużej produkcji samego dobra w postaci silników. Wszystko dlatego, że zmalał na nie popyt. Wpłynęło to na przestój produkcyjny. Wyższa ilość produkcji silników mogłaby doprowadzić do jeszcze większych zawirowań na rynku.
Kolejnym przykładem jest sprzęt gospodarstwa domowego lub inne produkty i akcesoria niezbędne do wyposażenia mieszkania, domu lub biura. Nie można z niego korzystać bez zasilania prądowego, dlatego wspólnie prąd i sprzęt zaliczane są do dóbr konsumpcyjnych komplementarnych, a zmiana ceny jednego wpływa na drugie. Inne klasyczne przykłady to m.in.:
- komputer i monitor;
- sprzęt i oprogramowanie;
- kuchenka gazowa i gaz;
- telefon i ładowarka;
- lampa i żarówka;
- lewy i prawy but;
- i inne.
Dobra substytucyjne to coś zupełnie innego
Sporym błędem jest zamienne używanie pojęć towarów substytucyjnych i komplementarnych. W przypadku tych pierwszych mamy do czynienia z sytuacją, w której wybrane towary mogą wzajemnie się zastępować. Oznacza to, że konsument spełni swoją potrzebę niezależnie od tego, na który produkt postawi. Pod względem podstawowych cech technicznych produktu i jego właściwości, będą one bardzo zbliżone lub tożsame. Ponadto w przypadku towarów substytucyjnych można również zaobserwować określone zależności cenowe. Jeżeli produkty są substytutami o podobnych parametrach, to automatycznie koncentracja konsumentów skupia się na tańszym rozwiązaniu. Przekłada się to na wzrost dochodu producenta i zyskiwanie udziałów w rynku. Niższa cena jednego substytutu odbija się także na obniżonej cenie drugiego. W przeciwnym razie popyt konsumentów na droższy zamiennik znacznie spadnie. Oczywiście wiele zależy nie tylko od ogólnej wartości i ceny produktu, ale również od jego jakości i wyrobionej marki. Ciekawym przykładem w tym zakresie są telefonu Huawei i Apple. Przy zbliżonych parametrach te pierwsze mogą być nawet kilkukrotnie tańsze, a jednak popularne iPhone’y również biją rekordy sprzedaży.
Produkty komplementarne to coś zupełnie innego niż towary substytucyjne, dlatego nie warto mylić tych pojęć. Te pierwsze muszą współistnieć, by spełniać swoje podstawowe funkcje. W przypadku substytutów tego typu zależność nie zachodzi. Można z powodzeniem konsumować je zamiennie.
- Dumping – na czym polega i dlaczego jest objawem nieuczciwej konkurencji?
- Cykl koniunkturalny – definicja, cechy i fazy
- Cykl życia produktu – czym jest i jakie fazy się na niego składają?
- Merchandising w teorii i praktyce – wiedza o skutecznej ekspozycji towarów
- Piramida Maslowa – piramida potrzeb. Podstawowe informacje na temat tej teorii
