Umowa o zakazie konkurencji to zabezpieczenie, które powszechnie stosowane jest w przypadku współpracy dwóch podmiotów. Jaki jest cel takiego porozumienia? Czy dotyczy jedynie wciąż związanych z firmą osób? Sprawdź i pobierz wzór takiej umowy za darmo!
| Pobierz wzór w .pdf |  |
| Pobierz wzór w .docx |  |
Umowa o zakazie konkurencji sprawia, że pracownik nie może podejmować pracy na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną. Jeżeli tego rodzaju umowa ma być wiążąca, to powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Zakaz, którym objęty jest pracownik, obowiązuje w trakcie trwania stosunku pracy, ale również przez określony w umowie okres po odejściu pracownika. Dotyczy to zarówno dobrowolnego odejścia danego pracownika, jak i jego zwolnienia. Jakie elementy zawiera ten dokument? W jaki sposób rozumiana jest działalność konkurencyjna? Poznaj odpowiedzi na te i inne pytania, a także pobierz wzór przykładowej umowy!
Umowa o zakazie konkurencji a umowa o pracę
Umowa o zakazie konkurencji w przypadku umowy o pracę może występować w dwóch wariantach. Pierwszy z nich to zakaz konkurencji podczas trwania stosunku pracy. Pracownik, który wykonuje obowiązki pod ścisłym nadzorem pracodawcy, w miejscu i czasie wyznaczonym przez niego, nie powinien podejmować innej współpracy na rzecz konkurencji. Drugi wariant to zakaz konkurencji już po ustaniu stosunku pracy. Wówczas pracownik zobowiązuje się (zwykle na określony czas) do niewchodzenia we współpracę z podmiotami, które można uznać za konkurencję byłego pracodawcy.
W jakim celu zawiera się umowę o zakazie konkurencji?
Umowa o zakazie konkurencji ma jasno określony cel – chroni ona interesy przedsiębiorstwa. Zabezpiecza pracodawcę przed pracą na rzecz innego podmiotu lub odejściem pracownika do konkurencyjnego podmiotu od razu po zakończeniu współpracy. W tym drugim przypadku były pracownik mógłby pomóc rozwinąć się konkurencji dzięki doświadczeniu zdobytemu w poprzednim miejscu pracy. Jednak na podstawie odpowiednich zapisów nie nastąpi to tuż po jego odejściu od dotychczasowego pracodawcy.
W jakich branżach zakaz konkurencji stosowany jest najczęściej?
Na takie rozwiązanie decydują się najczęściej pracodawcy z branż IT, podatkowych czy prawniczych. Wiedza w tych dziedzinach jest niezwykle cenna i daje realną przewagę na rynku.
Warto mieć na uwadze, że lojalka za szkolenie nie powinna być proponowana pracownikowi w momencie, kiedy jest on wysyłany na kursy obowiązkowe. Mogą to być szkolenia dotyczące:
- zasad BHP;
- ogólnych zasad funkcjonowania przedsiębiorstwa;
- zajęć instruktażowych na temat oferty firmy.
Jakie elementy powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji?
Umowa o zakazie konkurencji powinna składać się z kilku podstawowych elementów. Zawiera strony umowy i podstawowe dane ich dotyczące. W treści dokumentu konieczne jest dokładne określenie czasu jego obowiązywania. Zwykle okres trwania umowy o zakazie konkurencji pokrywa się z okresem trwania umowy o pracę, jednak zdarza się, że obejmuje także pewien czas po ustaniu zatrudnienia. W umowie powinien znaleźć się również zapis, który będzie definiował zakres zakazu. Oznacza to, pracodawca musi dokładnie sprecyzować, co jest zabronione pracownikowi. Właśnie tej kwestii warto poświęcić osobne akapity. Jeśli chcesz zobaczyć, jak wygląda gotowa umowa o zakazie konkurencji, pobierz bezpłatny wzór z naszej strony.
Czym dokładnie jest konkurencja?
Konkurencja jest to działalność podejmowana w takim samym zakresie oraz kierowana do tej samej grupy docelowej. Musi przynajmniej częściowo się pokrywać z zakresem działalności pracodawcy. Im większe podobieństwo występuje pomiędzy dwoma podmiotami, tym łatwiej stwierdzić występowanie działań konkurencyjnych, szczególnie gdy rywalizują w tym samym obszarze rynku. W związku z tym umowa o zakazie konkurencji zakazuje podejmowania przez pracownika działań, które w jakiś sposób zagrażają interesom pracodawcy.
Czym jest podejmowanie działań konkurencyjnych?
Przykładem działań konkurencyjnych jest więc w praktyce podejmowanie pracy na zlecenie podmiotu konkurencyjnego. Działaniem konkurencyjnym może być także branie udziału w przedsięwzięciach i transakcjach handlowych, które odnoszą się w jakimś stopniu do grupy docelowej pracodawcy. Warto w tym miejscu nadmienić, że pracodawca nie ma żadnego prawa do zakazywania pracownikowi rozwoju w postaci współpracy z podmiotami, które nie stanowią jego konkurencji. Działalność niekonkurencyjna nie jest traktowana jako łamanie zapisów umowy.
Umowa o zakazie konkurencji – formy działalności zakazanej
W interesie pracownika jest zdobycie szczegółowych informacji na temat tego, czego zakazuje mu pracodawca. Formy zabronionej działań powinny zostać precyzyjnie określone w umowie. Zakaz może obejmować wyłącznie pojedyncze aspekty, takie jak prowadzenie przedsiębiorstwa indywidualnie, ale może również rozciągać się na inne działalności. Pracodawca może zakazać wykonywania świadczeń konkurencji na podstawie umowy o dzieło oraz umowy o pracę. Często pojawia się również zakaz wchodzenia w spółki kapitałowe lub osobowe z podmiotami konkurencyjnymi.
Konsekwencje wynikające ze złamania umowy
Każda umowa o zakazie konkurencji powinna zawierać dokładne określenie tego, co grozi pracownikowi, który zdecyduje się na złamanie zobowiązań. Zwykle zostaje zobowiązany do naprawienia szkody, którą poniósł pracodawca. Jest to jednak dość ogólne stwierdzenie, ponieważ trudno określić konkretnie tego typu szkody. Takie sytuacje są rozwiązywane na podstawie zapisów Kodeksu pracy. Jeśli umowa zostaje złamana, w większości przypadków pracownik zostaje zwolniony bez okresu wypowiedzenia. Jest to możliwe, ponieważ wówczas orzeka się winę pracownika.
Czy zakaz konkurencji obowiązuje bez podpisania umowy?
Kodeks pracy jasno precyzuje obowiązki pracownika zatrudnionego na umowie o pracę. Powinien on dbać o dobro zakładu i ochronę jego mienia. Co więcej, zobowiązany jest do utrzymania w tajemnicy informacji poufnych, ponieważ mogłyby one narazić pracodawcę na szkodę. Pracownik na umowie o pracę ma także obowiązek zachowania postawy lojalnej wobec pracodawcy. Choć nie są to zapisy tak restrykcyjne i wyrażone wprost, to w istocie okazują się zbliżone do zakazu konkurencji. Można więc uznać, ze w momencie, gdy występuje stosunek pracy, pracownik jest zobowiązany do ochrony interesów pracodawcy.
Jak rozwiązać umowę o zakazie konkurencji?
Umowa o zakazie konkurencji może zostać rozwiązana i w ten sposób pracodawca znosi pracownika ów zakaz. W związku z tym, gdy umowa przestaje być ważna, pracownik może podejmować się współpracy z podmiotami konkurencyjnymi. W po rozwiązaniu takiej umowy pracodawca nie może domagać się odszkodowania za ewentualne działania pracownika na rzecz konkurencji.
W jakich sytuacjach umowa lojalnościowa z pracownikiem przestaje obowiązywać?
Pomimo tego, że umowa lojalnościowa jest zabezpieczeniem dla pracodawcy, nie daje mu nieograniczonych praw względem zatrudnionego. Pracownik nie będzie zobowiązany do respektowania zapisów umieszczonych w dokumencie w momencie, kiedy zatrudniający będzie nadużywał swoich praw, usprawiedliwiając się umową o zatrudnienie, nie wypłacając terminowo wynagrodzenia lub stosując mobbing wobec pracownika.
Na co powinien zwrócić uwagę pracownik, podpisując umowę lojalnościową?
Dobrą decyzją pracownika będzie skonsultowanie zapisów umowy lojalnościowej z prawnikiem. Dzięki jego wskazówkom oraz profesjonalnej wiedzy zatrudniony będzie mógł uniknąć podpisania dokumentu, który będzie stawiał go w mocno niekorzystnej sytuacji względem pracodawcy. Oprócz tego – dzięki wprowadzeniu stosownych zapisów w umowie lojalnościowej – pracownik może również uniknąć wyższej kary umownej.
Czy pracownik może odmówić podpisania umowy?
Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy wynika z przepisów Kodeksu pracy. Odrębna umowa może zostać przygotowana w celu zaakcentowania istotności zakazu. Mimo że pracownik może odmówić podpisania umowy, może to naruszyć współpracę. Pracodawca może wypowiedzieć umowę, gdy pracownik odmówi podpisania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy lub o zakazie konkurencji w trakcie pracy. Jeżeli pracownik chce utrzymać pracę i otrzymywać wynagrodzenie, musi podpisać umowę i poddać się zakazowi konkurencji w czasie stosunku pracy lub na innej zasadzie, w zależności od zapisu umowy.
Czy umowa lojalnościowa to dobre rozwiązanie?
Umowa dotycząca zakazu konkurencji jest bez wątpienia rozwiązaniem korzystnym dla pracodawcy i zakładu pracy. Zatrudniony przed podpisaniem dokumentu powinien jednak skrupulatnie – najlepiej po konsultacji z prawnikiem – zweryfikować wszystkie warunki umowy. Dzięki temu uniknie ryzyka nadużyć ze strony pracodawcy.
Umowa o zakazie konkurencji – wzór
Jeżeli chcesz zapoznać się z treścią umowy, której poświęciliśmy artykuł, możesz to zrobić już teraz. W załączniku znajduje się wzór umowy o zakazie konkurencji (do pobrania za darmo). Możesz wybrać format PDF lub docx.
| Pobierz wzór w .pdf | |
| Pobierz wzór w .docx | |
Prawo pracy chroni zarówno pracownika jak i pracodawcę. Pamiętaj jednak, że działania na rzecz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy mogą ściągnąć na pracownika poważne konsekwencje, czyli rozwiązanie umowy z jego winy. Właśnie dlatego przestrzeganie zapisów umowy jest tak istotne.