Co to jest kradzież tożsamości?
Kradzież tożsamości jest to bezprawne przechwycenie i wykorzystanie naszych danych osobowych takich jak: PESEL, imię i nazwisko, e-mail lub adres zameldowania w celu dokonania przestępstwa. Do kradzieży tożsamości może dojść w Internecie lub w realnym świecie.
Skradziona tożsamość może zostać wykorzystana do:
- wyłudzenia kredytu,
- wynajęcia mieszkania w celu kradzieży wartościowego sprzętu,
- prowadzenia fałszywej firmy i wyłudzania zwrotu podatku,
- dokonywania zakupów on-line i na raty,
- kradzieży wypożyczonego samochodu,
- podpisania umowy z operatorem telekomunikacyjnym,
- wciągnięcia w proces prania brudnych pieniędzy,
- założenia fałszywego konta internetowego lub profilu w celu zniszczenie reputacji.
Kradzież cudzej tożsamości jest występkiem określonym w art. 190 k.k. Osoba, która podszywa się pod inną osobę w celu wyrządzenia szkody osobistej lub majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Z najnowszych badań przeprowadzonych przez Quality Watch dla BIK wynika, że:
- 41% Polaków doświadczyło osobiście, co najmniej jednego zagrożenia wyłudzeniem,
- 62% Polaków doświadczyło bezpośrednio lub pośrednio co najmniej jednego zagrożenia wyłudzeniem.
Badanie przeprowadzono w dniach 1-3 października 2022 r. na próbie 1089 osób.
Jak przechowywać dokumenty, żeby zapobiec kradzieży naszych danych?
Jak się chronić przed kradzieżą tożsamości? Na pewno warto przestrzegać poniższych zasad udostępniania i przechowywania dokumentów:
- Dokumenty tożsamości trzymamy w bezpiecznym miejscu.
- Nie kopiujmy dowodu osobistego i nie udostępniajmy go innym osobom, jeżeli nie jest to konieczne.
- Nie pozostawiajmy dokumentów tożsamości bez nadzoru (np. gdy wypożyczamy sprzęt sportowy). Nie wiemy, co może się z nimi stać podczas naszej nieobecności.
- Niszczymy stare dokumenty i korespondencję papierową.
- Nie podawajmy swoich danych osobom trzecim, jeżeli nie jesteśmy pewni ich tożsamości. Ktoś może podszywać się np. pod pracownika banku.
Warto także dodać, że żadna instytucja nie może wymagać od nas pozostawienia dokumentu tożsamości.
Jakich zasad przestrzegać w Internecie, żeby nie paść ofiarą kradzieży danych?
Powinniśmy również wiedzieć, jak się chronić przed kradzieżą tożsamości w Internecie. Poznajmy zasady rządzące bezpieczeństwem w sieci:
- wybierajmy bezpieczne sklepy internetowe,
- dokonujmy płatności, wykorzystując certyfikowanych pośredników,
- nie otwierajmy e-maili nieznanego pochodzenia,
- używajmy silnych haseł i zmieniajmy je regularnie,
- nigdy nie podawajmy loginów i haseł innym osobom,
- jeśli w adresie internetowym banku nie ma frazy https, to nie zostawiamy w nim żadnych danych,
- wylogowujmy się z bankowości internetowej po zakończeniu transakcji,
- uważajmy na ataki phisingowe, czyli wiadomości wysyłane za pomocą e-mail lub sms, np. podszywanie się pod kuriera, który prosi o dokonanie wpłaty,
- używajmy oprogramowania pochodzącego z autoryzowanych źródeł i programów antywirusowych.
Jak zapobiec konsekwencjom kradzieży danych?
Konsekwencje kradzieży danych mogą być poważne, jak np. wyłudzenie kredytu na nasze nazwisko. Możemy jednak zminimalizować skutki utraty danych, podejmując konkretne działania.
Jeżeli zgubimy dowód osobisty, od razu zgłośmy ten fakt w urzędzie gminy. W przypadku kradzieży dokumentów lub danych osobowych należy jak najszybciej udać się na policję.
Samo zgłoszenie zgubienia lub kradzieży dokumentów nie wystarczy. Konieczne jest również zastrzeżenie dokumentów w Systemie Dokumentów Zastrzeżonych. Jest to baza dokumentów zaginionych prowadzona przez Związek Banków Polskich. Jak to zrobić?
Dokument tożsamości można zastrzec w banku, w BIK-u (Biuro Informacji Kredytowej) lub za pomocą profilu zaufanego. Informacja dotrze do kilkunastu tysięcy placówek, operatorów telekomunikacyjnych i firm, które przystąpiły do programu.
Jeżeli obawiamy się zgubienia lub kradzieży dokumentu tożsamości, możemy skorzystać z usługi BIK. Najpierw należy założyć konto w BIK. W tym celu wykorzystujemy ważny dokument tożsamości, np. dowód osobisty.
Zakładając konto w BIK, uzyskujemy dostęp do bezpłatnej usługi zastrzegania dokumentów. W przypadku zaginięcia dokumentu wystarczy się zalogować i jednym kliknięciem zastrzec dokument. Co więcej, w BIK możemy dodać drugi dokument tożsamości np. paszport, który również, w razie potrzeby, możemy szybko zastrzec.
Ważne – konto w BIK musi zostać założone zanim stracimy dokument tożsamości. Zastrzeżenie go bez wcześniejszej rejestracji w systemie nie będzie możliwe!
Często obawiamy się, że przestępca użyje skradzionych danych do wyłudzenia kredytu. Dlatego warto aktywować Alerty BIK. W chwili, gdy ktoś będzie chciał zaciągnąć kredyt lub pożyczkę, korzystając z naszych danych, od razu otrzymamy z BIK wiadomość e-mail lub SMS.
Co zrobić, gdy podejrzewamy, że wyłudzono kredyt na nasze nazwisko? W takiej sytuacji pobieramy Raport BIK, z którego dowiemy się, jakie zobowiązania zostały zaciągnięte na nasze dane. Jeśli zobaczymy, że w Raporcie BIK jest jakiś kredyt lub pożyczka, których nie zaciągaliśmy, zgłośmy to na policję.
Materiał promocyjny
- Całkowity koszt kredytu – co warto wiedzieć?
- Kredyt gotówkowy z karencją: na czym polega i dla kogo jest przeznaczony?
- Kiedy najlepiej nadpłacać kredyt gotówkowy?
- Jak budowanie rozpoznawalności w Internecie pomaga się rozwijać i pokonywać przeszkody w trudnych czasach
- Kredyt hipoteczny ze stałym oprocentowaniem – co warto o nim wiedzieć?
Zobacz również:
