Konstrukcje pracujące pod wysokim ciśnieniem lub takie, na które działają duże obciążenia czy naprężenia – w ich przypadku przeprowadzenie odpowiednich pomiarów, które pozwolą wykryć nieprawidłowości, jest naprawdę kluczowe. Źle wykonane złącze spawane nie będzie miało dużego znaczenia na przykład w przypadku metalowego ogrodzenia, ale już ogromne w zbiorniku ciśnieniowym, rurociągu czy karoserii samochodowej. Jak przeprowadza się badania nieniszczące NDT i co można dzięki nim wykryć?
Badania nieniszczące powierzchniowe i objętościowe – co wykrywają?
Niebezpieczeństwo związane z użytkowaniem konstrukcji metalowych (ale nie tylko) polega na tym, że problemy zazwyczaj nie są widoczne gołym okiem. O ile duże pęknięcia czy inne uszkodzenia mechaniczne można zidentyfikować gołym okiem, tak jest to już znacznie trudniejsze w przypadku połączeń spawanych, które zostały wykonane nieprawidłowo. Problem jest też istotny w przypadku elementów kutych, odlewanych czy ciągnionych. W ich przypadku nieciągłości i inne wady materiałowe mogą znajdować się głęboko w materiale, a do stwierdzenia ich obecności są konieczne drogie metody objętościowe.
Badania nieniszczące powierzchniowe to najpopularniejsze metody NDT (Non Destructive Testing) i zarazem najtańsze – przede wszystkim są używane do kontroli połączeń spawanych, rzadziej do oceny stanu powierzchni elementu czy materiału.
Przeprowadzanie badań nieniszczących powierza się akredytowanym laboratoriom, takim jak Technic Control. W przypadku całych konstrukcji czy wyjątkowo dużych elementów badanie obiektu przeprowadza się bezpośrednio na miejscu, w firmie klienta.
Rodzaje badań nieniszczących
Najtańszą metodą i jednocześnie najbardziej podstawową jest badanie wizualne VT – wystarczające w przypadku niewymagających i prostych spoin. Nie wymaga skomplikowanej aparatury (w przypadku bardziej skomplikowanych elementów konieczne jest użycie endoskopu) i pozwala szybko wykryć większość wad: nieciągłości, brak przetopu, wady kształtu etc. Niestety jest to badanie wolne i nie nadaje się do produkcji seryjnej – specjalista może wykonywać badanie wizualne tylko jednego elementu naraz.
Znacznie szybsze techniki badań nieniszczących powierzchniowych to:
- badanie magnetyczno-proszkowe MT;
- badanie penetracyjne PT.
Metoda badania magnetyczno-proszkowego polega na wykorzystaniu specjalnego proszku magnetycznego, który oddziałuje z zewnętrznym polem magnetycznym. Każde zaburzenie struktury proszku oznacza zaburzenie pola magnetycznego, powstałego w wyniku oddziaływania z wadą spoiny lub materiału (nieciągłością czy pęcherzem powietrza). Można jej używać wyłącznie z materiałami ferromagnetycznymi, podatnymi na namagnesowanie.
Bardziej uniwersalna metoda to badanie penetracyjne PT, które polega na zanurzeniu badanego fragmentu w cieczy z dodatkiem barwnika. Po upływie określonej ilości czasu barwnik osiada na powierzchni, z której następnie jest usuwany za pomocą czyściwa. Użyty wyzwalacz reaguje z barwnikiem, który pozostał na materiale we wgłębieniach i innych wadach powierzchniowych. Pozwala to na szybkie wykrycie problemów, także w wielu elementach jednocześnie, Minusem tej metody jest konieczność dobrego przygotowania (wyczyszczenia) powierzchni przed i po badaniu, a także brak skuteczności w badaniu materiałów porowatych.
Dwie metody objętościowe to badanie radiograficzne RT i badanie ultradźwiękowe UT. To pierwsze to doskonale znany wszystkim rentgen – wady w materiale (pustki, nieciągłości) są widoczne na kliszy. W przypadku ultradźwięków badane są odbicia fali rozchodzącej się po materiale. Odbite fale są wykrywane przez detektor.
Różne metody badań nieniszczących pozwalają na szybkie i stosunkowo tanie wykrycie wad (przede wszystkim w połączeniach spawanych), których zignorowanie lub przeoczenie mogłoby doprowadzić do bardzo poważnych i kosztownych, a nawet groźnych awarii! W przypadku konstrukcji kluczowych dla funkcjonowania firmy lub używanych przez pracowników tego typu badania powinny być przeprowadzane regularnie, żeby odpowiednio wcześnie zidentyfikować ewentualne problemy i móc im przeciwdziałać.
- Badania nieniszczące NDT – na czym polegają?
- Badanie rynku branży elektromobilnej – jak przeprowadzić?
- Jak zaangażowanie pracowników wpływa na ich wyniki?
- Oczyszczacz powietrza do biura – ranking 2023
- Badania CAWI. Czy mogą być przydatne dla firmy?
Zobacz również:
