Skarga pauliańska to użyteczny mechanizm prawny. Dzięki niemu wierzyciel może dochodzić swoich praw w sytuacji, kiedy dłużnik z obawy przed egzekucją komorniczą wyzbył się osobistego majątku na rzecz innych osób, np. członków rodziny, partnera czy przyjaciół. Jak działa w praktyce i jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać ze skargi pauliańskiej? Podpowiadamy.
Kilkanaście miesięcy temu Katarzyna wzięła prywatną pożyczkę gotówkową na dużą kwotę. Z powodu nieprzewidzianych zdarzeń kobieta straciła finansową płynność i co za tym idzie — nie była w stanie terminowo spłacać rat. Pożyczkodawca szybko rozpoczął działania windykacyjne — najpierw miękkie, a następnie twarde. Jako że nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów, skierował sprawę na drogę sądową. Sąd uznał zasadność jego roszczeń, wydając nakaz zapłaty. Ten opatrzony klauzulą wykonalności stał się podstawą do rozpoczęcia egzekucji komorniczej. Aby uniknąć utraty majątku, Katarzyna podpisała ze swoim synem Krzysztofem umowę darowizny, przekazując mu nieruchomość oraz auto osobowe. Czy takie działanie uchroni ją przed konsekwencjami zadłużenia?
Wielu dłużników, którzy wiedzą, że ich majątek już niebawem stanie się przedmiotem egzekucji komorniczej, zrobi niemal wszystko, aby go nie stracić. W akcie desperacji zadłużeni wyzbywają się nieruchomości i ruchomości na rzecz osób trzecich, najczęściej przyjaciół lub członków rodziny. Choć wielu z nich ma pewność, że taki ruch, jest w stanie uchronić ich przed egzekucją komorniczą, wcale tak nie jest. Wszystko za sprawą skargi pauliańskiej.
Czym jest skarga pauliańska?
Skarga pauliańska to mechanizm prawny, który pozwala wierzycielom dochodzić swoich praw, jeśli dłużnicy, w obawie przed egzekucją komorniczą, wyzbywają się majątku na rzecz osób trzecich. Co ważne, skarga ma zastosowanie nie tylko w sytuacjach, kiedy zadłużony przekaże bliskim składniki majątku już po zaistnieniu roszczenia. Ze skargą może wystąpić także przyszły wierzyciel, czyli osoba, która w momencie wyzbywania się majątku przez dłużnika nie miała wobec niego żadnych roszczeń pieniężnych, a uzyskała je dopiero później. Często zdarza się bowiem, że pozbywanie się istotnych części majątku, uczestnicy obrotu prawno-gospodarczego traktują niczym… zabezpieczenie na wypadek porażki i długów. Jeśli nie dysponują nieruchomościami ani ruchomościami o istotnej wartości, komornik nie może przecież „nic z nich ściągnąć”.
Kiedy można skorzystać ze skargi pauliańskiej?
Ze skargi pauliańskiej mogą skorzystać osoby fizyczne i przedsiębiorcy. Warunkiem jest konieczność spełnienia (w sposób łączny) określonych warunków. Jakich?
- Musi istnieć wierzytelność.
- Pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią musi dojść do określonej czynności prawnej. Może być to np. sprzedaż mienia czy zawarcie umowy darowizny.
- Musi dojść do pokrzywdzenia wierzyciela rozumianego jako świadome (z premedytacją) pozbycie się majątku przez dłużnika.
- Musi dojść do osiągnięcia korzyści majątkowej przez osobę trzecią.
- Osoba trzecia musi wiedzieć (lub przy zachowaniu należytej staranności może się dowiedzieć), że działania dłużnika są świadome, a ich celem jest pokrzywdzenie wierzyciela.
Reasumując, aby skorzystanie ze skargi pauliańskiej było możliwe, musi istnieć pewna wierzytelność pieniężna — dług będący przedmiotem sporu stron. Działania dłużnika polegające na wyzbyciu się majątku muszą być zamierzone i realizowane celem pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia, która przejęła majątek, musi o tym wiedzieć (lub może się dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności). Z całej „operacji” musi także uzyskać konkretną korzyść majątkową.
Jak wnieść skargę pauliańską?
Aby skorzystać ze skargi pauliańskiej, musisz wnieść do sądu (właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego) pozew dotyczący uznania czynności prawnej za bezskuteczną. Co ważne, musisz skierować go nie przeciwko dłużnikowi, lecz przeciwko osobie trzeciej, która odniosła korzyść z czynności prawnej dokonanej z dłużnikiem oraz opcjonalnie — także przeciwko jej spadkobiercom. Aby skarga pauliańska spełniła swoje zadanie, należy złożyć ją w terminie pięciu lat od daty czynności prawnej, którą chcesz uznać za bezskuteczną.
Konsekwencje wniesienia skargi pauliańskiej, czyli co może zyskać wierzyciel?
Skarga pauliańska ma na celu ochronę interesów wierzyciela. Jeśli sąd uzna zasadność jego roszczeń, czynność prawna dokonana przez dłużnika na rzecz osoby trzeciej będzie bezskuteczna. Choć majątek dłużnika nie wróci w jego ręce, komornik będzie mógł zrealizować postępowanie egzekucyjne z jego składników. A wierzyciel będzie miał duże szanse na odzyskanie swoich pieniędzy.
- Co to jest skarga pauliańska i kiedy jest stosowana? Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika
- Przedawnienie roszczeń – co oznacza termin z kodeksu cywilnego?
- Weksel in blanco – jak go wypisać i czym różni się od zwykłego weksla? Poznaj prawo wekslowe
- Rękojmia – co to jest? Jak może uchronić cię przed szkodami? Różnice między rękojmią a gwarancją
- Okres ochronny przed emeryturą – ile trwa? Jakiemu pracownikowi przysługuje ochrona przedemerytalna?
