Podatek katastralny to jedna z tych danin, które wywołują wiele kontrowersji. Od lat stanowi on przedmiot publicznych debat. Czy obecnie występuje w Polsce? Poznaj najważniejsze informacje o tej formie podatkowej.
Przekonaj się, w jakich państwach funkcjonuje obecnie ten podatek. Czym jest wartość katastralna nieruchomości i od czego zależy? Jakie są zalety i wady omawianej daniny? Poznaj odpowiedź na kluczowe pytanie, z którym wiąże się podatek katastralny – od kiedy w Polsce może obowiązywać ta danina?
Co to jest podatek katastralny?
Warto na początku wiedzieć, co to jest podatek katastralny. Jest to metoda opodatkowania nieruchomości, w której wysokość daniny nie jest zależna od powierzchni, ale od wartości danego obiektu. Stąd też podatek katastralny bywa czasami określany jako podatek ad valorem. Z łaciny oznacza to „od wartości”.
Jak obliczany jest podatek? Podstawowa wytyczna to tak zwana wartość katastralna nieruchomości. Jest ona określana w drodze stosownych ekspertyz i stanowi fundament dalszego procesu podatkowego.
Wartość katastralna nieruchomości – co to takiego?
Czym w takim razie jest wartość katastralna nieruchomości? To wartość danego obiektu, która jest ustalana w wyniku procesu powszechnej taksacji nieruchomości. Działanie to jest przeprowadzane w określonych okresach.
Określenia wartości podejmuje się wyznaczony do tego celu rzeczoznawca. Określa on między innymi to, jakie nieruchomości są reprezentatywne pod względem wartości dla danej gminy. Następnie te dane są porównywane do konkretnej nieruchomości, która podlega szacunkowi. Tworzone w ten sposób są tak zwane tabele i mapy taksacyjne. Zawierają one przekrojowe informacje na temat wartości nieruchomości w danym regionie i pomagają w określeniu wysokości podatku katastralnego.
Definicja wartości katastralnej znajduje się w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Jednak nie oznacza to, że wartość ta jest już teraz ustalana w Polsce. Proces powszechnej taksacji nieruchomości wciąż bowiem nie został zainicjowany proces wprowadzenia podatku katastralnego. Termin jego rozpoczęcia może być określony w przyszłości poprzez odpowiednie akty prawne.
Wysokość katastralnego podatku od nieruchomości. Czy zostanie wprowadzony w Polsce?
Z powyższego łatwo można wywnioskować, że obecnie podatek katastralny w Polsce nie funkcjonuje. Potencjalne poprowadzenie procesu taksacji nieruchomości nie musi z kolei oznaczać, że zostanie on wprowadzony. Proces ten może być istotny także z innych powodów, nie tylko związanych z tak zwanym katastrem.
Gdyby jednak podatek katastralny miał zaistnieć w polskim systemie podatkowym, byłby ściśle powiązany z określonymi cechami nieruchomości. Jakimi? Do najważniejszych czynników, które miałyby wpływ na wysokość podatku, należałoby zaliczyć:
- stan prawny nieruchomości;
- stan techniczny budynku;
- lokalizację nieruchomości;
- metraż;
- rodzaj nieruchomości – np. dom, blok mieszkalny itp.
To właśnie na podstawie powyższych wyznaczników rzeczoznawcy dokonywaliby oceny wartości nieruchomości. Tworzyliby oni odpowiednie mapy wartości nieruchomości w Polsce oraz stosowne przeliczniki. Korzystając z tych danych, urzędy gmin mogłyby określać wysokości podatku. Tak jak teraz właśnie gminy określają wartość podatku od nieruchomości.
Zalety i wady – wpływ podatku na rynek nieruchomości
Omawiana danina to rozwiązanie nader kontrowersyjne. Listy jego potencjalnych zalet oraz wad są dość długie. Czy jedne przeważają nad drugimi? A może się równoważą? W tym przypadku liczba opinii równa się liczbie wypowiadających się ekspertów. Przytoczmy kluczowe argumenty.
Podatek katastralny – potencjalne zalety
Do najważniejszych zalet, na które wskazują zwolennicy podatku katastralnego, możemy zaliczyć między innymi:
- potencjalny wpływ na harmonijną urbanizację – zwolennicy argumentują, że poprzez ten podatek jednostki samorządu terytorialnego będą wspierać rozwój miast i dostępność lokali wysokiej klasy, licząc następnie na wyższe zyski podatkowe;
- zwiększenie dochodów jednostek samorządu terytorialnego – w przypadku Polski byłyby to gminy;
- pozytywny wpływ na obrót nieruchomościami;
- korzyści społeczne i sprawiedliwość – idąc za ideą, wedle której właściciel droższej nieruchomości, czyli bogatszy człowiek, zapłaci wyższy podatek;
- ograniczenie spekulacji nieruchomościami.
Podatek katastralny – potencjalne wady
Pesymistyczna wizja owego podatku zakłada, że wbrew pozorom wcale nie wpłynąłby pozytywnie na krajobraz urbanizacji w kraju. Oto najważniejsze wady, na które wskazują krytycy rozwiązania, jakim jest podatek katastralny:
- wysokie koszty administracyjne, wynikające chociażby z konieczności prowadzenia procesu taksacji nieruchomości;
- wysokie koszty wdrożenia podatku – konieczność aktualizacji ewidencji gruntów;
- możliwość wystąpienia niesprawiedliwości społecznych – na przykład, gdy osoba posiadająca relatywnie wartościową nieruchomość nie legitymuje się wysokimi dochodami;
- wzrost podatków dla właścicieli wiele wartych nieruchomości, który mógłby spowodować znaczące podwyżki kosztów najmu;
- negatywny wpływ na modernizację nieruchomości – właściciele unikaliby przeprowadzania remontów, obawiając się wzrostu wysokości podatku.
Nietrudno zauważyć, że argumenty przeciwników i zwolenników podatku kładą akcenty na przeciwstawne kwestie. Tym samym pytanie o podatek katastralny w istocie jest szersze – jest to pytanie o wizję społeczeństwa w ogóle.
Podatek katastralny w Europie i na świecie
Gdzie obecnie występuje podatek katastralny? Przykładem mogą być Stany Zjednoczone. W tym kraju waha się na poziomie od 2% do 2,5%. Z kolei w Singapurze stawki podatku różnią się w zależności od przeznaczenia budynku. Gdy właściciel sam w nim zamieszkuje, podatek wynosi 4%. Zaś, gdy nieruchomość jest przeznaczona pod wynajem, podatek wzrasta aż do 10%.
W Europie również występują różnorodne podejścia do tej daniny. W Wielkiej Brytanii najmniej wartościowe nieruchomości objęte są podatkiem o wysokości 0,5%, zaś te bardziej wartościowe – podatkiem jednoprocentowym. Wysokość daniny jest przy tym ustalana przez lokalne samorządy. Z kolei Belgowie i Francuzi nie pobierają podatku od zwykłej wartości nieruchomości, ale od wysokości potencjalnego dochodu, jaki ta mogłaby przynieść jej właścicielowi na przestrzeni roku.
Katastralny podatek występuje także w Hiszpanii, Szwecji, Irlandii oraz Niemczech. W przypadku zachodnich sąsiadów podstawowa składka podatkowa mieści się w przedziale 0,26% do 1%. Stawki różnią się w zależności od regionów. Oryginalne podejście do podatku prezentują Szwedzi. W tym kraju maksymalna stawka podatkowa wynosi 0,75%. Jednak, co bardzo istotne, podatek nie może być wyższy niż 6 tys. koron (ok. 2700 zł), gdy dotyczy osoby fizycznej.
Kataster domów, mieszkań i pustostanów – od kiedy w Polsce?
Kiedy pojawi się podatek katastralny w Polsce? To kwestia, która od pewnego czasu żywo interesuje wielu podatników w kraju. Wygląda jednak na to, że najprostsza odpowiedź na postawione wyżej pytanie brzmi – nieprędko, a raczej nigdy.
Wprowadzenie tego rozwiązania oznaczałoby znaczne problemy dla wielu Polaków. Wzrost podatków od nieruchomości byłby duży. Szczególnie odczuliby go właściciele nieruchomości znajdujących się w większych miastach. To jeden z powodów, dla których kolejne ekipy rządzące unikają podatku katastralnego. Mogłoby to być bowiem nie tylko nieskuteczne ekonomiczne, ale także ryzykowne politycznie.
Spójrz na konkretny przykład. Gdyby podatek katastralny był w Polsce relatywnie niski i wynosił 1%, właściciel mieszkania wartego 400 tys. zł, musiałby rocznie wnieść opłatę wynoszącą aż 4 tys. zł. Obecnie danina, którą ponosi, liczona jest zaś nie w tysiącach, ale w setkach złotych. Oczywiście, można by zastosować model szwedzki i określić maksymalną dopuszczalną kwotę podatku.
W lutym 2021 roku Ministerstwo Finansów odniosło się do hipotetycznego wprowadzenia tej daniny w Polsce. Stwierdzono jednoznacznie, że podatek katastralny w najbliższej przyszłości nie zostanie wprowadzony. Wpis ministerstwa w jednym z mediów społecznościowych brzmiał: „MF nie prowadzi prac, których skutkiem byłoby określenie zasad pobierania podatku od nieruchomości, opartego na wartości nieruchomości”.
Potencjalny kataster nieruchomości w Polsce to nie tylko wzrost samych danin dla wielu obywateli. To najpewniej również skokowy wzrost cen najmu, a także niezwykle skomplikowany proces organizacyjny. Z tych wszystkich powodów szanse na jego wprowadzenie są małe.
Podatek katastralny – odległa i alternatywna przyszłość
Jak wynika z powyższych informacji, potencjalne wprowadzenie tego rozwiązania do polskiego systemu podatkowego można traktować w kategoriach hipotezy. Wszystkie potencjalne wady tej formy podatku od nieruchomości najpewniej okazałyby się bowiem szczególnie dotkliwe w polskim krajobrazie gospodarczym.
Wiedzę o podatku katastralnym warto jednak przyswoić. Może okazać się przydatna w przypadku zakupu nieruchomości za granicą. Właściciele lokali położonych w Polsce mogą spać spokojnie. Podatek katastralny raczej ich nie dosięgnie, a podatek od nieruchomości w Polsce dalej będzie rozliczany na dotychczasowych zasadach.
ŹRÓDŁA
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Podatek-katastralny-czy-bylby-katastrofa-dla-wlascicieli-mieszkan-w-Polsce-3447990.html (stąd jedynie definicja podatku)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Warto%C5%9B%C4%87_katastralna_nieruchomo%C5%9Bci
https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/prawo-i-podatki/podatek-katastralny-czy-zostanie-wprowadzony-w-polsce/hs8vgt0
https://tvn24.pl/biznes/pieniadze/podatek-katastralny-co-to-jest-i-ile-wynosi-w-innych-krajach-5337273
- Podatek cukrowy – czy obejmuje tylko słodzone napoje? Sprawdź, co konsumenci muszą wiedzieć o wprowadzonej opłacie za cukier
- Podatek handlowy – czym jest ta danina? Kto ją płaci od przychodu? Sprawdź!
- Podatki w Polsce – ile ich jest? Przekonaj się, jak liczne są podatki obowiązujące w Polsce!
- Podatek od wzbogacenia – ile wynosi? Kiedy należy go zapłacić?
- Podatek solidarnościowy – najważniejsze informacje. Poznaj podstawę obliczenia daniny solidarnościowej
