Choroby zawodowe rolników – czym są i jak powstają?
Choroby zawodowe rolników to schorzenia, które powstają w związku z pracą w gospodarstwie rolnym. Aby choroba została uznana za zawodową, musi znajdować się w oficjalnym wykazie chorób zawodowych określonym w przepisach. Wykaz ten obejmuje 26 chorób i grup chorobowych, wśród których znajdują się m.in. borelioza, pylica płuc, astma oskrzelowa czy alergiczny nieżyt nosa.
Choroby zawodowe rolników powstają na skutek długotrwałego narażenia na szkodliwe czynniki występujące w środowisku pracy. Mogą to być czynniki biologiczne (np. bakterie, wirusy, grzyby), chemiczne (np. pestycydy, nawozy), fizyczne (np. hałas, wibracje) czy też związane ze sposobem wykonywania pracy (np. wymuszona pozycja ciała, powtarzalne ruchy).
Czynniki ryzyka chorób zawodowych w rolnictwie
Na rozwój chorób zawodowych rolników wpływa wiele czynników związanych ze specyfiką pracy w gospodarstwie rolnym. Do najważniejszych należą:
- kontakt z pyłami organicznymi i nieorganicznymi, np. podczas prac polowych, w silosach zbożowych, oborach. Może to prowadzić do rozwoju pylicy płuc czy alergii;
- narażenie na chemiczne środki ochrony roślin i nawozy sztuczne. Substancje te wchłaniają się przez drogi oddechowe i skórę, powodując zatrucia, alergie, a nawet nowotwory;
- kontakt z czynnikami biologicznymi – bakteriami, wirusami, grzybami, pasożytami. Źródłem zakażeń są zwierzęta hodowlane, skażona woda, gleba, rośliny. Może to prowadzić do chorób odzwierzęcych;
- narażenie na hałas i wibracje, np. podczas pracy z maszynami rolniczymi. Skutkiem może być uszkodzenie słuchu czy zespół wibracyjny;
- obciążenie układu ruchu wynikające z pracy fizycznej, wymuszonej pozycji ciała, powtarzalnych ruchów. Prowadzi to do zmian zwyrodnieniowych, dyskopatii, zespołów bólowych.
Najczęstsze choroby zawodowe rolników
Wśród najczęściej rozpoznawanych chorób zawodowych rolników znajdują się:
- choroby zakaźne i pasożytnicze, głównie borelioza i kleszczowe zapalenie opon mózgowych przenoszone przez kleszcze. Rolnicy są szczególnie narażeni ze względu na pracę w terenie, wśród roślinności;
- choroby układu oddechowego, takie jak astma oskrzelowa, pylica płuc, alergiczny nieżyt nosa. Przyczyną są pyły organiczne i nieorganiczne oraz substancje chemiczne drażniące drogi oddechowe;
- choroby skóry, głównie alergiczne kontaktowe zapalenie skóry. Wywołują je substancje chemiczne, rośliny, produkty naftowe, guma;
- przewlekłe choroby układu ruchu spowodowane sposobem wykonywania pracy. Należą do nich zmiany zwyrodnieniowe, dyskopatia, zespoły bólowe kręgosłupa;
- uszkodzenie słuchu wywołane hałasem. Przyczyną jest praca z głośnymi maszynami i urządzeniami bez odpowiedniej ochrony;
- choroby obwodowego układu nerwowego, np. zespół cieśni nadgarstka, zespół rowka nerwu łokciowego. Powoduje je powtarzanie tych samych ruchów, ucisk, wibracje.
Zapobieganie chorobom zawodowym rolników
Aby zapobiegać chorobom zawodowym rolników, konieczne jest wdrażanie działań profilaktycznych i przestrzeganie zasad BHP. Ważne jest m.in.:
- stosowanie środków ochrony indywidualnej – masek, rękawic, okularów, odzieży ochronnej, wkładek do uszu. Chronią one przed wdychaniem pyłów, kontaktem z substancjami chemicznymi, hałasem. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas pracy z maszynami, pojazdami, narzędziami. Istotne są szkolenia, instrukcje obsługi, przeglądy techniczne sprzętu. Ograniczanie narażenia na czynniki szkodliwe, np. pyły, chemikalia, poprzez hermetyzację procesów, wentylację, odpowiednie przechowywanie substancji;
- ergonomiczna organizacja pracy, stosowanie urządzeń ułatwiających pracę fizyczną, robienie przerw, zmiana pozycji ciała;
- profilaktyczne badania lekarskie pozwalające wcześnie wykryć chorobę zawodową lub przeciwwskazania do pracy w narażeniu;
- edukacja rolników w zakresie zagrożeń, profilaktyki chorób zawodowych, promocja bezpiecznych metod pracy.
Choroby zawodowe rolników to poważny problem zdrowotny i społeczny. Specyfika pracy w rolnictwie sprawia, że farmerzy są narażeni na wiele szkodliwych czynników. Olbrzymie znaczenie w zapobieganiu tym chorobom ma przestrzeganie zasad BHP, stosowanie środków ochrony, profilaktyka medyczna i edukacja. Tylko kompleksowe działania mogą poprawić stan zdrowia rolników i ograniczyć skalę problemu chorób zawodowych w tej grupie.
- None Found
