Czym jest pylica płuc, choroba zawodowa górników?
Pylica płuc to przewlekła choroba układu oddechowego, zaliczana do grupy chorób zawodowych górników. Schorzenie to rozwija się na skutek długotrwałego wdychania pyłu węglowego, krzemionkowego lub azbestowego, które odkładają się w płucach, prowadząc do zwłóknienia tkanki płucnej.
Pylica płuc jest chorobą nieuleczalną i postępującą. Wraz z upływem czasu i dalszą ekspozycją na szkodliwe czynniki dochodzi do stopniowego pogarszania funkcji płuc. W wyniku tego w zaawansowanym stadium choroby prowadzi do niewydolności oddechowej i inwalidztwa.
Czynniki ryzyka rozwoju pylicy płuc
Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju pylicy płuc jest długotrwała praca w środowisku o wysokim zapyleniu. Dotyczy to przede wszystkim górników pracujących pod ziemią, narażonych na wdychanie pyłu węglowego, krzemionkowego lub azbestowego.
Ryzyko rozwoju choroby wzrasta wraz z czasem pracy w szkodliwych warunkach oraz z poziomem zapylenia. Istotne znaczenie ma również rodzaj wdychanego pyłu – najbardziej szkodliwy jest pył krzemionkowy, którego drobinki mają ostre krawędzie, powodujące mechaniczne uszkodzenia tkanki płucnej.
Objawy pylicy płuc
Objawy pylicy płuc rozwijają się stopniowo, często przez wiele lat od rozpoczęcia pracy w szkodliwych warunkach. We wczesnym stadium choroby objawy mogą być niespecyficzne i trudne do zauważenia, co utrudnia wczesną diagnostykę.
Najczęstsze objawy pylicy płuc to:
- przewlekły kaszel, często z odkrztuszaniem plwociny;
- duszność wysiłkowa, nasilająca się wraz z postępem choroby;
- uczucie ucisku w klatce piersiowej;
- świszczący oddech;
- zmęczenie i osłabienie.
W zaawansowanym stadium choroby dochodzi do rozwoju niewydolności oddechowej, charakteryzującej się nasiloną dusznością, sinicą oraz obrzękami obwodowymi. Choroba prowadzi do inwalidztwa i znacznego obniżenia jakości życia.
Diagnostyka i leczenie pylicy płuc
Podstawą diagnostyki tej choroby zawodowej górników jest wywiad dotyczący narażenia zawodowego oraz badanie przedmiotowe i podmiotowe. W celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się badania obrazowe płuc, takie jak RTG i tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości (HRCT).
Badania czynnościowe płuc w diagnostyce pylicy:
- spirometria – ocena pojemności i przepływów płucnych;
- badanie zdolności dyfuzyjnej płuc – ocena wymiany gazowej;
- gazometria – ocena prężności gazów oddechowych we krwi i równowagi kwasowo-zasadowej.
Leczenie pylicy płuc ma charakter objawowy i polega na łagodzeniu dolegliwości oraz zapobieganiu powikłaniom. Stosuje się leki rozszerzające oskrzela, mukolityki, tlenoterapię oraz rehabilitację oddechową. W zaawansowanym stadium choroby może być konieczne leczenie niewydolności oddechowej.
Profilaktyka pylicy płuc
Profilaktyka pylicy płuc opiera się na ograniczeniu narażenia na szkodliwe pyły w środowisku pracy. Kluczowe znaczenie mają działania techniczne i organizacyjne, takie jak stosowanie odpowiednich systemów wentylacji, hermetyzacja procesów technologicznych oraz stosowanie środków ochrony indywidualnej.
Działania profilaktyczne w zakresie pylicy płuc:
- monitoring zapylenia w kopalniach;
- stosowanie odpowiednich systemów wentylacji i odpylania;
- hermetyzacja procesów technologicznych;
- stosowanie środków ochrony indywidualnej (maski przeciwpyłowe);
- regularne badania profilaktyczne górników;
- edukacja pracowników w zakresie zagrożeń i profilaktyki.
Istotne znaczenie ma również wczesna diagnostyka pylicy płuc, umożliwiająca podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych i leczniczych. Górnicy powinni regularnie poddawać się badaniom profilaktycznym, obejmującym ocenę narażenia zawodowego oraz badania obrazowe i czynnościowe płuc.
Przepisy dotyczące chorób zawodowych górników
Pylica płuc jest uznawana za chorobę zawodową, co wiąże się z określonymi uprawnieniami dla pracowników oraz obowiązkami pracodawców. Zgodnie z przepisami, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz do prowadzenia działań profilaktycznych.
Uprawnienia pracowników z pylicą płuc:
- prawo do świadczeń z tytułu choroby zawodowej (zasiłek chorobowy, renta);
- prawo do odszkodowania za utratę zdrowia;
- prawo do rehabilitacji leczniczej i zawodowej;
- prawo do przekwalifikowania zawodowego.
W przypadku stwierdzenia pylicy płuc pracownik ma prawo do świadczeń z tytułu choroby zawodowej, w tym do zasiłku chorobowego oraz renty. Przysługuje mu również odszkodowanie za utratę zdrowia oraz prawo do rehabilitacji leczniczej i zawodowej, a w razie konieczności – do przekwalifikowania zawodowego.
Pylica płuc stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia górników, prowadząc do nieodwracalnego uszkodzenia układu oddechowego i inwalidztwa. Kluczowe znaczenie dla ograniczenia ryzyka rozwoju choroby mają działania profilaktyczne, obejmujące zarówno środki techniczne i organizacyjne, jak i regularne badania profilaktyczne pracowników. W przypadku stwierdzenia pylicy płuc pracownikom przysługują określone uprawnienia, mające na celu ochronę ich zdrowia i zabezpieczenie socjalne.
- None Found
