Zapamiętaj!
- Najczęściej przyznawane renty to wsparcie dla osób niezdolnych do pracy.
- Osoba może ubiegać się o rentę, gdy wystąpiła niezdolność do pracy oraz spełniła odpowiedni staż ubezpieczeniowy.
- W Polsce renty przyznaje ZUS lub KRUS na podstawie różnych kryteriów.
Kiedy można ubiegać się o rentę?
Wskazaniem do ubiegania się o rentę jest sytuacja, kiedy osoba podupadła na zdrowiu i nie może dalej wykonywać swojej pracy. Oznacza to dla niej utratę środków do życia – jednak nie każdy takie świadczenie otrzyma. To, kto może liczyć na tę formę wsparcia, określają przepisy. Należy pamiętać o warunkach, które należy spełnić:
- musi powstać niezdolność do wykonywania pracy;
- osoba starająca się o rentę musi wykazać staż ubezpieczenia, który odpowiada jej wiekowi:
- 1 rok, jeśli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20. roku życia;
- 2 lata, jeśli niezdolność do pracy powstała pomiędzy 20. a 22. rokiem życia;
- 3 lata, jeśli niezdolność do pracy powstała pomiędzy 22. a 25. rokiem życia;
- 4 lata, jeśli niezdolność do pracy powstała pomiędzy 25. a 30. rokiem życia;
- 5 lat, jeśli niezdolność do pracy powstała po 30. roku życia;
- niezdolność do pracy powstała podczas okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej, lub w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.
Wyjątkiem od ostatniej reguły jest całkowita niezdolność do pracy lub długi staż osoby ubezpieczonej. Ten czas w przypadku kobiet wynosi 20 lat, natomiast w przypadku mężczyzn 25 lat. Warto również wiedzieć, jakie są najczęściej przyznawane renty.
Jakie są najczęściej przyznawane renty w Polsce?
Najczęściej przyznawane renty to te, które wynikają z różnych sytuacji w życiu osoby, takich jak niezdolność do pracy czy śmierć bliskiej osoby. Są one świadczone przez ZUS. Wśród nich można wyróżnić rentę z tytułu niezdolności do pracy (całkowitej lub częściowej), rentę rodzinną oraz rentę szkoleniową.
Renta z tytułu niezdolności do pracy
Renta z tytułu niezdolności do pracy (tzw. renta chorobowa) jest przyznawana osobom tracącym zdolność do pracy. W formie częściowej mogą ją otrzymać osoby, które nie mogą wykonywać swojego dotychczasowego zajęcia, ale mogą się przekwalifikować. Rentę całkowitą otrzymują osoby niemogące wykonywać żadnej pracy. Kwota brutto najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w 2023 roku wynosi 1588,44 zł oraz 1191,33 zł w przypadku częściowej niezdolności do pracy.
Renta szkoleniowa to świadczenie dla osób, które po stracie zdolności do pracy decydują się na przekwalifikowanie. Jest przyznawana na maksymalnie 6 miesięcy.
Renta rodzinna
Renta rodzinna przysługuje rodzinie po śmierci osoby, która opłacała składki ZUS. Warunkiem jest, by osoba zmarła w chwili swojej śmierci była całkowicie niezdolna do pracy, miała prawo do któregoś z poniższych świadczeń lub spełniała warunki do nabycia:
- prawa do emerytury;
- renta chorobowa;
- zasiłek albo świadczenie przedemerytalne;
- nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Renta socjalna
Renta socjalna przyznawana jest osobom, które stały się niezdolne do pracy przed ukończeniem 18. roku życia lub 25. roku życia (jeśli się uczą). Może to być renta stała lub okresowa, warunkiem jest odpowiednie orzeczenie lekarza ZUS. Warto, by wniosek został złożony jak najszybciej po osiągnięciu przez osobę uprawnioną pełnoletności.
Kto przyznaje rentę?
Renta w Polsce jest przyznawana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), który jest odpowiedzialny za realizację zadań w zakresie ubezpieczeń społecznych. Jest to główny urząd zajmujący się przyznawaniem świadczeń rentowych na podstawie wniosków składanych przez osoby uprawnione. W przypadku rolników odpowiedzialność za przyznawanie rent przejmuje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), która zajmuje się sprawami ubezpieczeń społecznych w sektorze rolnictwa. Obie instytucje działają na podstawie polskiego prawa i regulacji związanych z ubezpieczeniami społecznymi.
Jakie są inne formy świadczeń z ZUS?
Oprócz najczęściej przyznawanych rent istnieją także świadczenia przedemerytalne, emerytura oraz zasiłek. Osoba może ubiegać się o emeryturę, gdy spełni odpowiednie warunki wiekowe i składkowe. W przypadku emerytury najważniejsze jest spełnienie wymogów czasowych.
Najczęściej przyznawane renty – podsumowanie
Najczęściej przyznawane renty są formą wsparcia dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Ważne jest zrozumienie, jakie są rodzaje rent, kiedy można na nie liczyć oraz jakie warunki trzeba spełnić. Dobrze jest być świadomym swoich praw oraz możliwości, które oferuje system świadczeń w Polsce.
