Projekt emerytury stażowej zakłada danie Polakom możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę po wypracowaniu przez nich odpowiednio długiego stażu pracy. Sprawdź, co jeszcze powinieneś wiedzieć w tym temacie!
Dyskusja na temat emerytur stażowych umożliwiających przejście Polakom na wcześniejszą emeryturę po przepracowaniu 20 lat pracy dla kobiet oraz 25 lat pracy dla mężczyzn trwa od 2015 roku. Wówczas tematyka stanowiła jedną z obietnic wyborczych urzędującego obecnie prezydenta, Andrzeja Dudy. Obecnie zagadnienie powróciło do Sejmu w postaci projektu obywatelskiego. Podpowiadamy, czym konkretnie jest emerytura stażowa, kiedy ma wejść w życie i komu konkretnie będzie przysługiwać!
Czym jest emerytura stażowa?
Temat emerytur stażowych pojawił się w Polsce po raz pierwszy w 2010 roku. Następnie po pięciu latach powrócił i był częścią obietnic wyborczych obecnie piastującego władzę prezydenta, Andrzeja Dudy. O pomyśle przypomniano sobie jeszcze po upływie pięciu kolejnych lat, kiedy to miała miejsce prezydencka kampania reelekcyjna. Ostatecznie projekt prezydencki ustawy trafił do sejmu dopiero grudniu 2021 roku, gdzie spotkał się z projektem obywatelskim złożonym przez Solidarność i dotyczącym dokładnie tego samego zagadnienia.
Zgodnie z założeniami emerytura stażowa miałaby na celu dawanie prawa obywatelom polskim do pobierania świadczeń emerytalnych przed osiągnięciem wieku emerytalnego, który obecnie dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat. Warunkiem byłoby posiadanie odpowiednio długiego stażu pracy.
W praktyce los emerytur stażowych nie został jeszcze przesądzony, ale pomimo to zainteresowanie tym projektem wśród Polaków jest naprawdę duże. Sam projekt obywatelski przygotowany przez ugrupowanie Solidarność zebrał 235 podpisów.
Emerytura stażowa – warunki, które trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie
Warunki, jakie trzeba spełnić obecnie
Obecnie, aby możliwe było skorzystanie z prawa do wcześniejszej emerytury, konieczne jest spełnienie kilku warunków. Pierwszym z nich jest urodzenie w latach 1949–1968 i wykonywanie pracy w warunkach szczególnych lub pracy w szczególnym charakterze (na przykład w sektorach, takich jak górnictwo, przetwórstwo chemiczne, transport, służba zdrowia, rolnictwo). Dzięki pomysłowi emerytury stażowej również pracownicy innych branż uzyskaliby prawo do wcześniejszych emerytur.
Warunki, jakie należy spełnić, aby uzyskać emeryturę stażową
Chociaż projekt prezydencki i obywatelski dotyczą tej samej tematyki, to proponują one inne warunki, jakie należałoby spełnić, aby móc ubiegać się o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury. Ostateczny kształt ustawy będzie uzależniony od tego, który z tych projektów uzyska większą liczbę głosów w Sejmie.
Zgodnie z projektem prezydenckim prawo do wcześniejszego pobierania świadczeń emerytalnych miałoby przysługiwać kobietom, które przepracowały 39 lat oraz mężczyznom, którzy przepracowali 44 lata. Nie ma tutaj wymogu uzyskania tak zwanego najniższego progu emerytury, co oznacza, że prawo do wcześniejszej emerytury uzyskiwałyby wszystkie osoby ubezpieczone w powszechnym systemie emerytalnym oraz objęte rolniczym systemem ubezpieczeń społecznych.
Projekt obywatelski zakłada niższy próg stażowy. Ten miałby wynosić 35 lat w przypadku kobiet oraz 40 lat w przypadku mężczyzn. W projekcie jednak znajduje się zapis o konieczności osiągnięcia progu najniższej emerytury, co w praktyce wiąże się ze zgromadzeniem odpowiedniej wysokości kapitału, który uprawniałby do otrzymania przynajmniej najniższej emerytury.
Zdaniem prezydenta koniecznym będzie wypracowanie swojego rodzaju kompromisu. Ten miałby zaspokoić uzasadnione oczekiwania społeczne, ale jednocześnie zmieścić się w możliwościach przyszłego systemu emerytalnego.
Najnowsze zmiany dotyczące wypłaty emerytur stażowych
Na chwilę obecną wiadomo, że projekt obywatelski wpłynął do Sejmu 30 września 2021 roku. Dnia 28 października 2021 roku dokument został skierowany do czytania, a to odbyło się 15 grudnia. Kolejnym krokiem było skierowanie projektu do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
Projekt prezydencki natomiast wpłynął do Sejmu w dniu 14 grudnia 2021 roku. Dzień później został skierowany do pierwszego czytania, ale to do tej pory się jeszcze nie odbyło.
Emerytury stażowe czekają na podpis prezydencki. Kiedy wejdą w życie?
Na chwilę obecną nie ma pewności, czy pomysł emerytur stażowych w ogóle kiedykolwiek wejdzie w życie. Aby tak się stało, musiałby on przejść przez wszystkie procedury legislacyjne, a więc kolejno:
- pierwsze czytanie;
- analizę odpowiedniej komisji sejmowej;
- posiedzenie plenarne ze sprawozdaniem z poprzednich prac;
- drugie czytanie;
- ewentualne poprawki;
- ocena komisji;
- trzecie czytanie – głosowanie w Sejmie;
- obrady Senatu;
- podpis prezydenta.
Cała procedura może potrwać kilka miesięcy, a ostatecznie i tak zakończyć się fiaskiem.
Opis procedury
Najdłuższym z wyżej wymienionych etapów jest procedura legislacyjna w Sejmie oraz Senacie. Sejm ma bowiem aż trzy miesiące od daty złożenia projektu ustawy do Marszałka na rozpoczęcie pierwszego czytania. Kolejno następują drugie i trzecie czytanie, które również zajmują sporo czasu. Po nich Senat ma 30 dni na ustosunkowanie się do projektu ustawy. W tym czasie może ją całkowicie odrzucić, przyjąć bez zmian lub wprowadzić własne poprawki. W razie poprawek zaproponowanych przez Senat Sejm ma obowiązek odniesienia się do ich treści. Kiedy Sejm przyjmie ustawę, Marszałek ma obowiązek przekazać ją prezydentowi do podpisu. Ten czyta dokument i kiedy nie ma do niego żadnych zastrzeżeń – podpisuje go i zarządza jego publikację w Dzienniku Ustaw. W ciągu 14 dni od publikacji ustawa zyskuje moc prawną i wchodzi w życie.
Co w obecnie funkcjonującym systemie zmieni emerytura stażowa?
Najważniejsza zmianą, jaką zakłada wprowadzenie emerytur stażowych jest rezygnacja z obecnie funkcjonującego wieku emerytalnego i zastąpienie go wymogiem posiadania odpowiednio długiego stażu pracy. Oznacza to, że wiele osób, które wcześnie rozpoczęły swoją karierę zawodową, będzie mogło wcześniej przejść na emeryturę. Należy jednak mieć na uwadze, że podjęcie takiej decyzji będzie się wiązało z pewnymi konsekwencjami. Przede wszystkim wczesne przejście na emeryturę będzie często wiązało się z posiadaniem niskiego kapitału składkowego zgromadzonego na kontach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, co spowoduje uzyskiwanie bardzo niskiego świadczenia emerytalnego.
Dodatkowo wielu krytyków zauważa, że zainteresowanie projektem jest na tyle duże, że implikuje powstanie ryzyka braku pieniędzy w budżecie państwa na wypłatę innych niż emerytalne świadczeń, przykładowo dodatków dla pracowników na początku kariery zawodowej.
Czy emerytura stażowa będzie rozwiązaniem koniecznym?
Warto podkreślić, że przejście na emeryturę stażową nie będzie koniecznością, a jedynie możliwością, tak, jak to obecnie ma miejsce w przypadku wcześniejszych emerytur. Oznacza to, że osoby, które mają ochotę dalej pracować, z powodzeniem będą mogły to robić. Istnieje prawdopodobieństwo, że właśnie taką decyzję podejmie większość Polaków, ponieważ, chociaż widmo wcześniejszej emerytury jest kuszące, to pozostaje jeszcze kwestia pieniędzy, a wysokość wcześniejszych emerytur w wielu przypadkach może okazać się groteskowo niska.
Podsumowując, emerytury stażowe to projekt ustawy prezydenckiej, a jednocześnie inicjatywa obywatelska, które zakładają możliwość skorzystania z wcześniejszych emerytur z uwagi na uzyskanie odpowiednio długiego stażu pracy, a nie, jak to jest dotychczas – wieku emerytalnego. Kwestia wejścia pomysłu w życie pozostaje cały czas otwarta.
